«د ماشوم د ادبیاتو کور»
۲
اتلسمه برخه
ښاغلي تورمان لا پخوا د افغانستان د اطلاعاتو او کلتور د وزیر ښاغلي باري جهاني په آدرس، د کوچنیانو د خپرونو د خوار حالت او د کوچنیانو ادبیاتو ته د نه پاملرنې په باب یو سر خلاصی لیک »د اطلاعاتو او فرهنګ وزیر عبدالباري جهاني ته سر خلاصی لیک« لیکلی و. په لیک کې تورمان ښاغلي وزیرته د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت اړوند موسسو او دفاترو کې او د کوچنیانو له پاره په ځانګړو (چاپي، غږیزو او انځوریزو) خپرونو کې شته ستونزې، په نښه کړې وې. ما هم په هماغه وخت کې د همدې لیک د محتویاتو او مهم والي په باب یوه مقاله ولیکله چې د اجمل تورمان د لیک بشپړ متن مې هم په کې خوندي کړی دی:
http://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/bahand_a_tormanlik.pdf
دا چې په دې لیک او زما پر مقالې او وړاندیزونو څومره چا سر وګراوه که نه، زه نه یم ورباندې خبر، خو اوس یې ګورم چې «د ماشوم د ادبیاتو کور» د بنسټ په پرانستلو سره او د مخکتاب په بڼ کې په همدې نامه د یوې پاڼې جوړول او د کوچنیانو د ادبیاتو د لیکوالو او خوا خوږو د پام ور اړولو سره، اجمل تورمان او د هغه د دې لارې انډیوالان کرار نه دي ناست او په خپلو خبرو کې جدي او په دې برخه کې کارته هوډمن دي. دا چې په دې برخه کې سرکاري مسولین څه کوي او څومره یې کوي، دا به په راتلونکو کې ولیدل شي.
زه چې د ماشومانو، کوچنیانو او په ټول کې د نوي نسل د روزلو له پاره د اجمل تورمان او د هغه د ملګرو او همکارانو جدیت ته ګورم، ډاډه یم چې په نږدې راتلونکو کې به «د ماشوم د ادبیاتو کور» ځانته جلا او خپلواکه چاپي او بریښنايي خپرونې هم ولري.
«د ماشوم د ادبیاتو کور» بنسټ ته د اوس له پاره زما یو وړاندیز دا دی چې که امکان ولري دوی میاشتنۍ یا مهالنۍ خپرونه را وباسي او د دوی د بنسټ د فعالینو او نورو قلمي همکاررانو له خوا د ماشومامو او کوچنیانو له پاره لیکلي، ژباړل شوي او تخلیق شوي مواد په چاپي بڼه هم خپلو لوستونکو ته وړاندې کړي، ښه به وي، په تیره بیا که دا چاپي مواد هغو ماشومانو او کوچنیانو ته ورسوي چې تلویزیون او انترنت یا نه پیژني او یا هم لاس رسی نه ور ته لري؛ نو ډیر په ځای کار به وي.
«د ماشوم د ادبیاتو کور» بنسټ ایښودونکی او تر نورو ډیر فعال کس اجمل تورمان دی. اجمل تورمان لا له زلمیتوبه د کوچنیانو د ادبیاتو او نوي نسل د روزلو په فکر کې و. په تانده ځوانۍ کې یې هم کوچنیانو ته شعرونه لیکل. دا یې یوه بیلګه ده:
«تېر شو منی تېر شو
ورکې دوړې, خاورې شوې
راغی ژمی راغی
سپينې – سپينې واورې شوې
اجمل تورمان
يادونه: دا شعر کابو شل کاله مخکې, هغه مهال چې تنکی ځلمی وم ما ليکلی و.»
https://www.facebook.com/خانه-ادبیات-کودک-د-ماشوم-د-ادبیاتو-کور-1474829949511421/timeline/?ref=nf
وروسته یې بیا د کوچنیانو ادبیاتو په برخه کې د هڅو لمن نورهم پسې وغوړیده او په دې برخه کې یې آثار هم تخلیق او خپاره کړل. د کوچنیانو د ادبیاتو په برخه کې د اجمل تورمان هڅو ته په کتو سره به دلته د ده لنډه بیوګرافي را واخلم:
«د ماشوم د ادبیاتو کور» فیسبوک پاڼه کې د ښاغلي تورمان بیوګرافي د ۲۰۱۵ کال د اکتوبر په دولسمه نیټه خپره شوه. دا یې بشپړ متن دی:
«د ماشوم د ادبیاتو د کور د موسس او ریس اجمل تورمان لنډه پېژندګلوي:
نوم: اجمل
تخلص: تورمان
زوکړه: خوګیاڼي، ننګرهار
زده کړه: د افغان سید جمال الدین خصوصي پوهنتون (اداره او دیپلوماسي)، د افغان سید جمال الدین انستیتوت( پښتو ادبیات)، غلام حیدر خان چرخي عالي لیسه.
رسمي دندې:
ــ آزادي راډیو( خبریال او د ایډېټر مرستیال)،
ــ اراکوزیا راډیو(ریس)،
ــ د افغانستان د پوهنې وزارت د خپرونو ریاست(غړی)،
ــ د شهیدانو او معلولینو وزارت د خپرونو ریاست( غړی).
افتخاري دندي:
ــ د افغانستان د قلم ټولنې د ځوانانو د جونګړې د پښتو څانګې مسوول،
ــ د مصور خپروندوی بنسټ مرستیال،
ــ د رڼا کلتوري ټولنې موسس،
ــ د پل فکري کړۍ د موسسې شورا غړی،
ــ د خوشحال فرهنګي ټولنې غړی،
ــ په کراچۍ کې د افغان سید جمال الدین د فرهنګي ټولنې د مشرتابه شورا غړی،
ــ د ماشومانو د ادبیاتو په برخه کې د اکاډمیکي مجلې ( مصور) مسوول مدیر،
ــ د ماشومانو لپاره د ( اکو،بکو) په نوم د میاشتنۍ خپرونې مسوول مدیر،
ــ په کراچۍ کې د افغان کډوالو له پاره د ( د لاس نښه ) په نوم د میاشتنۍ فرهنګي خپرونې مسوول مدیراو د ( سپیدې ) مجلې د لیکوالو د پلاوي غړی.
نورې ویاړنې:
په ۱۳۷۴ او ۱۳۷۵ لمریزو کلونو کې په پرله پسې ډول دوه کاله د افغانستان د اطلاعاتو او کلتور وزارت د ادبي جایزي لومړی ګټونکی.
خپاره شوي اثار:
د ګل تر سیوري لاندې، شعري ټولګه
په ویاله کې سمندر، شعري ټولګه
خدای پامان، شعري ټولګه
زه د ښار هغه شاعر یم، شعري ټولګه
د ادم خان لالا نکلونه: ماشومانو ته کیسې
ځنګل او د زړې بیزو کیسه، ماشومانو ته ناول ګوټکی
پنځه، ماشومانو ته د شعرونو ټولګه»
https://www.facebook.com/خانه-ادبیات-کودک-د-ماشوم-د-ادبیاتو-کور-1474829949511421/timeline/?ref=nf
ډیره لږه موده کیږي چې «د ماشوم د ادبیانو کور» فیسبوک پاڼه پرانستل شوې ده او خپل عملي فعالیت یې پیل کړی دی.
د دې بنسټ په فیسبوک پاڼه کې د راغلو مالوماتو پر اساس دا بنسټ څلور کاله پخوا رامنځ ته شوی دی. د دې بنسټ په فیسبوک پاڼه کې د راغلو مطالبو په یوه برخه کې داسې راغلي دي چې د دې بنسټ موخه څه ده. ایمل مرزا نومي لوستونکي په پاڼه کې د ۲۰۱۵ کال د اکتوبر په دریمه د دې ټولنې یا نهاد د آرم د عکس د خپرولو په برخه کې داسې یوه پوښتنه مطرح ګړې وه:
«میشود یک کمی معلومات بدهی از اهداف یا اساسنامه این نهاد خانه ادبیات کودک اگر لطف کنی»
او ښاغلي نګین قمبري داسې ځواب ورکړی دی:
«حتمن چرا نه
خانه ادبیات کودک یک نهاد آزاد است که روی ادبیات کودک در افغانستان کار میکند و 4 سال بدینسو فعالیت داشته اما حالا با یک تشکیلات تازه آغاز به کار کرده است.
هدف ما : خدمت به ادبيات کودک در افغانستان, رشد استعداد های جوان در اين بخش, جلب نمودن توجه مقامات و ارګان های مسوول و همچنان کار عملي در اين مورد با کودکان افغان.»
لکه څنګه چې پاس راوړل شول د دې کور د جوړیدو موخه دا ده« هدف یې د ماشوم ادبیاتو ته کار کول، هم د لویانو له خوا ماشومانو ته او هم له ماشومانو نه ماشومانو ته.»
. د همدې وروستیو فعالیتونو په خاطر یې، په یوه راپور کې یې داسې راغلي دي:
« از کار کرد های چهارتن از نویسنده ګان ادبیات کودک ستایش به عمل آمد:
در حالی که فردا شانزده هم میزان مصادف است با روزهنر، نهاد تحت نام خانه ادبیات کودک امروز ازکارکرد های چهار تن از نویسنده گان افغان که نوشته هایشان به ادبیات کودک اختصاص یافته بود ستایش به عمل آورد.
این نهاد به رسم گرامی داشت از کارکرد های سمیع حامد، پروین پژواک، آصف بهاند و حبیب الله رفیع تصاویر آنان را تحفه گونه به کتابخانۀ عامه اهدا نمود .
نگین قمبری معاون نهاد خانهء ادبیات کودک روز چهارشنبه به رادیو آزادی گفت که در خصوص ادبیات کودک در گذشته کار صورت نگرفته و اکنون این نهاد تلاش دارد تا برنامه های لازم را دراین خصوص راه اندازی کند.
او همچنان افزود که مسوولان باید در خصوص ادبیات کودک در افغانستان برنامه های روی دست گیرند و حکومت باید ازاین برنامه ها حمایت کند.
ازسوی دیگر مسوولان کتابخانهء عامه کابل از این کارکرد خانهء ادبیات کودک استقبال کرده است.
دواخان مینه پال ریس این کتابخانه روز چهارشنبه به رادیو آزادی گفت که با این کار نویسنده گان دیگرکشور نیز تشویق خواهند شد تا در رابطه به کودکان نوشته هایشان را منتشر کنند.
آقای مینه پال از تمامی شاعران و نویسنده گان کشور خواست تا روی ادبیات کودک درافغانستان کار کرده تا بتوانند زمینه خوبی را برای آموزش کودکان فراهم سازند.
با وجود کارکرد ها و تلاشها طی سالهای اخیر، باز هم کار چنداني برای ادبیات کودک افغان صورت نگرفته است .
دست اندر کاران این عرصه میخواهند که ادبیات کودک بخش اساسی نصاب تعلیمی معارف کشور گردد تا باشد که کودکان از آوان کودکی با ادبیات کشور آشنا شوند .
لیزا حیدری، رادیو ازادي»
https://www.facebook.com/خانه-ادبیات-کودک-د-ماشوم-د-ادبیاتو-کور-1474829949511421/timeline/?ref=nf
د اتلسمې برخې پای