انسان ته د نړۍ د ټولو مخلوقاتو په نسبت غوره او د اشرف المخلوقات لقب ور کړل شوي دی.
الله ج انسان له ډیرو نعمتونو سره خلق کړی دی چې تر ټولو ستر نعمت یې عقل او منطق دی.
الله ج د قران کریم د لومړني آیت نزول د إقراء ( ولولئ) په امر سره کړی دی.
او له انسانانو څخه یې غوښتنه کړې چې علم حاصل کړي , پلټنې وکړي او د اسلامي قوانینو او د الله ج له قدرتونو ځان خبر کړي!

د اسلام په مبارک دين کې په نارینه او ښځینه وو باندې زده کړه فرض شوي ده.
چې د دغو زده کړو تر ټولو غوره يې د دین علم دی.
چی د دین له علم څخه وروسته د طب علم ته دویم مقام ورکړل شوی دی.
د اسلامي فقهې ستر عالم امام شافعي رحمه الله په اسلام کې د طب علم د ارزښت په اړه داسې فرمایی:- د حلال او حرام (د فقهې علم) څخه وروسته زه د طب علم څخه بل غوره علم نه وینم.
همدارنګه د اسلام په مبارک دین کې د انسان جسمي او روحي سلامتيا ته ډير ارزښت ورکړل شوی دی.

نو په دې توګه د دیني او طبي علومو په حاصلولو سره د انسان جسمي او روحي سلامتيا خوندي ساتل کیږي.

په کومه اندازه چې په اسلام کې د طب علم ته ارزښت ورکړل شوی دی په بل هیڅ کوم دین او مکتب کې نه دی ورکړل شوی.

د دې ارزښت د اثبات لپاره ځینې دلاېل په ګوته کوو:

الف:- قران کریم
په قران عظیم شان کې د طب علم او انسان ژغورنې په هکله ښکاره آياتونه نازل شوي دي، د بیلګې په ډول:

۱- الله ج په قرانکړیم کی فرمایي(ومن احياها فکانما احياالناس جمیعا.سورة المائده آیة ۳۲) ژباړه: او هر چا چې د يو انسان ژوند وژغوره؛ داسې دی لکه د ټول بشریت ژوند يې چې ژغورلی وي.
ددې مبارک آيت په نازلیدو سره د طب علم ارزښت په ښکاره ټکو بیان شوی دی.

۲- الله ج فرمايلې دي : وننزل من القران ما هو شفاء و رحمت المومنین ( سورة الاءسراء آية ۱۸)
ژباړه: موږ قرآن عظيم الشان در ليږو چې ؛ شفاء او رحمت د مومنانو لپاره دی.
په دې مبارک آیت کې قرآن کريم د شفا په ډول معرفي شوی دی.
چي د طبي علومو د ارزښت ښکارندوي دی.

۳- الله ج په قرانکریم کې فرمايي: کلو وشربو ولا تسرفو(سورةالاءعراف آية ۳۱).
ژباړه: وخورئ وڅښظ او اسراف مه کوئ.

د اسلام د مبارک دین عالمان وايي چي ؛ که چيرې په اسلام کې د طب په اړه نور هیڅ لارښوونې نه وای؛ د روغتيا د لارښوونې لپاره يواځې همدې مبارک آيت بسنه کوله.

ب_ د نبي کریم ص حدیثونه
د حضرت محمد ص په زياتو حدیثونو کې د طب د علم ارزښت په ډاګه شوی دی د بيلګې په ډول یې دلته ځینې بیلګې وړاندې کوو:

۱- له جليل القدر صحابي جابر رض څخه روايت دی چې رسول الله ص فرمايلې دي :- د هرې ناروغۍ لپاره درمل شته.
او که چيرې درمل له ناروغۍ سره مطابقت وکړي؛ نو ناروغ به د لوی عظمت لرونکي ذات ( الله ج) په مرسته صحتمند شي.

۲- په يو بل حديث شریف کې له اسامه بن شریک رض څخه روایت دی چي يوه ورځ زه د ښکلې محبوب رسول الله ص تر څنګ ناست وم، د لارې څو تنه لارویان راغلل له پیغمبر ص نه یې وپوښتل چې آيا موږ درملنه وکړو؟
حضرت محمد ص ورته په ځواب کې وويل : هو ای د الله ج بنده ګانو! تاسې درملنه وکړئ ځکه الله ج هیڅ داسې ناروغي نه ده خلق کړې مګر دا چې د هغه دوا یې هم خلق کړې ده. بغير له يو مرض څخه چې هغه زړښت دی.

له پورتني مبارک حديث شريف څخه دا څرګندیږي چې الله ج هیڅ داسې ناروغي نه ده خلق کړې چې د هغې دوا موجوده نه وي.
تر دې پورې هغه ناروغي چې تر اوسه لا علاجه ښودل شوې ده؛ هم د معالجې وړ دي.
او داسې ورځ به هم راتلونکي وي چې ددې لا علاجه ناروغيو هم درملنه وشي ان شاءالله.

۳- په يو بل حديث شریف کې راغلې دي چې؛ یو کس رسول الله ص ته راغی او ورته یې وويل چې زه طبيب يم. رسول الله ص ورته وفرمايل: ته ملګری يي او الله ج طبیب دی.
په پورتني مبارک حدیث کې ۳ ټکو ته پاملرنه شوې ده:
۱- د طب د علم ارزښت او دا چې طبيب یواځې د الله ج صفت دی.
۲- اصلي او حقيقي طبیب يواځې الله ج دی.
۳- يو مسلمان ډاکټر بايد د هر ډول توپيرې چلند( تبعيض) څخه پرته ؛ له ناروغ سره ډيره صمیمانه او دوستانه سلوک وکړي.
او د ناروغ سره د ملګري په څير اوسي.
او يو مسلمان ډاکټر بايد زړه سوانده, مهربانه او تر څنګ یې د ښکلې او حمیده اخلاقو درلودونکی وي.

هغه څه چې نړۍ يې اوس څيړي او اسلام څو پيړۍ مخکې ثابته کړی دی:

د الله ج په رحمت او مهربانۍ سره موږ د داسې دين پيروان يو چې په هغې کې د ژوند هر اړخ څیړل شوی دی او ټول بشريت ته پکې هدايت شوي دی.
الله ج په قرانکریم کی فرمايلي: ( موږ په قران کريم کې هيڅ شی پټ نه دی پريښی )

د نړۍ ستر پوهان هغه څه کشف کوي چې په قران کريم کې کلونه مخکې بيان شوي دي.
د بيلګې په ډول يې ځینو ته اشاره کوو:

۱- د اسلام مبارک دين کلونه مخکې د يو ښه طبیب صفات بيان کړې دي.
دا چې يو مسلمان ډاکټر بايد نيک اخلاقه٫ نرم زړه٫ بشپړه پوهه٫ قوانینو ته احترام ٫ ناروغ ته درناوی، د ناروغ د راز ساتل او داسې نور صفات ولري.
همدا قوانین په دې وروستيو کلونو کې د روغتیا د نړيوال سازمان لخوا هم وضع شول.

۲- ورستنيو طبي څيړنو ثابته کړه چې د ويده کيدو په وخت کې په کيڼ اړخ څملاستل په زړه باندې د فشار راتلو او په نتيجه کې د زړه د مختلفو ناروغيو سبب ګرځي.
دا په داسې حال کې ده چې څو پيړۍ مخکې زموږ خوږ پيغمبر په يو حديث شريف کې بيان کړی دی: کله چې تاسې ویده کیږئ نو په ښې اړخ څملي تر څو صحتمند اوسي.

۳- د اسلام مبارک دين کلونه مخکې د هر ډول نشه لرونکي موادو لکه شراب ٫ تریاک ٫ پوډر … خوراک په کلکه منع کړي دی ځکه چې د انسان صحت ته ضرر رسوي او همدارنګه د ځینو حيواناتو خوړل یې هم منع کړې دي.
کوم چې د انسان صحت ته ډیر زيات مضر تمامیږی.
نو وروستيو طبي څیړنو هم وښودله چې د نشه لرونکو موادو استعمال او د ځینو حيواناتو د غوښې خوراک د انسان بدن ته خورا زيات ضرر رسوي.

نو په دې توګه د يادولو وړ ده چې قرآن عظيم الشان د پټو رازونو خزانه ده.
په نړۍ کې د مختلفو څيړنو په پايله کې هيڅ داسې کشف نه دی شوی چې هغه له مخکې په قرآن کې بيان شوی نه وي.
اړينه دا ده چې موږ د الله ج په مبارک کلام غور وکړو او ورباندې ځان پوه کړو.

د نړۍ مشهور عالم او مخترع آدیسن چې تر ټولو زياتې څیړنې، کشفونه او اختراع ګانې کړې دي.
تر مرګ وروسته يې د ځینو کسانو له خوا د نوموړي کتابتون ولټول شو.
او په هغې کې د قرآن کريم د سورة نور ځینې مبارک آيتونه وموندل شول.

نو دلته د وياړ ډکه خبره دا ده چې موږ د نړۍ تړ ټولو غوره دين او مذهب لرو.
موږ ته را ليږل شوې کتاب د نړۍ د هر پټ راز خزانه ده.
اړتيا دا ده چې موږ حرکت وکړو، پلټنه وکړو او ټولې نړۍ ته دا په ډاګه کړو چې اسلام د نړۍ بهترين دين دی.

ليکنه: ډاکټره پلوشه «حليم»