بازگشت طالبان – و خروج عجولانه آمریکا – دست آورد های دو دهه را تهدید می کند.

منبع:فارن پالیسی

نویسنده: لین اودنیل

مترجم:سیدجمال اخگر

روند شکننده صلح افغانستان وارد یک بازی ناامید کننده شده است که زنان را به حاشیه بر میگرداند و در صورت رسیدن طالبان به قدرت، دست آورد های را که در طول دو دهه گذشته به دست آورده اند از بین می برد.

علی رغم شواهد زیادی که نشان می دهد مشارکت زنان برای پایان پایدار درگیری ها حیاتی است، زنان افغانستان از این که به حاشیه کشیده شوند هراس دارند. حتی طرح صلح آمریکا نقش زنان را در افغانستان پس از جنگ نادیده گرفته است.

در حالی که قطعنامه 1325 سازمان ملل ، می خواهد مشارکت زنان در روند صلح را تعیین کند و بر “مشارکت برابر و کامل” زنان تأکید می کند، برنامه ایالات متحده صرفاً به مشارکت “معنی دار” زنان اشاره دارد.

نگرانی بزرگ زنان افغان این است که تمام حقوقی که از زمان سقوط رژیم طالبان در سال 2001 با تضمین قانون اساسی به دست آورده اند، در تلاش برای صلح عجولانه با افراط گرایان فدا می شود.

طی شش ماه گذشته، حبیبه سرابی یکی از چهار زن بوده است که در تیم 21 نفره به نمایندگی از اکثریت مردم افغانستان در مذاکرات دوحه بین دولت افغانستان و طالبان شورشی حضور دارد. در اوایل این ماه ، سرابی تنها زن حاضر در مذاکرات صلح مسکو بود.

سرابی که داکتر متخصص خون شناسی و اولین زن افغان است که به عنوان والی ولایت گماشته شد، با تاکید بر اهمیت زنان در روند صلح، طالبان را تحت فشار قرار داد که چرا این گروه به قتل زنان ادامه می دهد. وی گفت که پس از آن ضمیر کابلوف فرستاده ویژه روسیه برای افغانستان به او نزدیک شد.

سرابی گفت ” آقای کابلوف لبخندی زد و گفت: تو به تنهایی صدای بلند زنان هستی و تصور کن اگر تعداد بیشتری از زنان در این جا می بود چگونه خواهد بود” (کابلوف برای توضیح در دسترس نبود.(

قبلاً بویژه در زمان حکومت طالبان از سال 1996 تا 2001 ، زنان افغان عمدتاً محصور در خانه ، تحصیل نکرده و فاقد حقوق اساسی بودند. به نظر برخی از مدافعان مانند ، هدربار ، مدیر بخش حقوق زنان دیده بان حقوق بشر ، افغانستان یک قدم به عقب بر میدارد تا به یک صلح ناقص برسد.

بار می گوید ” موجودیت چهار زن در دوحه مسخره و  یک زن در مسکو بسیار مسخره تر است. این خشم آور است که میبینیم مشارکت زنان در سال 2021 به سرعت در حال عقب گرد است .

تحقیقات از سراسر جهان نشان می دهد که مشارکت زنان در حل منازعات شانس دستیابی به توافق مسالمت آمیز و پایدار را بیشتر می سازد.در مقابل نابرابری جنسیتی خطر افراط گرایی و بی ثباتی را افزایش می دهد.

زنان در افغانستان بطور نامتناسب از چندین دهه است که از جنگ رنج میبرند، و این سلسله علی رغم تعهد طالبان برای کاهش خشونت به عنوان بخشی از روند صلح در حال حاضر، همچنان ادامه دارد – و این نشان می دهد که تا چه اندازه  مشارکت زنان در روند پایان جنگ ضروری است .

بار می گوید “هر بار که یک زن می ترسد دخترش را به مدرسه بفرستد به دلیل این که در خارج درگیری است یا نمی تواند به دلیل تخریب مدرسه یا دسترسی به کلینیک بهداشت به دلیل ناامن بودن جاده یا کشته شدن پزشکان یا از دست دادن یکی از کودکان در حمله هوایی، بمب های دست ساز شورشیان یا هر چیز دیگری، او بخشی از جنگ است. ” “هر دختری که الان به مدرسه نمی رود، بخشی از جنگ است.”

به نظر می رسد هنوز درسهایی در مورد مزایای حضور زنان در روند صلح در افغانستان فراموش شده است.

دبورا لیونز دیپلمات کانادایی، که حقوق زنان را در محور  زندگی حرفه ای خود قرار داده است ، در حال حاضر نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در افغانستان است و ریاست مأموریت سازمان ملل در این کشور را بر عهده دارد.

با این حال ، سازمان ملل یک فرانسوی 70 ساله ، ژان آرنول ، را که در اوایل دهه 2000 به عنوان نماینده سازمان ملل در افغانستان خدمت می کرد ، به عنوان نماینده شخصی دبیرکل در امور افغانستان و مسائل منطقه ای منصوب کرد . پس از نشست مسکو در ماه جاری ، آرنول بجای لئون که از 2013 تا 2016 سفیر کانادا در کابل بود معرفی شد.

سرابی گفت “دبورا لیون بسیار یک شخص صریح و پشتیبان است. او باید درگیر مسایل باشد اورا نباید به عقب نگهداشت. “بدون مشارکت زنان ، صلح یک صلحی پایدار و عادلانه نخواهد بود زنان باید دخیل شوند. زنان نباید سمبول باشند. “

 همه اینها به دلیل توافق صلح که دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین ایالات متحده سال گذشته با طالبان منعقد کرده بود، به اوج رسیده است .

ترامپ در تلاش برای پایان دادن به دو دهه حضور ایالات متحده دراین کشور، به طالبان مشروعیت سیاسی و دعوت‌برای بازگشت به قدرت را داد. اکنون این گروه جنگجو خود را در جایگاه قدرت می بینند.

جو بایدن ، رئیس جمهور آمریكا ، تقریباً به اندازه ترامپ مشتاق به  پایان رسانیدن طولانی ترین جنگ آمریكا است و به نظر می رسد برخی از منافع زنان افغانستان را فدای یک راه حل سریع  كند.

در یک پیش نویس طرح صلح هشت صفحه ای که گفته می شود توسط وزیر امور خارجه آنتونی بلینکن تهیه شده، از اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان خواسته است تا به نفع “حکومت موقت صلح”  که شامل اعضای طالبان است ، از قدرت کنار برود. این پیش نویس همچنین خواستار بازنویسی قانون اساسی و نمایندگی طالبان در کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان شده است.

این طرح لو رفته از برخی سیاستمداران  محافظه‌کار که نظر آنها و طالبان در مورد زنان به مشکل قابل تفکیک است ،  برای مشارکت در یک دولت انتقالی دعوت کرده  است .

وزارت امور خارجه ایالات متحده به درخواست برای اظهار نظر پاسخ نداد.

اما چالش های فرا راه مرحله مهم بعدی گفتگوهای سیاسی که قرار است در ماه اپریل در ترکیه برگزار شود ، فراوان است.

غنی نمی خواهد استعفا دهد و در مقابل با یک طرح جایگزین پاسخ داده است: برگزاری زود هنگام انتخابات شش ماه تا یک سال پس از امضای برنامه صلح و آتش بس، که قبلا توسط طالبان رد شده است.

انتظار می رود که غنی طرح خود را در کنفرانس استانبول مطرح  کند.

در همین حال، طالبان از به رسمیت شناختن دولت کابل یا قانون اساسی موجود امتناع می ورزند، و این نگرانی را افزایش می دهد که گنجاندن آنها در یک دولت انتقالی منجر به عقب گرد حقوق زنان خواهد شد.

هلینا ملکیار  شخصیت اکادمیک و کارشناس مسایل سیاسی و سفیر پیشین افغانستان در ایتالیا می گوید.

” من از این نگران هستم: که آیا ایالات متحده و جامعه بین المللی بر اصول حقوق زنان در افغانستان خواهند ایستاد یا آنها به خاطر مصلحت سیاسی ما را خواهند فروخت ؟”. “آیا آنها اکنون فقط در مورد حقوق زنان صحبت می کنند و در مراحل آخر فقط بخاطر این که بتوانند افغانستان را ترک کنند به چیزی کمتر از حقوق مطلوب  برای زنان رضایت می دهند؟“

 وی گفت، با توجه به شرایط عقب نشینی ترامپ، طالبان ” تصور می کنند در موقعیتی قرار دارند که مجبور به دادن هیچ نوع  امتیازی نیستند”، که این می تواند حفظ دستاوردهای به سختی به دست آمده زنان را در هر دولت پس از جنگ دشوار کند. و در حالی که غنی از محبوبیت اندک برخوردار است، تلاش ایالات متحده برای کنار زدن وی به نفع یک دولت انتقالی – که یکی از مقامات اروپایی آن را “کودتایی خاموش” توصیف کرد – می تواند نه تنها طالبان بلکه سایر سیاستمداران محافظه کار افغان را بر سر قدرت کند.

ملکیار گفت “ترس من این است که جایگزینی دولت با یک دولت انتقالی و فراگیر ، که در طرح بلنکن  خواسته شده است، شاهد ورود” سیاستمداران محافظه کار افغان که نظر آنها با طالبان در مورد حقوق زنان زیاد تفاوت ندارد، باشیم. “به این ترتیب، تغییر مواد قانون اساسی در مورد برابری و آزادی ها و هر آنچه در مورد حقوق زنان است، برای طالبان آسان تر خواهد شد.”

شهرزاد اکبر ، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، گفت اینکه – در چه حدی – در نهایت زنان در روند صلح شرکت می کنند تعیین خواهد کرد که چه نوع افغانستان پس از دهه های جنگ ظهور می کند؟

وی افزود: “اگر زنان را از حقوق شان محروم كنید شما شاهد یك افغانستان فقیر ، كمتر توسعه یافته ای خواهید بود که قادر به رقابت با سایر كشورها نیست.”این برای همه نتیجه زیانبار خواهد داشت .”

لین اودنل روزنامه نگار ، نویسنده و تحلیلگر استرالیایی است. وی بین سال های 2009 و 2017 رئیس دفتر بخش افغانستان در خبرگزاری فرانسه و آسوشیتدپرس بود.