میرګي ته په عربي ژبه صرعه او په انګلیسي (Epilepsy) وایی. دا ناروغي د مرکزي عصبي سیسټم یا دماغ یوه ناروغي ده چې په هر عمر کې پېښېوي خو معمولأ په ماشومانو او هغو نوچکه ځوانانو کې چې عمر یې د ۱۳ او ۱۹ ترمنځ وي زیاته لیدل کیږي، تر ښځو په نارینه وو کي زیاته ده. د ناروغۍ سببونه یا عوامل په ۷۰ سلنه ناروغانو کي ناڅرګنده وي، صرف په ۳۰ سلنه ناروغانو کې لاندي اسباب یا عوامل د ناروغۍ سب بلل کېږي:
· د نوزېږي لپاره د ولادت په وخت کي د اکسیجن کموالی
· د ستونزمنو او مشکلو زېږونو په وخت کي د نوزېږي د سر صدمه.
· تر ولادت وړاندې د مور په وجود کې شدید انتانات یا مکروبي ناروغۍ.
· د دماغ تومورونه
· د نوزېږي د دماغ ناوړه شکل (abnormalities)
· د دماغ د پردې یا پوښ میکروبي ناروغي چې Meningitis بلل کیږي
· ارثي عوامل
· تصادمات چې جمجمې ته زیان رسیدلی وي
· دوامداره تبه
· د الزایمر ناروغي
· د الکولو زیات مصرف
د میرګي د حملئ په وخت کې برقي امواج چې د دماغ په ماؤفه ساحه کې ترحد زیات شي، د دماغ نورو ساحو ته خپرېږي او د نه کنټرولېدونکو برقي څپو یو طوفان جوړوي او دا د برقي امواجو طوفان د اعصابو د رشتو په ذریعه عضلاتو ته ځي او د عضلاتو د شدیدو تقلصاتو او حرکاتو باعث کېږي، دا حرکات په غاړه، مټو/لاسونو، پښو/ ورنونو او ملا کې وي، دومره شدید وي چې د هډوکو د ماتیدو، بیځایه کیدو/خلع (له بنده وتلو) سبب کېږي، په ډیرو حالاتو کې ژبه د غاښو په واسطه زخمي او یا بیخي قطع شوي وي. د ناروغ په سر، مخ او نور وجود کې د پخوانیو یا مخکنیو حملو په وخت کې راپیدا شوي داغونه موجود وي، کله کله د مثانې کنترول د حملاتو په وخت کې متاثره شي او د ناروغ ادرار بې اختیاره ځي.
تشخیص: ډاکتر صاحبان د ناروغ د اعراضو او نښو پر بنا د ناروغۍ تشخیص کوي، EEG د دماغ ګراف اخیستل CT, CAT scans او MRI تشخیصیه متودونو او کومک کوونکو تشخیصیه الات استعمال په تشخیص کي مرسته کوي. د کورنیو مشرانو ته هم د میرګي د حملو تشخیص ستونزمن نه دی.
درملنه یی ډیر وخت غواړي کلونه حتي د ژوند تر پایه خاص ټابلیتونه ناروغ په منظم ډول د ډاکتر د سپارښتنې مطابق اخلي. جراحي هم په خاصو حالاتو کي د درملنې په منظور اجرا کیږي (د دماغ هغه برخه چې شدید تقلصات رامنځ ته کوي ایستل کیږي، او یا ځینې کوچني الات چې حملات کنټرول کړي په وجود یا د دماغ په شاوخوا کي ایښودل کیږي.)
کله کله تر حملې څو ساعته یا څو ورځي مخکې په ناروغ کې نښې لیدل کیږي هغه لکه د مزاج یا مود تغییر، عدم تمرکز، نارارمي به خوب کي، سردردي.