تاند (شنبه، د لیندۍ/ قوس ۲۹ مه) د افغانستان پخواني ولسمشر حامد کرزي له چارواکو وغوښتل چې د نجونو ښوونځي او پوهنتونونه بېرته پرانیزي، او ټینګار یې وکړ چې له شپږم ټولګي پورته زدهکړه د افغانستان د راتلونکې لپاره حیاتي ارزښت لري.
حامد کرزي د افغانستان له واکمنانو وغوښتل چې نجونو ته د ښوونځیو او پوهنتونونو د بیا پرانیستلو اجازه ورکړي، ویې ویل چې زدهکړه د هېواد د راتلونکې، پرمختګ او اوږدمهاله ځانبسیاینې لپاره اړینه ده.
کرزي د شنبې په ورځ، د ډسمبر پر ۲۰مه، په ایکسپاڼه (X) کې په یوه پیغام کې وویل چې پوهه او زدهکړه په هره ټولنه کې د پرمختګ او عزت بنسټونه دي، او زیاته یې کړه چې افغانستان هغه مهال پرمختګ نه شي کولای چې د خپل نفوس نیمایي برخه له زدهکړو محرومه وساتي.
نوموړي وویل چې هېواد مسلکي او روزل شویو کادرونو ته فوري اړتیا لري، لکه ډاکتران، انجنیران، اقتصادپوهان او د نورو برخو متخصصان، او خبرداری یې ورکړ چې د زدهکړو دوامداره بندیزونه به ملي وړتیا کمزورې کړي او د اقتصادي بیا رغونې بهیر به زیانمن کړي.
ښاغلي کرزي دا څرګندونې په داسې وخت کې کړي چې تعلیمي کال پای ته نژدې شوی او زدهکوونکي د هېواد په کچه د کانکور ازموینې ته چمتووالی نیسي؛ هغه ازموینه چې نجونې ترې لا هم محرومې دي.
په افغانستان کې طالبانو نجونې له شپږم ټولګي پورته له ښوونځیو او همدارنګه له پوهنتونونو څخه منع کړي دي. افغانستان دا مهال یوازینی هېواد دی چې په کې د زدهکړو داسې پراخ بندیزونه عملي دي.
دغه محدودیتونه د ملګرو ملتونو، بشري حقونو د بنسټونو او لوېدیځو حکومتونو له دوامدارو نیوکو سره مخامخ دي، چې وایي دا پالیسۍ بېوزلي ژوروي، افغانستان په نړیواله کچه منزوي کوي او د ثبات هیلې کمزورې کوي.
طالبان وایي چې دا بندیزونه لنډمهاله دي او د اسلامي شریعت له تفسیر سره تړاو لري، خو تر اوسه یې د ښوونځیو او پوهنتونونو د بیا پرانیستلو لپاره کوم مهالوېش نه دی اعلان کړی، چې له امله یې میلیونه افغان نجونې له رسمي زدهکړو بېبرخې پاتې دي.