تاند (پنجشنبه، د تلې/ میزان ۳ مه) د امریکا د بهرنیو چارو وزارت کانګرس ته: واشنګټن د طالبانو د حسابورکو کولو ترڅنګ له افغانانو ملاتړ ته دوام ورکوي
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت په یوه تازه راپور کې، چې د بهرنيو عملياتو د بوديجې د قانون د ۷۰۴۴مې مادې له مخې کانګرس ته وړاندې شوی، ویل شوي چې واشنګټن په دوامدار ډول د افغانستان د پخواني جمهوریت له چارواکو، مدني فعالانو، خبریالانو او خپلواکو رسنیو سره اړیکې لري.
راپور څرګندوي چې د امریکا ستراتیژي د افغان ښځو او نجونو د حقونو د خوندیتوب، د لوړو زدهکړو د پروګرامونو د دوام، او د افغان مدني ټولنې او رسنیو د ملاتړ پر بنسټ ولاړه ده.
وزارت ویلي، د افغانستان چارو واحد چې په دوحه کې مېشت دی، له طالبانو پرته له افغانانو سره تماسونه لري، څو د حالاتو په اړه معلومات راټول او اندېښنو ته ځواب ووایي. له همدې لارې له مدني ټولنو او رسنیو سره د ښځو د حقونو او د بیان د آزادۍ په ګډون پر بېلابېلو موضوعاتو خبرې کېږي. واشنګټن له نړیوالو شریکانو سره همغږي ساتي څو پر طالبانو د ژمنو د عملي کولو لپاره ګډ فشار واچوي.
په راپور کې راغلي: «کله چې زموږ له ملي ګټو له سره سمون لري، د بهرنیو چارو وزارت په ستراتیژیک ډول له طالبانو سره تماس نیسي.» په خبر کې یادونه شوې چې طالبان لا هم د امریکا له لوري د «ځانګړې نړېوالې ترهګرې ډلې» په نوم نومول شوي او هغې سره اړیکې یوازې د ترهګرۍ پر ضد، د نشهيي موادو پر ضد، د بندیانو د خوشې کولو او مالي شفافیت پورې محدودې دي.
د «امریکا لومړۍ» تګلاره په نوم په دې راپور کې ټینګار شوی چې د ترهګرۍ ضد مبارزه، د نشهيي موادو کنټرول، د غیرقانوني کډوالۍ مخنیوی او د امریکایي وګړو خوندیتوب لومړیتوب لري. چارواکي وایي، دا هدفونه د افغانانو لپاره هم د ثبات او امنیت د فضا په رامنځته کولو کې ګټه لري.
د زده کړې په برخه کې، امریکا د افغانستان د امریکایي پوهنتون (AUAF) د آنلاین پروګرامونو او په جنوبي آسیا او منځني ختیځ کې د افغان زدهکوونکو ملاتړ ته دوام ورکوي. راپور دوه مهم پروګرامونه یادوي: د ښځو د بورسونو ۵۰ میلیونه ډالري صندوق چې د ټکساس اېنډ ایم پوهنتون یې اداره کوي او د ۲۰۲۴–۲۵ په تحصیلي کال کې یې ۱۶۹ افغان نجونې په اووه هېوادونو کې په اته پوهنتونونو کې زدهکړې کوي؛ او د ۲۰ میلیون ډالرو «د زدهکوونکو د بریا ملاتړ» پروګرام چې سږکال یې له ۱،۰۵۰ څخه زیات افغان زدهکوونکي په AUAF کې تمویل کړي دي.
په راپور کې بیا د افغان مدني ټولنې، خپلواکو خبریالانو او رسنیو ملاتړ تایید شوی، او ویل شوي چې دا هڅې د بیان د آزادۍ او د بشري حقونو د مستندولو لپاره مهمې دي.
امریکا په افغانستان کې د روغتیا، بنسټیزو زدهکړو او د ټولنې پر بنسټ د ښوونځیو ملاتړ ته دوام ورکوي، خو ټینګار کوي چې ډېره مرسته د نړیوالو او سیمهییزو شریکانو له لارې لېږدول کېږي، نه د طالبانو له لارې.
په ملګرو ملتونو کې، واشنګټن د افغانستان د سیاسي بهیر په رهبرۍ کې فعاله ونډه لري او پر طالبانو د ژمنو د نه عملي کولو پر مهال د حسابورکو د تدابیرو غوښتونکی دی.
راپور خبرداری ورکوي چې «د افغانستان د حکومت سرچینې د بحرانونو د مدیریت توان نه لري»، او د اقتصادي سقوط، د مرستو پرې کېدو او د اقلیم اړوند ناورینونو ته په اشارې وايي چې د بشري او پرمختیایي مرستو دوام د افغانانو، په ځانګړي ډول د ښځو او زیانګالو ټولنو، د بنسټیزو اړتیاوو د پوره کولو لپاره ضروري دی.