تاند – د فلیپین په یوه کلیواله سیمه کې د ډینګي تبې له امله د دوو کسانو تر مړینې وروسته، هغو کسانو ته د نغدې جایزې اعلان وشو چې ماشې ژوندۍ یا مړې ونیسي.
د سیمې چارواکي هیله لري چې د دې اقدام له لارې به د ډینګي تبې د پېښو شمېر کم شي. دې ناروغۍ تر اوسه په دې سیمه کې د دوو زدهکوونکو ژوند اخیستی دی.
د جایزې ورکولو طرحه
د دې پروګرام له مخې، هر څوک چې پنځه ماشې یا پشې وسپاري، د فلیپین یو پزو به (شاوخوا د یورو څه باندې یو سنت) ورکړل شي.
ډینګي تبه څه شی دی؟
ډینګي تبه یوه ویروسي ناروغي ده چې د ماشو د چیچلو له لارې انتقالېږي. د روغتیا نړیوال سازمان وايي، دا ناروغي ډېری وخت خفیفې نښې لري، یا اصلاً نه معلومېږي خو په ځینو مواردو کې کېدای شي شدیده او حتی وژونکې وي.
ډینګي تبه عمدتاً په تودو یا ګرمسیرو او نیمهګرمسیرو سیمو کې، په ځانګړې توګه په ښاري سیمو کې ډېره خپرېږي. د ادیشن هیلز کلی چې د فلیپین پلازمېنې مانیلا ته نژدې دی، له هغو سیمو څخه دی چې ډینګي تبه پکې خپره شوې ده.
ولې دا کلی د ماشو ښکار ته جایزه ورکوي؟
په دې سیمه کې، چې تر ۱۰۰ زره ډېر نفوس لري او خلک یې یو بل ته په نژدې ګڼو کورونو او لوړپوړو ودانیو کې اوسي، تر دې مخکې د ډینګي د مخنیوي لپاره بیلابیلې لارې ازمېښت شوي دي، لکه:
✅ د چاپېریالي پاکول
✅ د اوبو لارو پاکول
✅ د عامه پوهاوي پروګرامونه
خو د ناروغانو شمېر د ۲۰۲۴ کال په اوږدو کې ۴۲ ته رسېدلی او دوه زدهکوونکي یې وژلي دي.
د دې وضعیت له امله، د سیمې چارواکو پرېکړه وکړه چې جدي اقدامات وکړي.
د کلیو د شورا مشر کارلیتو سرنال وایي:
💬 «د خطر زنګونه وهل شوي، موږ باید حللاره ومومو.»
منتقدان څه وايي؟
ځینې شنونکي اندېښنه لري چې دا کار ممکن برعکس پایله ورکړي، ځکه ځینې خلک ښايي د جایزې د ترلاسه کولو لپاره قصداً ماشي وروزي.
خو سرنال دا احتمال رد کړی، او وایي:
💬 «دا پروګرام به ژر پای ته ورسېږي، کله چې د ناروغۍ پېښې کمې شي.»
د ماشو د ښکار جایزه څومره ده؟
د دې کمپاین له پیل سره، ځینو خلکو ماشې نیولي او دفتر ته یې سپارلي دي.
👤 ۶۴ کلن میګل لاباګ، چې کثافات ټولوي، د ۴۵ د ماشو بچي په یوه بوتل کې راوړل او ۹ پزو (۱۵ یورو سنت) جایزه یې واخیسته.
😃 هغه له خوښۍ وویل:
💬 «دا مرسته ډېره ښه ده، اوس کولی شم قهوه وپیرم.»
اقلیمي بدلونونه او د ډینګي تبې خپرېدا
🔴 په دې سیمه کې د ډینګي تبې سرایت د خلکو جدي اندېښنه پارولې
🔴 په دې وروستیو کې، د کویزون ښار، چې دې سیمې ته نژدې ښار دی، د ناروغانو د زیاتوالي له امله بیړنی حالت اعلان کړی.
🔴 په اتو نورو سیمو کې هم د ناروغانو د زیاتوالي راپور ورکړل شوی.
📊 د فلیپین د روغتیا وزارت وايي، د ۲۰۲۴ له جنورۍ تر فبرورۍ پورې:
✔️ د ډینګي تبې ۲۸,۲۳۴ پېښې ثبت شوي، چې دا د تېر کال پرتله ۴۰٪ زیاتوالی ښيي.
✔️ په کویزون کې ۱,۷۶۹ کسان ناروغه شوي، چې ۱۰ تنه یې، چې اکثره ماشومان دي، مړه شوي دي.
نور اقدامات: د ماشو د کنټرول لپاره چونګښې خوشې کېږي!
په کویزون کې، ځايي چارواکي غواړي چې چونګښې خوشې کړي څو د ماشو شمېر په طبیعي ډول کم کړي.
د فلیپین د روغتیا وزارت دریځ
👨⚕️ د روغتیا وزیر تیودورو هربوسا وايي:
💬«د ماشو د تخم ایښودو ځایونه پاک ساتل او ژر تر ژره د ناروغانو درملنه د ډینګي تبې د مخنیوي لپاره مهم دي.»
👨⚕️ د روغتیا وزارت مرستیال، البرتو دومینګو، باور لري چې د ناروغۍ ناڅاپي سرایت د موسمي بارانونو او ولاړو اوبو له امله دی.
💬 هغه اقلیمي بدلونونه د بارانونو د زیاتوالي یو مهم لامل ګڼي، چې د ماشو د زیاتوالي لپاره مناسب شرایط رامنځته کوي.