تاند (سې شنبه، د لیندۍ/ قوس ۲۷ مه) د (IQAir) موسسې د څېړنیز راپور پر اساس، د نړۍ تر ټولو ککړ هیوادونه د جنوبي او منځنۍ آسیا په سیمه کې متمرکز دي، چیرې چې د نړۍ ۱۰ تر ټولو ککړ ښارونه موقعیت لري.

۱- بنګله‌دېش په هر متر مکعب ساحه کې د ۷۹.۹ مایکروګرامه معلقو ذراتو په لرلو د دې لیست په سر کې دی، چې دا ککړتیا د روغتیا د نړیوال سازمان تر ټاکل شوي کالني معیار (یعني PM2.5) ۱۵ برابره ډېره ده.

۲- پاکستان په دې لیست کې په دویم ځای کې دی، چې د ککړتیا کچه یې له خوندي معیار څخه ۱۴ برابره لوړه ده. د پاکستان تر ټولو ککړ ښار لاهور دی، ورپسې فیصل اباد او بیا پېښور دی.

۳- ورپسې، هند په درېیم ځای کې دی، چې د PM۲.۵ کچه یې له ټاکل شوي حد څخه لس برابره لوړه ده.

د نړۍ څلور تر ټولو ککړ ښارونه هم په هند کې دي چې په هغو کې د دغه هیواد په شمال ختیځ کې صنعتي ښار بیګوسرای (Begusarai) تر ټولو خراب حالت لري.

تاجکستان او بورکینافاسو په ترتیب د نړۍ په ککړو هیوادونو کې څلورم او پنځم ځای لري، چې د PM۲.۵ کچه یې له خوندي معیار څخه ۹ برابره لوړه ده.

(IQAir) موسسې د ۱۳۴ هیوادونو د هوا د وضعیت معلومات څېړلي خو په دغو هیوادونو کې افغانستان، ایران او یو شمېر نور نه دي شامل ځکه چې دغو هیوادونو د خپلې هوا د کیفیت په اړه معلومات له دې موسسې سره نه دي شریک کړي. کنې د ایران تهران او د افغانستان کابل غالباً د هوا د ککړتیا له نظره د جنوبي اسیا د هیوادونو تر ښارونو وروسته ښايي ډېر ککړ ښارونه وي.

په وروستۍ اوونۍ کې مو له کابل څخه د هوا د ککړتیا له امله د تنفسي ناروغیو په اړه د خلکو ګڼ شکایتونه ترلاسه کړي دي.

تاند ته په کابل کې څو ډاکترانو وویل چې د هغو ناروغانو شمېر نن سبا ډېر شوی چې ناروغي یې د هوا له خرابوالي په تیره بیا دوړو او لوګي سره تړاو لري.

د پاکې هوا له معیار سره ۷ برابر هیوادونه

 استرالیا، استونیا، فنلنډ، آیسلنډ، موریشیس او نیوزیلنډ هغه اووه هیوادونه دي چې توانېدلي معلقې ذرې په هر متر مکعب کې له ۵ مایکروګرامو کښته وساتي.

په راپور کې ویل شوي چې د هوا د ککړتیا مخنیوي یا په هر متر مکعب کې د معلقو ذرو کمولو ته اروپايي هیوادونو نسبتاً ډېر پام کړی او کال په کال یې وضعیت مخ په ښه کېدو دی.