د شحم دندې:
شحم په زیاته اندازه کالوري تولیدوي یعنې شحم انرژي تولیدونکي خواړه دي د انرژي د تولیدو سره بېره په شحمو کې حل شوي ویټامینونه هم لېږدوي، د بدن د احشاو لکه: زړه ، پښتورګو او کلمو د تغذې سبب هم ګرځېږي ، د پوستکي لاندې شحم د یخنۍ په موسم کې له یخ څخه د وجود د ژغورنې عملیه ترسره کوي. کله چې په خوړو کې شحم نه وی غذا او خوراک خوند نه لري. (خواړه او روغتیا: ۱۴ مخ).
یو شمېر شحمیات شته چې له خپلو اصلي سرچینو څخه بیلېږي لکه: غوړي کوچ له شېدو څخه او ځینې د تېل لرونکو دانو او مغزیاتو څخه چې په ورځېنیو خوړو کې موندل کېږي، خو یو شمېر شحمیات چې په سترګو نه لېدل کېږي هغه په خوړو کې لکه لوبیا، مغزیاتو، شېدو، هګیو او داسې نورو کې وجود لري (خواړه او روغتیا: ۱۵مخ).
په خوړو کې د شحم نشتوالی هم انسان کمزوری کوي او یو ډول ناروغي رامنځته کوي، خو برعکس که زیات وخوړل شي هم انسان په خطر ناکو ناروغیو اخته کوي، چې اوسمهال زموږ په هېواد کې ګڼو کسانو دې خواته بشپړپام اړولی چې د ډېرو غوړو شیانو له خوراک نه ډډه کوي او اوسمهال حتی په ځینو کورنیو کې ماشومان هم پوهېږي چې د غوړیو ډېر استعمال یا خوراک د انسان د ناروغۍ او بدرنګوالۍ سبب ګرځېږي.
د شحمیاتو کمښت:
که چېرې کم غوړي وخوړل شي د بدن چربي کمېږي او په نتېجه کې د بدن مقاومت د یخنۍ پر وړاندې کمېږي بدن سست او کمزوری کېږي یعنې په هغه اندازه واخیستل شي څومره چې د انسان بدن ورته اړتیا لري.
د کمو غوړیو له امله په بدن کې په یو شمېر ویټامینونو کې کموالی راځی مثلاً د D، A، E او ویټامین K کمی رامنځته کېږي شاید یو انسان په سختو ناروغیو اخته شي. د دې تر څنګ د بدن ښایست له منځه وړي د مخ پوستکی خوشک او بدرنګه معلومېږي او داسې نور زیانونه هم لري( کرنپوهنه: ۱۸۵ مخ). شحمیات د هغه ماشومانو له پاره چې شېدې خوري، د وړو ماشومانو او هغه کسان چې له حبوباتو څخه جوړه شوې غذا نه شي خوړی د هغوی له پاره مهمه عذا ده چې د هغوی د وجود اړینه انرژي برابره کړي ځکه د هغوی د معدې حجم ډېر وړوکی دی(تعلیمات صحی: ۱۵مخ).
له پورته ټکو څخه لنډ جاج اخیستی شو چې شحمیات یا غوړي دبدن په روغتیا کې مهم رول لوبوي که په ټاکلي اندازه د ورځینیو خوړو له لارې د انسان بدن ته داخل نه شي، نو بدن کمزوری او انسان نه شي کولای فعالیت وکړي او دا هم ښکاره شوه چې له دوه لارو څخه د حیواني او نباتي سرچینو څخه یې تر لاسه کولای شو چې زمونږ په ورځینیو خوړو کې په کافي اندازه موجو دی. د دې تر څنګ یې په خوړو کې زیات استعمال یا هغه خواړه چې زیات شحمیات لري هم کولای شي په انسان کې سترې ناروغۍ رامنځته کړي.
عذايي فایبرونه (Diatry fibor):
غیر نشایستي پالي سکرایدونه دی، چې د خوړو مهمه برخه جوړه وي به سبزیجاتو او حبوباتو کې وجود لري (خواړه او روغتیا:۸ مخ) غذايي فایبر په بدن کې ځکه مهم دی چې اوبه جذبوي، د غایطه مواد حجم زیاتوی، د کلمو حرکات تمبې کوي، له قبضیت څخه مخنېوی کوي، د کولسترول کچه کموي، د وزن د کموالي سبب ګرځېږي(خواړه او روغتیا: ۱۹مخ). په سبزیجاتو، غنم، دانې او تخمونو، د کچالو پوستکی، زردک، لوبیا، پنېر، ناک، مڼه ، خوږه کچالو او داسې نورو کې پیدا کېږي.
د یو بالغ کس یا یو ماشوم باید د ورځې په اوږدو کې ۱۸-۳۰ ګرامه فایبر تر لاسه کړي.