1. سالم خواړه وخورئ
   • په خپل خوراکي پروګرام کې د سبزیجاتو، مېوو، کب او غلو استعمال ډېر کړئ.
   • غوړ، مالګین او ډېر خواږه خواړه لږ وخورئ.
2. منظم ورزش وکړئ
   • لږ تر لږه ۳۰ دقیقې په ورځ کې تګ، منډه، بایسکل یا هر ډول فزیکي فعالیت وکړئ.
3. سګرېټ مه څکوئ او الکول مه څښئ
   • سګرېټ د زړه د ناروغۍ خطر تر هر څه ډېروي. پرېښودل یې ستاسو ژوند ژغوري.
4. وینه او شکره کنټرول کړئ
   • د وینې لوړ فشار او د وینې شکر د زړه د حملې مهم عوامل دي. وخت پر وخت یې وڅارئ.
5. وزن په اعتدال کې وساتئ
   • ډېر وزن د زړه پر رګونو فشار زیاتوي. د صحي خوړو او ورزش په مرسته یې کنټرول کړئ.
6. له فشار او ستړیا ځان وساتئ
   • زیاتې اندېښنې او عصبي فشار د زړه ناروغۍ ته لاره هواروي. د استراحت او ارام لپاره وخت ځانګړی کړئ.
7. وخت پر وخت روغتیايي معاینات وکړئ
   • له ډاکټر سره مشوره مرسته کوي چې په وخت د زړه د ناروغۍ نښې وپېژنئ.

د زړه د حملې پر مهال څه باید وکړو؟

1. 📞 بیړنۍ مرستې ته زنګ ووهه

• سمدستي ۹۱۱ یا د امبولانس شمېره ووهئ (په افغانستان کې ۱۱۲ یا نژدې روغتون سره اړیکه ونیسئ).
• د هرې دقیقې ځنډ ژوند ته خطر زیاتوي.

2. 🪑 ناروغ په ارامه ځای کې کښېنوئ یا پرېږدئ چې پر شا پرېوځي

• باید ارام وي، ډېر حرکت ورنه کړئ.
• د سر او اوږو لاندې بالښت کېږدئ چې په نیم ناست حالت کې شي.

3. 💊 که “اسپرین” موجود وي

• ناروغ ته یوه ګولۍ اسپرین (۳۰۰mg) ورکړئ.
• اسپرین د وینې د ټوټې کېدو مخه نیسي.

4. 💊 که ډاکټر مخکې “نایتروګلیسیرین” لیکلی وي

• ناروغ ته یې د ډاکټر د لارښوونې مطابق ورکړئ.

5. 🫁 د تنفس څارنه وکړئ

• که ناروغ بې سده شو او ساه یې بنده شوه:
  • سمدستي CPR (سینه‌يي فشارونه) پیل کړئ:
    • دواړه لاسونه د سینې په منځ کې کېږدئ.
    • په هره دقیقه کې شاوخوا ۱۰۰–۱۲۰ ځله فشار ورکړئ (لکه د زړه د درزا سرعت).
    • که مو زده وي، مصنوعي تنفس هم ورکړئ (۲ تنفسه له ۳۰ فشارونو سره).

6.  ناروغ ته خوراک یا څښاک مه ورکوئ

• ځکه کېدای شي د جراحي یا نورو درملو اړتیا پېښه شي.

⚠️ مهمه یادونه:

• هیڅکله د زړه د حملې ناروغ یوازې مه پرېږدئ.
• هره دقیقه ژر مرستې ته رسېدل د ژوند ژغورلو چانس زیاتوي.

د زړه د حملې او سکتې توپیر