تاند (جمعه، د میزان ۲۷ مه) د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو مرستندوی دفتر په ایران د شاوخوا ۲۵۰ افغان پناه غوښتونکو د وژل کېدو راپورونه د اندیښنې وړ وبلل.
یوناما د دې پېښې په اړه د “مکملو او شفافو” تحقیقاتو غوښتنه کړې او د نړیوالو قوانینو پر اساس یې د کډوالو د حقونو پر ساتنې ټینګار کړی دی.
د ایران د بشري حقونو جلاوطنه “حالوش” خبري آژانس د میزان په ۲۴مه راپور ورکړ چې د ایران سرحدي ځواکونو په سراوان کې د کلګان په سیمه کې پر هغو افغان کډوالو ډزې کړي چې ایران ته داخلېدل.
دغه خبري آژانس د ترلاسه شویو ویډیوګانو، عکسونو او د شاهدانو له خولې راپور ورکړ چې له ۳۰۰ افغان کډوالو څخه، شاوخوا ۶۰ تر ۷۰ پورې کډوال ژوندي پاتې شوي او نور ټول یا وژل شوي او یا ټپي شوي دي.
ځینو عیني شاهدانو هم افغاني رسنیو ته ویلي چې دغه کډوال د ماین د چاودنې او د سرحدي ځواکونو د ډزو له امله وژل شوي دي.
تر اوسه پورې دا شمېرې کومې رسمي سرچینې تایید کړي نه دي.
په افغانستان کې د ایران سفیر، حسن کاظمي قمي، په ایکسپاڼه کې په یو پوسټ کې د ایراني ځواکونو له لوري د لسګونو افغان کډوالو د وژل کېدو خبر ناسم بللی دی.
د طالبانو د حکومت د ویاند مرستیال حمدالله فطرت په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې د طالبانو چارواکو لا هم دا پېښه نه ده تایید کړې، ځکه چې دا پېښه “د افغانستان له پولو دباندې” شوې ده.
هغه زیاته کړه چې د طالبانو د کورنیو چارو، بهرنیو چارو او دفاع وزارتونو یوه جګپوړي پلاوي پلټنې پیل کړي دي او وروسته به خپل راپور وړاندې کړي.
د ملګرو ملتونو د استازولۍ دفتر (یوناما) په یوه اعلامیه کې د افغان کډوالو په وړاندې د ډزو په اړه ژوره اندیښنه څرګنده کړه او د بشپړو او شفافو تحقیقاتو غوښتنه یې وکړه. هغوی ټینګار وکړ چې د کډوالو، پناه غوښتونکو او مهاجرو حقونه د نړیوالو قوانینو له مخې خوندي دي.
د طالبانو له واک ته رسیدو وروسته په ۲۰۲۱ کال کې، لسګونه زره افغانان اړ شول چې خپل هېواد پرېږدي. د نړیوال مهاجرت سازمان د شمېرو له مخې، له ۲۰۲۰ کال راهیسې شاوخوا ۸ میلیونه افغانان کډوال شوي دي.
ډېر شمېر افغان کډوال د افغانستان د اقتصادي وضعیت له امله ګاونډیو هېوادونو، په ځانګړي ډول ایران او پاکستان ته مهاجر شوي دي.
د یوناما د کور ودان وي ! سوال دلته دی چې امیرالجاهلین او تر لیبان یې څه کوي او تر اوسه یې څه کړي دي ایا د افغان عزت حرمیت دوی ډیر نږدې دي او که د ښځو ژوند لیک او په هغوی باندې فاشستي محدودیتونه !
بهتر این بود که آیت الله العظمی قبل از کتاب هسته ای شدن کتاب انسانیت و آدم شدن را به امرای جاهل و ظالم مرور می کرد تا بصورت حمر شاخدار عمل نمی کردند یعنی سبب آزار ملت شریف ایران ،همسایګان و بشریت نمی شدند و بجز شکنجه و کشتار روش شایسته ای آدمیت سالم را ترویج می کردند و نمی ګفتند ما در برابر دیګران مسؤلیت نداریم بی خبر از آنکه انسان مسلمان و خصوصا حکام مسلمین در هیچصورت در برابر انسان ،مسلمان و حتی حیوانات بی مسؤلیت شده نمی تواند ؛خلفای راشدین فرموده اند ما در قلمرو اسلامی حتی در برابر حیوانات هم مسؤلیت داریم تا درست نګهداری و مورد ظلم قرار نګیرند.
چقدر بجا فرموده :
بنی آدم اعضای یکدګرند – که در آفرینش ز یک ګوهرند
چو عضوی بدرد آورد روزګار – دګر عضو ها را نماند قرار
تو کز محنت دګران بیغمی – نشاید که نامت نهند آدمی
حکام بی مسؤلیت و واجب الاحترام در اسلام و انسانیت وجود ندارد،قمی انکار می کند و کبار شر انګیز از مسؤلیت فرار می کنند
اګر آدمی ؟ در مقابل آدم مسؤلیت داری .
اګر حکام کتاب آدمیت را مرور کنند قبل از آنکه هسته ای شوند این فرار،شکنجه و کشتار مبدل به بشر دوستی و اخوت میشد و این همه شر انګیزی،ظلم و کشتار را پیشه ای خود قرار نمی دادند و جوامع بشری در فضای آرام و مرفه بسر می بردند و زدن و کشتن در برابر انسانیت و اخلاق ناکام بوده و به قول معروف ؛خلق نیکو ، خلق را شکار می کند
مع الاسف امروز فارس،ترک ،عرب و عجم در برابر افغان مظلوم و آواره کور و کرند و اکثرا بدون احساس مسؤلیت ،آدمیت خود را ګم کرده و از قانون،بشر دوستی و عدالت هم سخن می رانند.
باید دانست که همه ای نعمات الهی برای خیر و رفاه آفریده شده مګر انسان فاسد ، آن را فاسد و برای تباهی بشر بکار می برد،حتی دست وزبان و اعضای خودش را.
د شرق او غرب استعمارګرانو خصوصاً انګریز د شیطان زامنو د ځینو او ډیرو افغانانو د جاهلانه احساساتو څخه په مختلفو ډګرونو کی ډیری ناوړی ګټی پورته کړی دی. نور بیان به اړتیا نه وی.