منبع: بنیاد جیمز تاون (انستیتیوت تحقیقاتی در آمریکا)

نویسنده : سودا رام چندرن

مترجم : سیدجمال اخگر

به تاریخ 21 اپریل، یک موتر مملو از مواد منفجره در پارکنگ هتل مجلل سرینا در شهر کویته مرکز ایالت بلوچستان انفجار کرد که در نتیجه پنج تن کشته و دوازده تن دیگر زخم برداشتند ،مسئولیت این حمله مرگبار را تحریک طالبان پاکستانی به عهده گرفت .

یک گروه از شبه نظامیان پشتون که زیر چتر تحریک طالبان پاکستانی در مناطق مرزی پاکستان و افغانستان فعالیت می کنند ، بین سال های 2007 و 2014 خسارات زیاد جانی و مالی در پاکستان وارد کرده است.

 تی تی پی حملات بیشماری را بر تاسیسات نظامی ، کاروان ها، مراکز پولیس، مدارس و عبادتگاه های اقلیت های مذهبی انجام داد. در نتیجه خشونت های این گروه ، بیش از 80،000 سرباز و غیر نظامی کشته شدند، با این حال ظرفیت این گروه از سال 2014 به اینسو رو به تضعیف بوده است و در سال های بعدی آن هیبت قبلی خود را از دست دادند.

حمله تی تی پی بر هتل به شدت محافظت شده «سرینا» بیانگر تجدید نیروی این گروه است. این گروه می تواند به طور فزاینده ای پروژه ها و اتباع چینی در پاکستان را هدف قرار دهد.

–              فراز و نشیب تحریک طالبان پاکستان

تی تی پی در واکنش به حملات سرکوب کننده ارتش پاکستان بر جنگجویان روحانی در لعل مسجد اسلام آباد در سال 2007 تاسیس شد. هدف اصلی این گروه سرنگونی دولت پاکستان و استقرار قوانین اسلامی در این کشور است.

تی تی پی طی یک سال پس از تشکیل کنترل بیشتر از مناطق قبایلی تحت مدیریت فدرال یا (FATA) را بدست آورد و بر گستره وسیعی از ایالات خیبر پختونخواه نفوذ پیدا کرد. پس از تسلط بر بیشتر مناطق سوات ، بسوی منطقه « بونیر» پیش رفت تا جایی که به فاصله چند کیلومتری اسلام آباد رسید.

با این حال، حملات جسورانه این گروه بر اهداف نظامی آمریکا و پاکستان باعث بدبختی و زوال این گروه شد. رهبران این گروه در حالی هدف حملات هواپیما های بدون سرنشین آمریکایی قرار گرفت که ارتش پاکستان سلسله عملیات های نظامی را علیه تی تی پی در مناطق قبایلی به راه انداخت. آنها ساختار رهبری و کنترل این گروه را در هم شکستند و جنگجویان آنها را متفرق کردند.

نبردهای ذات البینی ، انشعابات و گسیختگی فرماندهان و مبارزان تی تی پی به دولت اسلامی خراسان خسارات زیادی به این گروه وارد کرد. تا سال 2014 ، این گروه بسیار ضعیف شده بود و فقط به اهداف نرم حمله می کرد.

–              احیای «تی تی پی» تحت رهبری نور ولی محسود

گمان ولی محسود از رهبری  تحریک طالبان پاکستان در سال 2018 ،  سبب احیای مجدد این گروه شد.

فرضیه رهبری رهبری تحریک طالبان پاکستان در سال 2018 ، احیای مجدد گروه را آغاز کرد. به عنوان مثال: گروه های متلاشی شده مانند جماعت الاحرار و حزب الاحرار که از تی تی پی جدا شده بودند، دوباره شروع به بازگشت به این گروه کردند.

گفته می شود که طی سال های گذشته، جنگ های درون گروهی تقریباً به پایان رسیده است و اکنون شبه نظامیان مربوط به تی تی پی عملیات های خود را هماهنگ می کنند. این قابلیت های عملیاتی این گروه را افزایش داده است.

 براساس گزارش اخیر سازمان ملل، تی تی پی بیش از 100 حمله برون مرزی بین جنوری و اکتبر 2020 انجام داده است. درواقع درسال 2020 ، افراد وابسته به این گروه 67 حمله تروریستی انجام دادند که حدود 46 در صد از کل حملات گزارش شده در آن سال را تشکیل می دهد.

افزایش قابلیت های عملیاتی تی تی پی در گستره رو به رشد جغرافیایی فعالیت های آن نیز قابل مشاهده است. حملات آن فراتر از سنگرهای سنتی آن در مناطق قبیله ای به شهرهای پاکستان مانند کویته گسترش یافته است. حمله بالای هتل سرینا این ظرفیت پیشرفته را تایید می کند. سرینا یکی از هتل های به شدت محافظت شده در بلوچستان است که اغلب ازکارمندان دولت، دیپلمات ها و امدادگران بین المللی میزبانی می کند. علاوه بر این ، هتل بین کنسولگری ایران و ساختمان مجمع نمایندگان بلوچستان واقع شده است. این که موتر عامل انتحاری توانسته از است از ایست های بازرسی در مسیر هتل بدون اندک موانع وارد این مکان شود نشان می دهد که تی تی پی در دستگاه امنیتی ایالت بلوچستان رخنه کرده است یا در غیر این صورت اطلاعات بسیار محرمانه ی را در مورد سیستم امنیتی آنجا بدست آورده اند.

–              آیا تحریک طالبان پاکستان چین را هدف قرار می دهد؟

اگرچه تی تی پی ادعا کرد که هدف حمله انتحاری مقامات بلند پایه حکومت پاکستان از جمله افسران پولیس ” بوده، با این حال اعتقاد عامه بر این است که هدف حمله مقامات چینایی بوده است.

نونگ رونگ ، سفیر چین در پاکستان، و دیگر مقامات از جمله سرکونسل آن کشور در کراچی ، در هتل سرینا اقامت داشتند اما هنگام حمله در آنجا حضور نداشتند.

به گفته سفارت پاکستان در پکن، این حمله دقایقی قبل از بازگشت مقامات چینی به هتل انجام شد به همین دلیل نیز احتمالاً حمله به هتل سرنا سفیر چین و هیئت همراه وی را هدف قرار می داد.

حملات اخیر تی تی پی بالای اتباع چینی چندین توضیح دارد. یکی ظلم چین بالای مسلمان اویغور است که تی تی پی در گذشته آن را محکوم کرده است. به عنوان مثال، در سال 2012 ، این گروه مسولیت قتل یک جهانگرد چینی در شهر پشاور را به عهده گرفت و آن را انتقام برخورد دولت چین با مسلمانان در ولایت سینگیانگ عنوان کرد.

علاوه بر این، تی تی پی منافع گسترده چین در پاکستان را هدف قرار می دهد. چین میلیارد ها دالر را در پروژه های زیربنایی سرمایه گذاری کرده است که بخشی از کرویدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) است. پروژها در بلوچستان در موفقیت (CPEC) نقش مهمی دارند و حمله بر کارکنان این پروژه ها و اتباع چینی باعث به تاخیر انداختن یا کند کردن کار آنها می شود که این می تواند به اقتصاد پاکستان ضربه وارد کرده و در نتیجه دولت را تضعیف کند.

  پروژه های بلوچستان در موفقیت CPEC نقش مهمی دارند و حمله به این افراد و اتباع چینی باعث “به تأخیر انداختن یا کند کردن” پروژه های CPEC می شود (ملت ، 1 مه). این می تواند ضربه ای به اقتصاد پاکستان وارد کند و در نتیجه دولت را تضعیف کند.

همچنین ممکن است که تی تی پی ، که گفته می شود عملیات خود را در مناطق پشتون نشین بلوچستان افزایش داده است، با گروه های جدایی طلب و ملی گرای بلوچ که مانند این گروه مخالف دولت پاکستان است ، همکاری می کند.

 آنها چندین حمله به شهروندان پاکستانی و چینی و پروژه هایی در بلوچستان انجام داده اند اگر تی تی پی واقعاً با شبه نظامیان بلوچ ارتباط برقرار کرده باشد ، واقعاً برای پکن و اسلام آباد قابل نگرانی است.

–              نتیجه

حمله اخیر تی تی پی، در هتل سرینای کویته نه تنها احیایی مجدد این گروه، بلکه قابلیت های راه اندازی عملیات های پیچیده را بالای ساختمان های به شدت محافظت شده و بیرون از پایگاه سنتی خود در ایالات خیبر پختون خواه را نشان می دهد.

این حمله همچنین بیانگر تمایل تی تی پی به هدف قرار دادن منافع چینی و اتباع آن در پاکستان است . این باید زنگ خطر را در پکن و اسلام آباد به صدا در آورد ، بخصوص اگر تی تی پی با شبه نظامیان بلوچ همدست شده باشد.