وردگ صيب په گوتو مو بركت شه دومره په زاي او روانه ليكنه مو كريده چي په لوستلو يي بيخي ستري نشوم ،تولي خبري مو په زاي او له منطق دكي دي حكمتيار صيب ته وايم چي خداي ته وگوره دا يوه پختو راپاتي ده لدي پنجابي مه راجوروه،پدي لاره كي دير سپيسلي خلك لگيا دي چي خدايي خدمتگاران دي.حكمتيار صيب كه كار نلري لار شه چيرته پالك خرس كره،پان وكره!خو دا پختو مي مه راخرابوه بس ده چي په پنجابيانو او عربانو او پيرنگيانو د ووژلو،كه پختون نه يي دپختون له نمكه خو لگ وشرميگه!

زه وایم حکمتیار صیب دې خیر ویسي چې په پښتو ژبې باندې علمي بحث کوي. صحیح یا غلط ، تر سیا سي دریځ نه یې د ا دریځ او دا مشغو لا سل ځ
لي بهتره ده.

وردګ صاحب ته څه خبر ش وې چې دا مستعار نوم د حکمتمیار صاحب دی؟ ما ته خو تومت تړل روا عمل نه ښکاري. د حکمتیار د غندلو لپاره به واقعي دلایل هم پیدا شي خیالي دلایلو ته اړتیا نتشه. د وردګ صاحب او حکمتیار صاحب دواړو دا شریکه ګناه بس ده چې لا تر اوسه په شمشتو کې ناست دي او د مولوی محمد نبي غوندې د وطن هوا ورباندې بده لګېږي.

ښاغلی محمد خالد وردګ! تاسو ته سلامونه او احترامات دتاندوالو قدرداني او کورودانی کوم چي لیکلي ئې چي دغه لیکنه یوازي ستاسو دنظر ښکارندویه ده، خداي دي خیر ورکړي! زه حکمتیار صاحب دیوه ژبپوه په صفت نه بلکي د دیوه سیاستوال په توګه پېژنم مګر دکوم څه په اړه چي ئې پرېکړه کړې ده، ولاکه ئې بده پرېکړه کړې ده! دحکمتیار صاحب کومه لیکنه چي تاسو یادونه ترې کړې ده، ما نه ده لوستلې خو ستا لیکنه مي سر ترپایه ولوستل. دلیکني پرمهال داسي راته معلومه سوه چي یوڅه عصابي او احساساتي سوي یاست.شاید دحکمتیار صاحب لیکني مو احساسات پارولي وي. الفنسټون هم په پښتنو پسي ولیکل چي پښتانه بې حوصلې دي، هیله ده چي حوصله ولرو، ژبني مسایل باید په حوصله حل سي.
موضوع ته راځم تاسو دموضوع له پاره یو اړخ څېړلی دئ، لیکلي مو دي چي: انجینر صیب د تصحیح ځای ته چې را ورسېدم، د صدیق الله ريښتین چې د پښتو ادب بابا دی کتاب مې را واخېست…. همداسي مو دالفت رحمت الله علیه، استاد غضنفر او دپوهاند صاحب زیار یادونه کړې ده خو دا مو نه دي ویلي چي بیا مي دعلامه حبیبي، دارواښاد بېنوا، دپوهاند رشاد، دډاکټرصاحب پالوال او داستاد هوتک کتابونه هم پسي وکتل. که حکمتیار صاحب دهغوپوهانو چي تاسو ئې یادونه کړې ده، لار نه ده تعقیب کړې، ددغوپوهانو چي ما ئې یادونه کړې ده، لار تعقیب کړې ده، نو حکمتیار تیروتی مه بوله ځکه چي دحکمتیار زیات وخت په کلیو او بانډو کښي تېر سوی دئ، دخلګو لهجې ئې اورېدلي دي. دی هم دیوه ځای درته ګډ دئ. د(واو) په اړه دي هم څېړنه او مثالونه نیمګړي دي: احمد مجاهد ؤ. احمد او محمود مجاهد ول. (ول) هغه کلمه ده چي پوهاند صاحب زیار او ډاکټرصاحب پالوال ورباندي موافقه کړې ده خو تاسو ئې یادونه نه ده کړې. استاد پالوال د (و) پرځای (ؤ) کاروي. وګورئ: معیاري پښتو. یوار بیا د ( چي او چې) بحث ته ورګرځم. استاد هوتک پر معیاري ژبه دمعیارپه ژبه یوه څېړنه کتاب کښي لیکي چي دغه (چې) چي تاسو ئې د (چي) پر ځای کاروئ، د (چي ئې) لنډ حالت دئ. درحمان، خوشحال او حمید رحمت الله علیهم دبیتونو په وړاندي کولو استاد هوتک دغه موضوع حل کړې ده خو موږ ئې منو نه! ما ترډېر وخته خپله (چې او کې) لیکئ خو کله چي مي داستاد هوتک دلایل مطالعه کړل، نو اوس (چي او کي) لیکم، زه هیله لرم چي تاسو همدغه کتاب دازاد نظر له مخي مطالعه کړئ. د (طمع او تمه) په اړه زما نظر دادئ چي موږ دعربي او فارسي څخه چاره نه لرو. عربي په لوی لاس مه پښتو کوئ او پښتو په لوی لاس مه عربي کوئ. لکه قیچي. په عربي کي (چ)نه سته خو موږ دغه لغت په لوی لاس عربی کړی دئ. پښتانه یوبل مشکل هم لري. هغه د (په) او (پر) غلط استعمال دئ. مثال: پښتنو په قران ایمان راوړی دئ. دغه جمله که سره وشنو دا معنی لري چي ایمان یو فزیکي شی دئ، او پښتنو قران ته ویلي دي چي ورسه همدا ایمان راته راوړه. سمه به ئې د اسي وي چي: پښتنو پرقران ایمان راوړی دئ. همداسي په سلګونو او زرګونو نور مثالونه حتی ددغو خدای بخښلو پوهانوچي تاسو ئې یادونه کړې ده، په کتابونو کښي سته! بس دحل لاره داده چي دوجدان سره یوه قاطع پرېکړه وکړو، هغه داچي که به زما سمه پښتو زده وي او دجنوب یا ختیځ په نیت غلطه پښتو لیکم، نو زه منافق یم. که دغه اصل ټول پښتانه پرځان تطبیق کړي، مسئله حل ده.

ښاغلى وردګ صاحب سلامونه!
ليکنه مو بيخي پر ځاى کړې ده او ډېره ښه مو کړې ده. او زما ئې هم د حکمتيار صاحب د سياست او سياسي مسايلو سره جوړه ده. خو وروره جانه د ليکدود مساله بيا داسي نه ده لکه ته چي فکر کوې! او نه هم دا ليکدود يا رسم الخط يوازي پوهاند ډاکټر زيار صاحب او استاد محمد آصف صميم صاحب را منځ ته کړئ دئ! او نه پښتو ژبه يوازي دوى وايي او نه هم يوازي دغه ليکدود داستاد رښتين د څېړني ليکدود دئ. نه هم د علامه ګل پاچا الفت د فلسفي نثر د ژبي ليکدود. پښتو ژبه نور پښتانه هم وايي، چي کتله ئې د دې ليکدود چي ته ئې پلوي کوې او معياري ئې بولې څو ځله ډېره ده.
دغه ليکدود چي حکمتيار صاحب ليکنه په کوي دا د افغانستان د يوې لوي کتلې د ويونکو ليکدود دئ . دا د پښتو ادب د درېيو وتليو ستورو، د پښتو د علامه حبيبي، د افغانستان او اسيا د ستر محقق او علامه ليکوال علامه رشاد د څېړني ليکدود دئ او دا د فاضل بېنواد دخوږو نثرونو د ليکني د ژبي کټ مټ ليکدود دئ.
داسي بې معنا او جمعي حکم ښه نه دئ او دا ديوه ورځپاڼه لوستونکي تر حوصلې وتلې خبره ده. دا د ژبپوهني خورا علمي او اکاډيميک بحثونه دي . د پښتو د ليکدود په اړه هغه درې فيصلې چي پښتو ټولني په (١٣٢١ل.، ١٣٢٧ل. او ١٣٣٧ل.) کي کړې وې، هغه د مرحوم ډاکټر حبيب الله تږي خبره، چي وايي هغه وخت ئې د ژبپوهني دغه مغلقه او علمي موضوع يوازي د ګوتو په پورته کولو او اوچتولو کوله، حال دا چي دا ژبپوهني بحث دئ. نو غوښتنه مي دا ده چي په داسي مسايلو کي چي دقيقه مطالعه ونه لرو، بې ګودره په ور ګډېدل ئې ښه نه دئ! اوبه مو وړي او د ليکدود فيصلو ته اوس نوې کتنه په کار ده! نه د يو څو کتابونو د کتني پر اساس عمومي او قاطع فيصله پر صادرول. ځکه دا سليمان ماکو او محمد هوتک د وينګ د ژبي ليکدود دئ. او د نازو انا، ميرويس نيکه، لوى احمد شاه او نور نومياليو د مورنۍ ژبي د ويلو ليکلې بڼه ده.

ښاغلي وردګ، ښاغلي حګمتیار ته په ځلونو د انجنیر خطاب کړی او کېدای شي نوموړي د انجنیرۍ پوهنځۍ په شمشتو کې ویلي وي. خو تر کومه ځایه چې زه ترېنه خبر یم، یو دوه کاله یې په انجنیرۍ پوهنځۍ کې تېر کړي او بیا وروسته نصیرالله خان بابر ته ورغلی وو. که تاسو کوم داسې رښتینی سند لرئ چې د ده د انجنیرتوب ثبوت ورباندې کېدای شي نو لطفاُ یې خپور کړئ. دا ځکه چې ځیني پخواني نږدې ملګري یې هم دا نه مني چې دی دې په رښتیا انجنیر وي. بل دا چې یا ګانې باید څه ډول ولیکل شي، ستاسو د لیکنې سره سم د خدای بخښلي رښتین ګرامر د پښتو ژبې لپاره د څراغ حیثیت لري چې باید هغه وکارول شي. زیاتره کندهاري دوستان لکه ښاغلی جهاني او ځیني نور یاګانې په بله بڼه کاروي. د بېلګې په توګه لکه تاسو چې لیکلي: چې په چي لیکي، چېرې په چیري لیکي، تاسې په تاسي لیکي او داسې نور. نو باید وویلی شي چې د معیاري ژبې یاګانې او ګرامر هغه دی چې مرحوم رښتین پشتو ژبې ته وړاندې کړی دی. زما د پښتو ژبې لهجه د جنوبي ولایتونو ده او که خپله لهجه د پښتو په لیکنه کې وکاروم، نو باید چې کور په کېر ولیکم او فکر کوم دا به سمه نه وي. مننه