دولت له پاره یوه سپېڅلې ټولنه په کار ده،
ما چېرې بل یو څو خبرې د لوړپورو خلکو نتليدنې او ورپسې خپل نظر په فارسي ژبه لیکلی ؤ که خلاف د نشراتو اصول نه وي د هغه لیک مې دلته به واچوم:

آیا افغانستان یک جامعه بود، است و خواهد بود؟

نه، نبود و نیست و نخواهد بود!
تعریف یک جامعه را از یک تعداد جامعه شناسان مشهور در ذیل لطفاً مطالعه فرمایید و بعد چند سخن مرا، اگر کسی آرزومند خواندنش باشد.

جامعه’ مفهوم بسيار وسيعى دارد. بدين جهت تعاريف به‌عمل آمده توسط جامعه‌شناسان گوناگون است. با اين همه بين اکثر آنان درباره اين مفهوم تقريباً اتفاق‌نظر حاصل شده و کوشيده‌اند تا آن را تفسير نمايند.
اگ‌برن و نیم‌کف (William.F.Ogburn and Meyer .FNimkoff)
دورکیم
رابرت مک‌یور
ژرژگوریچ
سامنر و کلر (Sumner and Keller)
مارسل موس
ویلفردو پارتو (Wilfredo Pareto)
هنری گیدینگر
دورکيم
‘دورکيم’ در تعريف جامعه مى‌گويد: ‘جامعه عبارت است از افرادى که گردهم جمع آمده‌اند و مناسبات و روابطى در ميان آنها به‌وجود آمده، اين روابط به‌وسيلهٔ مقررات، مؤسسات يا نهادهاى اجتماعى مستحکم شده، همچنين براى اجراء اين مناسبات و حفظ روابط، مکافات با ضمانت اجرائى وجود دارد’ .
مارسل موس
به‌نظر ‘مارسل موس’ ، ‘جامعه عبارت است از اجتماع گروه‌هاى کوچک و بزرگ و نسل‌هاى متعدد که معمولاً در سرزمين معينى زندگى مى‌کنند’ .
رابرت مک‌يور
‘رابرت مک‌يور’ در تعريف جامعه مى‌گويد: ‘جامعه عبارت است از دسته‌اى از مردم که با هم زندگى مى‌کنند و به‌هم تعلق دارند؛ به‌طورى که نه تنها در يک يا چند نفع به‌خصوص بلکه، در مجموعه‌اى از منافع بسيار وسيع مشترک مى‌باشند که همه زندگى آنها را در بر مى‌گيرد’ .
بعضى از جامعه‌شناسان ‘نظريه تعاون’ را در تعريف جامعه به‌کار برده‌اند. به‌نظر ‘ادوارد و سترمارک’ (Edward Westermarck) جامعه‌شناس انگليسي: ‘جامعه دسته‌اى از مردم هستند که به‌حال تعاون زندگى مى‌کنند’ .
هنرى گيدينگر
‘هنرى گيدينگر’ (F.H.Giddings)، (جامعه‌شناس آمريکائى جامعه را دسته‌اى از مردم مى‌داند که براى نيل به هدف عام‌المنفعه در حال تعاون به‌سر مى‌برند.
سامنر و کلر (Sumner and Keller)
سامنر و کلر (جامعه‌شناسان آمريکائي)، جامعه را دسته‌اى از مردم مى‌دانند که با اشتراک زندگى مى‌کنند و مى‌کوشند به اتفاق وسايل زندگى خويش را تأمين کنند و نسل را ادامه دهند.
اگ‌برن و نيم‌کف (William.F.Ogburn and Meyer .FNimkoff)
اگ‌برن و نيم‌کف: (جامعه‌شناس آمريکائي) در تعريف جامعه مى‌گويند:
‘جامعه، گروه وسيع و پردوامى است مرکب از تعداد کثيرى زن و مرد و کودک که وجوه اشتراک فراوانى دارند و براى بقاء و استمرار خود همکارى مى‌کنند و سازمان‌هاى ادارى متعددى به‌وجود مى‌آورند’ .
ويلفردو پارتو (Wilfredo Pareto)
جامعه‌شناس ايتاليائي، جامعه را چنين تعريف مى‌کند:
‘جمعى از ذرات انسانى که در يک رابطه متقابل و پيچيده قرار دارند. صورت واقعى اين هيئت اجتماعى متنوع و متعدد است و عوامل گوناگونى موجب تشکيل آن مى‌شوند’ .
ژرژگوريچ
‘ژرژگوريچ’ جامعه را چنان تعريف مى‌کنند: ‘جامعه واقعيتى کلى و کثيرالاجزاء و جامع جميع جهات’ و همان‌طور که قبلاً از قول ‘گوريچ’ و ‘ريمون آرون’ اشاره شد: ‘جامعه يک واقعيت بسيار پيچيده منظومه‌اى است داراى ابعاد متعدد، با سطوح مختلف و جنبه‌ها و جلوه‌هاى گوناگون’ مى‌‌باشد.
یک گروه مردمی که در هر خانه دو یا چند کله یکجاه میشدند، غیبت و بدگویی ها به راه انداخته میشد، در قسمت بدگویی ها، تخریب دیگران، بدنام ساختن دیگران ، دروغ سازی ها تهمت ها و هزاران رذالت دیگر روش کار پستترین افراد بود که با زور گویی ها با هیچ و با دون ترین صفات خویش خود ها را بر مردم با فضل دروغین خود، خود ها را بر مردم تحمیل نموده بودند. که اگر بر کسی انتقاد صورت میگرفت، دیگر خدا خیرش را پیش میکرد. :
بار ها در بین تعداد مردمی قرار گرفته ام که با تمام احترام به سخنان کسانی گوش میدادند و سر هم شور میدادند و در اخیر بایک و یا دو دوست خود با پسخند میگفتد و با این اصطلاح مشهور در زبان مردم افغانستان که: *دیدی، ای دؤس ام*هم* حالی خوده سرِ ما افراسیب میسازه!
افغانستان جامعه نبود، نمیشود و نخواهد شد! سران مخفی جهانی اروپای غرب از ۳۲۰۰ سال به اینطرف مستند بر جهان حاکم و حکومت میکند و خواهد کرد. و احتمال جدی واقعه ای در پیش است که جنک زروی باعث از بین رفتن کرهٔ زمین خواهد شد و این سخنان هوایی نیستند، جهان در وخیم ترین حالت خویش قرار دارد!
نظر به نظرات چندی از بسی نظرات که در مورد در بسیار قدیم نوشته شده اند، من افغانستان را در بحث ها یک جامعهٔ « هفت پدره» که در آن جز تخریب افراد از طریق پست و دون ترین ها صورت میگرفت، نام داده بودم و تمام دار و مدار یک اجتماع مختلط در دست یک گروه خاصی بی کفایت و خودپسند و مغرور و نالایقی بود، با استثناآت! و مردم تا آخرین روز ها از شرق به غرب و از شمال به جنوب که به چشم دیده ام از دندآب هایی که مواشی در آن ادرار میکردند و از آن مینوشیدند، مردم مظلوم هم از آن مینوشیدند با طریقهٔ صاف کردن خاص آن آب. برای اینکه سخن کوتاه گردد، افغانستان را به جامعه شدن اروپای غرب نمیگذاشت، مستند!
ای درد، درد آنروزهایی است که مینگریستم و گریه سر میدادم، تا روزی یک دوست امریکایی ام ؛ جان تروو، به من گفت که باید طپید، با گریه چیزی به دست نمی آید. ما مردم بی کفایت بودیم، با ماگل جان شاکوکو جان در افسانه و خنده و شوخی روزگذرانی بود با چاپلوسی ها. کسانی که کار میکردند یا بدنام ساخته میشدند و یا کشته، تعدادی به یاد دارند که ستوه مردم به جایی رسیده بود که در غور طیارهٔ صمد حامد را سنگباران کردند و نگذاشتندش که از طیاره پایین شود و پدرلعنت گفتندش!
برای این کوتاه یاد آور شدم که زمانی دسه هفته قبل به ولایت گووانژوو در چین رسیدم و حیران شدم که از طفل تا ریش سفید پرداخت ها را چه در دکان و رستورانت و سرویس و غیره از طریق تلفون انجام میدهند و پول نقد کسی در جیب ندارد. پرخاش و گفت و گو هرگز دیده نیشود، اذدحام به جایی است که از تصوربیرون است. کار گران و جاروب کنندگان سرک یک ثانیه بیکار نیستند و احترام به یکدیگر غیر قابل باور بین آنانیکه سرک را پاک میکنند و یا در لوکس ترین موتر نشسته اند.
در سال ۱۹۷۳ در کابلجایی به خانهٔ یکی از خویشاوندان رفتم که دامادش تفریحی از در در ماسکو آمده بو و و چند لحظه بعد یک روسی به نام ژنیه آمد که مسءول مثایل تعلیمی در پولیتخنیک بود. در جریان صحبت به من یاد آور گردید که در سال ۲۰۰۰ قرار پلان پول نقد از بین برداشته میشود. من بسیار نادان بودم که این موضوع را حتی درک کنم و بار ها از خود سوال میکردم که این چطور امکان دارد یگانه راه حلش کوپون خواهد بود. نه! حالا در گوانژوو برایم این سوال یا موضوع روشن گردید.
ما هنوز هم در جنگ و زدنک ها آغشته، افغانستان جامعه نبود، نیس و نخواهد شد! اخلاقش وجود ندارد!