نږدې ده چې د نړیوالو بندیزونو او جیوپولیټکل بدلونونو له امله نړۍ د لوږې له ستر ګواښ سره مخ شي.

د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې پروګرام (WFP) د ارزونې له مخې له ۱۹۹۰ کال را په دې خوا هیڅکله د خوراکي توکو بیې دې کچې ته نه وې رسېدلې او د اوکراین روانې جګړې دا وضعیت لا پسې خراب کړی دی.

په داسې حال کې چې نړۍ د روس او اوکرايين جګړې له امله له غذايي کړکېچ سره مخ ده او روسیه چې د نړۍ ۲۴ سلنه یا یو پر څلورمه برخه غنم نړۍ ته صادروي او د نړۍ تر ټولو لوی د غنمو صادرونکی هېواد بلل کېږي، چې د نړۍ د غلې دانې کندو په نوم هم یادېږي، څه وخت وړاندې ېې نړۍ ته د غنمو په صادراتو بندیز ولګوه.

اوکرایین هم د غلې دانې په برخه کې د نړۍ په کچه یو لوی صادروونکی هېواد دی، خو د روسیې برید له کبله له دغه هېواد څخه د غلې د اېستلو بهیر درېدلی. په تور سمندرګي کې د اوکراین د ټولو بندرونو د بندیدا له کبله د دغه هیواد د غنمو د صادرات بند شوي دي.

هند په نړۍ کې د وريجو او غنمو دویم تر ټولو لوی صادروونکی هېواد دی. څو ورځې وړاندې هند هم په ناڅاپي ډول اعلان وکړ چې نړۍ ته د غنمو صادرات بندوي. دا په داسې حال کې ده چې په نړېواله کچه د خوراکي توکو بیې لوړې شوې دي.

تر دې مخکې هند ټولې نړۍ ته د غلې د رسولو ټټر وهلی و. د دغه هېواد لومړي وزیر نرېندرا مودي امریکايي ولسمشر ته ویلي و چې هند چمتو دی ټولې نړۍ ته خوراکي توکي ورسوي. د ښاغلي مودي په خبره، هند د خپل څه کم یونیم میلیارد خلکو لپاره “کافي خواړه” لري او که د سوداګرۍ نړېوال سازمان اجازه ورکړي نو چمتو دی چې “سر له سبا نړۍ ته خوراکي توکي ورسوي”.

د غنمو د حالت په اړه د نړیوال بانک په راپور کې ویل شوي دي، اټکل کېږي چې د غنمو بیې څه د پاسه څلویښت (۴۰) فیصده زیاتې شي او په روان کال کې خپل تر ټولو لوړ حد ته ورسیږي.

زموږ لپاره بیا ښه خبر دا دی چې تېره ورځ د اسلامي امارت مسولینو هم د غنمو په صادراتو بندیز ولګوه او ټولو ګمرکونو ته ېې هدایت وکړ چې د صادراتو مخه یې ونیسي.

د غلې دانې په برخه کې زموږ هېواد په ګاونډیانو تکیه لري، که په نړۍ کې د غنمو صادرات بندېږي تر ټولو زیات زیان یې هغه مصرفوونکي هېوادونه ویني چې خپل تولید یې تر مصرف کم دی او د داسې هیوادونو په سر کې یو هم  زموږ هېواد دی. د دې لپاره چې په راتلونکي کې مو هېوادوال له لوږې سره مخامخ نه شي، حکومت دې د نورو هېوادونو څخه غله رانیسي او په ګودامونو کې دې وساتي، له بزګرانو سره دې د سبسیډي له لارې مرسته وکړي چې کرکیلې ته وهڅول شي او د غمنو په صادراتو دې کلک بندیز ولګول شي تر څو هېواد مو د قحطۍ سره مخ نه شي.