جمعه, نوومبر 22, 2024
Home+دهنه| حبیب الرحمن رحیمي

دهنه| حبیب الرحمن رحیمي

دهنه د وردګو ولایت د جغتو ولسوالۍ  یو له هغه کلیو دی چې د شنو غرونو په لمن کې د نوموړې ولسوالۍ څخه شمال لويديځ لورته پروت دی، د سباڅنګ،  لوړ دېوال، سنځلې، شابوتکې کلیو او نهراهو غره ته نږدې د هسکو شنو غرونو په لمن کې خپل شتون راښیي او دې تر څنګ د زرو تنو په شاو خوا کې وګړي لري .

شنه غرونه چې د دې کلي اړونده برخو کې یې لوړوالی زیات شوی دی ، نېغې څوکې یې هسکې شوې دي ،د غره اړخونه یې توند شوي دي کو م څه چې وخت ناوخت د زړه بوږنونکو پېښو لامل کیږي خو پر دې برسېره د همدې غره له اوږو د وغجم د غاښي په نوم لومړنۍ لار تېره شوې ده چې د کږلېچونو، پېچومو او نورو په لرلو سره د ګاډو د تللو وړ نه ده خو افغان مېنه او چک (څک)ولسوالۍ اړوند د عربانو د درې کلي لکه ابکزار، کنجغتو، شالی او نورو سره نښلوي، دا چې شنه غرونه په شنه لمن ښه ښکاري څو کاله د مخه د نوموړي موخې د پلي کېدو په پار اوبه درونکی کوچنی بند جوړ شو .

د سیمې په مروجه بزګري اصطلاح کې دهنه هغه ځړوبي ته ویل کیږي چې له لوړې ځمکې څخه ښکته ځمکې ته په عمودي ډول د خړوبونې په موخه تویږي خو د (دهخدا قاموس ) په ژبه دې (دنه) لفظ کوم چې ولسي لهجه ده د خوښۍ شور ته ویل کیږي ځګه د خوښیو شور معمولا په لوړو ځایونو کې کیږي چې بېلګه یې د غرونو په څوکو لکه د اخترونو په شپه اور لوبې یا هم هغه څوک چې د غره لوړې برخې ته وخیژي د خوښۍ احساس کوي نو ارزونه یې لوړ ځای راښیي.

بلخوا کیدای شي چې د تاریخ هنداره (د رحمت اریا ژباړه اوڅېړنه) له لیکنې په ګټې اخستنې دا د سانسکریت ژبې (اورډست -هانه Urdasthána )کلیمه وي کوم چې د لوړ او پرتمین ځای په مانا راغلې ده چې د دې لاسوند د موندلو په موخه مخکني متن ته په کتو د شنو غرونو لوړوالی د دې کلي اړونده برخو کې نسبت نورو برخو ته  زیات دی شک دا کیږي چې ممکن دهنې نوم هم له اورډست هانې څخه راوتی وي او د هنې په بڼه عام شوی وي.

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

- Advertisment -

ادب