راپور: داود جبارخیل
د بې پولې خبریالانو نړیوال سازمان (RSF) په خپل تازه خپاره کړي کلني راپور کې نړۍ له یوه سخت او اندېښمنوونکي حقیقت سره مخ کړې ده. د راپور پر بنسټ، په ۲۰۲۵ کال کې د نړۍ د وژل شویو خبریالانو نږدې نیمایي د اسرائیلي پوځ له خوا په نښه شوي دي، چې له امله یې اسرائیل د خبریالانو لپاره د نړۍ تر ټولو خطرناک هېواد اعلان شوی دی.
په تېرو ۱۲ میاشتو کې څومره خبریالان وژل شوي؟
RSF وایي چې د ۲۰۲۴ له دسمبر څخه د ۲۰۲۵ تر دسمبر پورې په نړیواله کچه ۶۷ خبریالان وژل شوي، چې د تېر کال په پرتله زیاتوالی ښيي (تېر کال ۶۶ ووژل شول).
غزه – د خبریالانو د مرګ خورا خونړی میدان
راپور څرګندوي چې یوازې په غزه کې د ۲۹ فلسطیني خبریالانو وژنه له اسرائیلي پوځ سره تړاو لري. دا شمېر د نړۍ د ټولو وژل شویو خبریالانو ۴۳٪ جوړوي.
د سږ کال تر ټولو زړه بوږنوونکې پېښه د اګست ۲۵مه وه، کله چې د غزې په جنوبي روغتون د اسرائیلي برید پر مهال پنځه خبریالان ووژل شول. په وژل شویو کې دوه هغه خبریالان هم شامل وو چې د نړیوالو اژانسونو Reuters او Associated Press لپاره یې کار کاوه.
RSF زیاتوي چې د ۲۰۲۳ د اکتوبر له بریدونو راهیسې تر اوسه نږدې ۲۲۰ خبریالان په غزه کې وژل شوي دي. دا درېیم پرلهپسې کال دی چې اسرائیل د “خبریالانو تر ټولو وژونکی هېواد” په توګه نومېږي.
نور هېوادونه چې خبریالان پکې وژل شوي
مکسیکو: ۹ خبریالان وژل شوي — په درېوو کلونو کې تر ټولو خونړی کال
اوکراین: ۳ خبریالان وژل شوي
سوډان: د کورنۍ جګړې له امله ۴ خبریالان وژل شوي
نیول شوي خبریالان
RSF وایي چې د ۲۰۲۵ د دسمبر تر ۱ نېټې پورې، د نړۍ په ۴۷ هېوادونو کې ټول ټال ۵۰۳ خبریالان بنديان دي. دا شمېرې ښيي چې د ژورنالېزم مسلک لا هم له مرګوني خطرونو ډک دی.
افغان خبریالان – د پاکستان او افغانستان تر منځ بند پاتې ژوند
د راپور ترڅنګ، یو شمېر افغان خبریالان چې په پاکستان کې ژوند کوي، هم له جدي امنیتي ستونزو سره مخ دي.
پاکستان وايي چې دوی باید افغانستان ته ستانه شي، خو افغان خبریالان ټینګار کوي چې په افغانستان کې د دوی ژوند له ګواښ سره مخ دی او ستنېدل یې ورته خطرناک دي.