تاند- له نن څخه ۲۸ کاله پخوا د ۱۹۹۶ د سپټمبر په همدې (۲۷) ورځ طالبانو د کابل په لمنو کې له یوې نسبتاً اوږدې جګړې وروسته دا ښار د ختیځ له لوري ونیوه.
طالبانو او د احمدشاه مسعود په مشرۍ د شمال ټلوالې ځواکونو د چاراسیاب په جبهه کې ډېرې جګړې وکړې خو هیڅ خوا د بلې په تمبولو نه بریالۍ کېده، تر دې چې طالبانو ننګرهار، لغمان او نورستان ونیول او د سروبي له لارې په اسانه کابل ته ننوتل.
کابل ته د طالبانو له ننوتو سره سم د شمالي ټلوالې وسله وال پنجشیر ته وتښتېدل.
کابل ته د طالبانو د ننوتو ساعتونه لا نه و پوره شوي او ډېرو سیمو ته لا طالب ځواکونه نه و رسیدلي چې یو شمېر وسله وال په پلازمېنه کې د ملګروملتو دفتر ته په زور ننوتل او پخوانی ولسمشر ډاکتر نجیب الله او د هغه ورور یې ورڅخه وایستل او له ډېرې شکنجې وروسته یې په دار وځړول.
له دې پېښې او ورپسې د اسلام په نوم له افراطي مقرراتو وروسته د طالبانو د ماهیت په اړه د ډیرو قضاوت بدل شو.
طالبانو د کابل تر نیولو مخکې زورواکان بې وسلې کول، غلا او لوټ یې له منځه ووړ او له خلکو سره یې ښه چلند کاوه خو په کابل کې د دوی چلند ډېر متفاوت و، یا لږترلږه نړیوالو او رسنیو ته د دوی اقدامات څرګند نه وو.
دوی په خلکو په زوره ږیرې پرېښودې، حتي هغه کسان یې هم وهل او ربړول چې ږیرې ته یې بیاتي نژدې کړې وه. دوی به د خلکو ږیرې په جالۍ کتلې.
د تعلیم په تیره بیا د نجونو د تعلیم موضوع اصلاً مطرح نه وه. موسیقي، هنر او حتي عکس، فلم او ویدیو حرام اعلان شول، ګڼ شمېر تاریخي اثار لکه د بامیان د بودا مجسمې ویجاړې کړای شوې او د طالبانو د امربالمعروف کسانو، چې متروکې او کېیلونه به یې په لاسونو کې وو، په ډیرو مواردو کې پر خلکو د یو وخت لمونځ څو ځلې کاوه.
خو له دې ټولو ناخوالو سره سره طالبان د مجاهدینو د تنظیم واکۍ پر ځای واک ته رسیدلي و، تنظیمونو په خپلمنځي جګړو کې نه یوازې د کابل شاوخوا ۸۰ زره ښاریان ووژل بلکې د ښار لویه برخه یې په کنډوالو بدله کړه.
تنظیمونو د دې ترڅنګ چې په خپل منځ کې سره وهل د خلکو په ناموس، مال او عزت یې رحم نه کاوه. همدا دلیل و چې طالبانو ته په تېره دوره کې ډیرو خلکو هرکلی ووایه او اکثره ولایتونه یې بې جګړې ونیول.
مخکې تر دې چې په امریکا کې د سپټمبر د یوولسمې نېټې پېښه وشي او امریکا د طالبانو پر ضد جنګ اعلان کړي، دوی د احمدشاه مسعود په مشرۍ د شمال ټلوالي د وروستیو پاتې سیمو نیولو ته نژدې شول خو د سپټمبر پېښې او پر افغانستان د امریکا برید هر څه بدل کړل.
الله دی یو وار بیا د سپتمبر په شان پیښه را منځ ته کړی چی یو بهانه پیدا شی او یو وار بیا دا خرکُسه جاهله طایفه ورکه شی. دا ځلی به یی د تعلیم، ظلم او بربریت په نوم انشاءالله ورکه وی. دوی اصلآ مسلمانان ندی څه ندی چی دوی شروع کړی. هم مالیه اخلی او هم عشر دا په کوم اسلام کی ده؟