خبره څلور کاله دمخه پېښه شوه خو تر اوسه مې له شرمه چا ته نه ده ویلې. اوس وایم چې ودې ښي چې د شپې هر سړی وېرېږي، څوک یې حال وا یی څوک یې نه وايي. دا د کوړاخ کوړاخ  برېتونو شمله ور خانانو ملکانو، دا د ادبي شاهکارونو لیکونکو، دا  نه ماتېدونکو جنرالانو، په ټولو به یوه نه بله همداسې پېښه شوې وي چې حال یې نه وايي. یوه وردګ په ټوکه یا په رښتیا د ځدراڼو د کوم خان پورې ویل چې ډم یې د تخرګه لاندې ویښتان په نوسي را ایستل او بیا يي په سپږ مو پېښه وکړه. یو یو وېښته یې په نوسي ترې راشکاوه. وردګ وايي به همدې وخت کې د خان اودس ما ت شو، نو یې تمانچه د ډم پسې را وایسته، خو هغه هوښیار و، ویې ویل «خانصیب، د یو تار وېښته تر نورو اوږد و. سر یې ان تر سغۍ رسېده.»

څلور کاله دمخه چې کلي ته لاړم نو په مځکو او باغونو ګرځېدم چې د وړکتوب یاد تا زه کړم. کوز باغ  د مېوو و، په کور پورې نښتی. بر باغ د چنارونو او سپېدار و، یوه نیمه میوه لرونکې ونه هم ورکې وه.

چې ورغلم دوه غواوې ورکې څرېدې، بتري ماران مې ولېدل چې نابلده یې په ژېړ رنګ وېرېږی خو زهر نه لري، او موږ به ملاوستنی ورنه جوړاوه. کیشپان و چې په اغزنو بوټو کې یو بل سره جنګېدل، کړپهار يې خوت. د کلي نجونو به ورباندې د خټو کوټنۍ جوړولې. په یوه يې ښځه نانځکه (بیبي درنګه) سپروله، په بل نارینه (نر تور). نور یې فرق نه کېده خو د نارینه، له پروتې نه جوړ شوی پتکی به سر، په ښځې د شلخي د پاڼې شال. بیا یې د دوی واده کاوه، په درنګ و درونګ په یې روان کړې وو، د تپیاکو دایره یې وهله بدلې یې ویلې:

 ژاړه خورې ژاړه  په ژړا کې شرم نشته دی +  دلته دې بلار کور دی، هلته دې څوک نشته . دې ته مو بر باغ ویل. مشهوره وه چې باغ دروند دی، پیریان ورکې دي او پس له مازیګره ټولو ترې لاز چپوله.

څه به مو سر خوږوم ، خوزه همداسې مدهوش ورکې ګرځېدم، د ونو هغه لیکونه او څېرې مې شمارلې چې موږ لسیزې دمخه په چاقو یا لاره ورکې کیندلي وو. ونې اوغنې داسې ګورې وې چې ورکې لار کول آسانه نه و، زما نمت دا و چې ځان د دنب روبا ونې ته ورسوم. دا ټیټه ونه د تورآلو په شان مېوه کوی خو اوږدوړې، د سور لنډي لکۍ ته ورته ده. سورلنډی د ګیدړ په شان، چرګ خورځناور دی. په دې ټیتې ونې مارغان ، په تېره ګوګوشتو کوتره ځاله جوړوي، کله به یې بچي کوز پرېوتل، سره غوښه، وازې خولې پړپېدل، موږ به بیرته ځاله کې کیښودل. زموږ ماشومانو د همدې چاپېریال سره سخته سوله ییزه مامله وه، تر دې حده چې مرغان له موږ نه نه وېرېدل، موږ به خپلې لوبې کولې او دوی خپلې. کله به مو یو بل سره د ګډې لوبې تکل هم کا وه. مږو او نولي (موش خورما) په مني بادام او اغوزان راټولول د لوی چنار په ډډ کې یې ژمي ته ساتل، موږ ته يې ځای مالوم و، ورتلو به، لمنې مو ترې ډکولې. یو قسم مارغه دی، کیشکره یې بولی، زموږ وچه ډوډي، یا پوڅه پنېر چې کله کله مو په پاڼو کې غرمې ته ساتله، را نه الوځوله. داسې هم پېښېدل چې د دوی په شوربګت ګډ شو، پوهېدو چې منګور یې ځالې ته ورغلي، لا به ړو، هغه به مو واژه.

نو اوس راته دا درستې خاطرې راپنځېدلې او کرار کرار روان وم چې ناڅاپه کوم شي راباندې بړچ وهل. ګورم چې سور لنډی دی، د سپی په شان یې داړې راته جینګې کړي، د حملې تابیا لري. نور مې ډیل و نه کړ، ترې راخپلې مې کړې. چې ښه لرې لاړم او دی راپسې رانغی نو مې د ځان پورې وخندل، لوی سړی او له ګیدړ نه تېښته، بیرته ورغلم چې ودرېږه ستا پلان او دا مان کړي، ته دومره باتور شوې؟ د کوم چا شعر را یاد شو: که ګدړ په جنګ باتور وې جنګ یې هېر شي+ چې په سر وخوري څاپېړه د ضیغام ( دا توری او غضنفر، اسد او لبوه او شپېته نورعربۍ کې زمري ته وايي، خو عربستان کې اوس نشته)

نو مې ځان ورته ببر کړ، پرې ورغلم، چې بیا یې سوړې ته نژدې شوم نو مې یوه کریغه هم ووېسته چې ویې ډار کړم خو که ګورم بیا راپسې راغله، همداسې پسې غرغده ، داړې یی را پسې جینګې کړې. خو له یې د چینایانو په څېر له غاښونو ډکه. زه ورنژدې شوم چې که وتښتي خو هغې راباندې د حملې تابیه نیوله، نو ځان مې تسل کړ چې که غل نه تښتي مل دې و تښتي، بیا وتښتېدم. تر کوره مې خندلي خو هېچا ته مې حال ونه وایه.