نور محمد غفوري

هیواد مختلفو سیاسي ګوندونو ته اړتیا لري، تر څو چې د متفاوتو نظریاتو تر منځ د آزادې مباحثې او دیالوګ په بهیر کې د پرمختګ او د ولس د هوساینې تر نورو ښه او مناسبه (اوپتیمال) لاره وموندل شي. د هیواد د ملي عاید په ویش او د سیاسي واک په ګډون کې د مختلفو اقتصادی طبقو او ټولنیزو قشرونو کټې وڅیړل شي، سوله ایز بحثونه وشي، اعتدال مراعات شي، د ملي پرمختګ له پاره په ټاکلی زماني مقطع کې په شریکه بهترینه پریکړه وشي او د زړه بدیو او د کورنیو زورآزماینې او جنګ او جګړو مخه ونیول شي.

سیاسي ګوندونه غواړي چې د خپل فکر او ایدیالوژۍ له لارې په ټولنه کې د ستونزو د حل لارې وړاندې کړي، د ملت د مشترکې ارادې په جوړولو کې د خپل سوله ایز فعالیت له طریقه اغیزه وکړي او چې په ملي کچه پریکړې ته ورسیدل، بریالي شول او یا یې ماته وخوړه، د هیواد د شته قوانینو مطابق عمل وکړي. په ماته کې قناعت وکړي او خپلو ګوندي غړو ته قناعت ورکړی؛ او په بریا کې د کبر او غرور یا د زور او قوې د کارولو او اخ او ډب سبب نه شي او خپل غړي هم ورڅخه منع کړي. هیڅوک او هیڅ سیاسی ګوند حق نه لري او باید اجازه ورنکړل شي چې د هیواد سیاسي، اقتصادي او اجتماعي- کلتوري انتظام ګډ وډ کړي، وسلې او جګړې ته مخه کړي او ملت ته زیان واړوي.

هر ګوند او سیاسي بهیر معین فکري محور (ایدیالوژي) او ټاکلي ارزښتونه لري. د ټولنې د معینو طبقو او قشرونو څخه استازیتوب کوي او د هغوی د ګټو د ساتلو له پاره ټاکلي هدفونه لري او ځان ته دندې ټاکي. ګوند باید سیاسي مخکښ وي. د انتظار محفل نه وي او د حوادثو په لکۍ پسې ځان ونه تړي. د نورو عادي کسانو او ډلو تر مخ باید د حوادثو تګ لوری وپيژني، ملي، سیمه ایز او نړیوال وضعیت د خپل توان په اندازه ژور تحلیل کړي، په مشخصه وضعه کې خپلې ملي او ګروپي ګټې تشخیص او د هغو د تر لاسه کولو او ساتلو له پاره بې له ځنډه په لازمو فعالیتونو لاس پورې کړي.

دلته باید دا خبره څرګنده شي چې هغه قومي او مذهبي ډلې چې مشرانو یې د یوه مشخص قوم او یوازې یوه مذهب پیروان په زور تر خپل لاس لاندې کړی او د نورو قومونو په ضد ترې د ځان ساتنې او قدرت د تر لاسه کولو له پاره ناوړه ګټه اخلي، سیاسي ګوندونه نه دي او باید د سیاسی ګوندونو په قطار کې حساب نه شي. دا یوازې د زورواکانو او جګړه مارانو تر شخصی او فامیلي قومانده لاندې د شرارت ډلې دي چې اکثره په هیواد کې د جګړو او ناآرامیو سبب ګرزي. سیاسي ګوند باید د هیواد په کچه د سیاسي موضوعاتو له پاره د ټاکلي تفکر په محور کلی برنامه او لیکلی پروګرام ولري، نه یوازې د یوه قوم او مذهب له پاره.

په یوه ټولنه کې د افرادو د سیاسي ارادې او نظریاتو سوله ایزه ښکارونه ډیره ګټوره ده. بې له جنګ او جګړې د دوامدارې سولې، ټینګ امنیت، ملي یووالي، ټولنیز عدالت، د خلکو اتفاق او اجتماعي همبستګي رامنځته کول او تينګښت یوازې او یوازې د مختلفو ټولنیزو سیاسی او مدني ګروپونو د ګټو د استازو د نظرونو د برملا او آزادو څرګندولو، یو بل ته په سوله ایزه فضا کې د قناعت ورکولو او یا په ټولنه کې پخپله ګټه د اکثریت د راجلبولو د سیالۍ له لارې کېدای شي.

که په ټولنه کې داسې شرایط رامنځته شی چې د یوه او یابل سیاسي، قومي، ژبني او دیني ګروپ لخوا په سیاسي ځواک په زور خېټه واچول شي او یا ملی اقتصادي منابع د معینو کسانو لخوا انحصار شي، په هیواد کې واقعي سوله او امنیت نه شي رامنځته کیدای او دوام نه شي موندلای. که د تیرو شلو کالو په څیر د هیواد په سیاسي برخلیک یوه ډله له خلکو پردي عناصر واکمن شي، د خلکو خصوصی او دولتی ځمکې غصب کړي، د خلکو شخصي، د ټولنو او اجتماعی – سیاسي نهادونو ټولنیزه او د بیت المال ملي شتمنی غصب او پر خلکو او ملت د پردیو وسلو او پیسو په زور حکومت وکړي؛ په وړاندې یې عقدې پیداکیږي، وسله وال مقاومتونه را پورته کیږي او ټولنیز نظم به وخت په وخت زیانمن کیږي.

ښه داده چې د ټولنې هر ګروپ په سوله ایزه توګه د خپلو غوښتنو د برملا طرحه کولو امکان ولري، ونه ډار شي، د خپل زړه خبره ټولنې ته وړاندې کړي، تر څو ورباندې ټولنیز قضاوت وشي او د ملي- اجتماعی عقل او منطق سره سم ستونځو ته د حل لاره وموندل شي.

د خپلو غوښتنو سوله ایزه طرحه په ډیرو بحرانی او ان د استبداد او ټوټالیتاریسم د تسلط په شرایطو کې هم ضرور ده، تر څو نور پوه شي چې دا او یا هغه ټولنیز ګروپ څه غواړي او څنګه یې عملی کوي، تر څو ورباندې قضاوت وکولای شي.

که یو ګوند او یا بل ټولنیز سیاسي جوړښت وډار شي او خپل ځان پخپله سانسور کړي، له فعالیت څخه لاس واخلي، عقب نشینی وکړي او یا ځان منحل کړي؛ دوه غټ تاوانونه کوي. یو خو ځان له سیاسي صحنې څخ باسي او خپل مرګ اعلانوي. ټولنه د سیاسي ایډیا د تولید له فقر سره مخامخ کوي. بله داچې ټولنه د خپل فکر او خپل ګوند له فزیکی توانمندۍ محروموي او ملت د افکارو له فقر او د سیاسي او مسلکي کادرونو له فقدان، یا لږ تر لږه په چارو کې په دلچسپۍ سره د زغرد او صادقانه ګډون څخه محروموي چې په عموم کې ملت او هیواد ته تاوان رسوي.

نو څوک چې ډاریږي، هغه ورکیږي!

د هیواد ښځې او ځوانانو او په مجموع کې سیاسي ګوندونه باید ونه ډار شي او خپلې غوښتنې په ښکاره او جرئت مطرح کړي، خو په عین حال کې د تشنج او ټولنیزو ګډوډیو مخه ونیسي. د وطن او زموږ د خلکو د داخلي او خارجي دښمنانو تر اغیزې لاندې احساساتي او مخربو عملونو ته لاس وانه چوي. د سولې او ټولنیز نظم ساتل یوازې د طالبانو د تحریک دنده نه ده، بلکې ډ ټولو وطنوالو مشترک مسئولیت دی!

۳۰/۵/۱۴۰۰