تاند (پنجشنبه، د لیندۍ/ قوس ۲۷ مه) د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د سېشنبې په ورځ یو فرمان صادر کړ چې له مخې یې د پخواني سفري بندیز لړۍ پراخه شوه او ۲۰ نور هېوادونه هم پکې شامل شول.
د دې فرمان له مخې، د ځینو هېوادونو وګړو ته امریکا ته د ننوتلو بشپړ بندیز لګول شوی او پر ځینو نورو هېوادونو جزوي محدودیتونه وضع شوي دي.
د دغه اعلان له مخې، د پنځو نوو هېوادونو وګړو ته امریکا ته د ننوتلو بشپړه اجازه نه ورکول کېږي. په دغو هېوادونو کې بورکینا فاسو، مالي، نایجر، جنوبي سوډان او سوریه شامل دي. همداراز، هغه کسان چې د فلسطیني سفري اسنادو لرونکي دي، هم د بندیز تر پوښښ لاندې راغلي دي. سربېره پر دې، پر ۱۵ نورو هېوادونو، چې سینیګال او زیمبابوې هم پکې شامل دي، جزوي محدودیتونه لګول شوي او د ویزو د ځینو ځانګړو کټګوریو صادرول محدود شوي دي.
د ولسمشرۍ فرمان له مخې، دا اقدامات د هغو هېوادونو پر ضد دي چې د امریکا د ملي امنیت او عامه خوندیتوب د ساتنې لپاره د ارزونې، پلټنې او د معلوماتو د شریکولو په برخه کې «دوامدارې، جدي او ثابتې نیمګړتیاوې» لري.
د هر هېواد لپاره جلا توجیه وړاندې شوې چې پکې د ترهګرو ډلو شتون او د ویزې د مودې تر پای وروسته په غیرقانوني ډول د پاتې کېدو لوړې کچې یادې شوې دي. سره له دې، ځینې محدودې استثناوې هم شته، لکه د امریکا د دایمي قانوني استوګنې لرونکي او د ځینو مخکینیو ویزو خاوندان.
دا نوی پراخوالی د هغه سفري بندیز دوام بلل کېږي چې ولسمشر ټرمپ د جون په میاشت کې د ۱۰۹۴۹ شمېرې فرمان له مخې پر ۱۹ هېوادونو لګولی و. هغه بندیز د اجرائیوي فرمان ۱۴۱۶۱ وروسته عملي شو، چې د کابینې اړوندو وزیرانو ته یې لارښوونه کړې وه څو هغه هېوادونه وارزوي چې د ارزونې او پلټنې کمزوري میکانېزمونه لري، او دا وټاکي چې ایا د کډوالۍ او تابعیت قانون له مخې پرې محدودیتونه ولګول شي که نه. دغه قانون ولسمشر ته اجازه ورکوي چې د بهرنیو وګړو د ننوتلو مخه ونیسي، که د هغوی راتګ د امریکا له ملي ګټو سره په ټکر کې وي یا په درغلیزو کړنو کې ښکېل وي.
د دې پراخ شوي بندیز منتقدان اندېښنه لري چې په فرمان کې د ځانګړو کډوالۍ ویزو (SIV) غوښتونکو لپاره کومه څرګنده استثنا نشته، په ځانګړي ډول هغو افغانانو ته چې په افغانستان کې یې د امریکا له پوځي او ملکي ماموریتونو سره همکاري کړې وه. همداراز، د بندیز پخوانۍ بڼې هم له سختو نیوکو سره مخامخ شوې وې، ځکه چې ډېری یې پر مسلمان مېشتو او افریقايي هېوادونو تمرکز درلود، چې د ټرمپ د لومړۍ دورې له سفري بندیز سره ورته والی لري؛ هغه بندیز چې د اوو مسلمان مېشتو هېوادونو وګړو ته یې امریکا ته د ننوتلو اجازه نه ورکوله.
د سفري بندیز وروستی پراخوالی د نوومبر میاشتې له هغې پېښې وروسته اعلان شو چې په واشنګټن ډيسي کې رامنځته شوه.
په دې پېښه کې رحمانالله لکڼوال، چې د افغانستان وګړی و، د امریکا د ملي ګارد پر غړو ډزې وکړې چې له امله یې یو کس ووژل شو او بل ټپي شو. د دې پېښې په غبرګون کې، د ټرمپ ادارې د کډوالۍ سخت اقدامات اعلان کړل، چې پکې د پناه غوښتنې او د کډوالۍ د نورو غوښتنلیکونو ځنډول هم شامل دي.