محمدی سیب په فکر او قلم دی برکت شه.
هیله ده زمونږ ځوان او عمرخوړلی وطنپالان دهمداسی لیکنو په ډول دوطن دمشکلاتو او دهغه دحلولو لپاره پیشنهادونه ولیکی ترڅو د سیاست داپلتو په ځای داقتصاد او پرمختګ لپاره دنوی لیکوالی دود او کلچر پیدا سی.
زه دځمکو داداری ماهر ځان ته ویلای سم. او ستا له درد سره درد لرم. خو زما درد دا وو چه دهر افغان نه چی مالیدلی د افغانستان دځمکو داداری په هکله یی سم قناعت بخش مالومات ندی راکړی.
ستا له خبرو ځخه مالومیږی دجمبوری په اخره کی خلک دځمکو داهمیت نه خبر سوی او دهغی داداری په هکله یی څه مقدماتی قدمونه پورته کړی وو. کور دی ودان وی او خدای دی وکړی تخنیکی کدرونه تښتیدلی نه وی. زه به دلته تاسو ته دعوت درکړم چه که مو دکتورا نوی اخیستی په همدی موضوع هغه ترلاسه کړی، او که مو اخیستی وی نو په دی هکله نور هم تحقیق ته دوام ورکړی.
هغه جه تاسو ندی ویلی هغه دا ده چه آخرنی بد تحول دتیر او که داوسنی حکومت خلکو کړی دی. بیا هم حکومتونه سیاسی وی او ددولت مامورین چه دملت رښتونی امانت ساتونکی بلل کیږی دملی ګټو دتحفظ لپاره سیاسی مشرانو ته سمی مشوری ورکوی او کوشش کوی هغه له بد تصمیم نیولو نه راوګرځوی. ددولت له مامورینو نه سهل انګاری سوی ده. هغه کسانو چی دځمکی داداری هغه اخرنی پیشنهاد برابر کړی هغه واقعا باید ملامت سی.
ځمکه دهر دولت له مهمو او اولیه مالی منابعو ځخه ګڼل کیږی. که دا اهمیت څوک نه پیژنی نو هغه دافغانستان دترقی په مفهوم هم نه پوهیږی.
هغه وزارتونه او یا ریاستونه چه دځمکی داداری سره تړون لری هغه دمالی وزارت، دطبیعی زیرمو، اقتصاد، پلان، سروی، داوبو او انوایرونمینت، او ځینی نورو اداری دی. په دی کی دکورونو، زراعت اداری او ښاروالیو دخالت هم سته.
تر ټولو مهم عناصر چه په هغو دځمکو اداره ولاړه وی هغه دملکیت او املاکو تثبت (قانونی کدستر)، دځمکو استعمال او دځمکو آبادول، دځمکو قیمت (فیسکل کدستر) او دځمکو حدود مالومول (فیزیکل کدستر) دی. په دی هکله زیاتی لیکنی سوی او دنوی کدسترو دچوړولو لپاره او په هغه باندی کار کول زیات بخثونه لری. ترټولو بهتره سیستم هغه ده چه دځمکو داداری دا څلور برخی سره یو ځای وی خو دهغو عوایید کیدای سی په بیلو وزارتو پسی تړلی وی. دا مشکل دفدرالیستو دولتو په مینځ کی وی خو دیو مرکزی حکومت لپاره باید دا مشکل نوی. کیدای سی دپورتنی برخو متخصیصین په بیلو وزارتو کی وی خو بیا هم هغه باید دځمکو دادرای په ریاست باندی منفی تاثیر ونلری. دځمګو اداره باید خپل متخصصین ولری چه هغه هم سپیشلیست وی او هم جنرلیست ترڅو ددولت ټول ضروریتونه احساس او دهغه لپاره لازم قدمونه واخلی.
هیله ده دافغانستان دځمکو اداره له تاریکی دوری راووځی، دهغه بنیادی بنسټ سم کیښودل سی، او بیا دهغی هغه میلیونه کارونه پیل سی چه په هغه باندی دافغانستان داقتصاد ډبره ایښودل کیږی.

اوس به راسو

یوه بله خبره چه ما پورته ونه لیکله هغه دا ده چه دشارونو او اطرافو دپلانګذاری اداره باید مستقله وی. هغه له ښاروالیو او ولسوالیو سره هم تړون لری. خو دوطن خو دځمکو دترقی او آبادولو پلانونه دوی جوړوی. دځمکو داداری او دپلانګذاری تړاو سته خو ډیر کارونه یی سره بیل دی. په همدی ډول دسروی او کارتوګرافی اداری. هغوی خپل تخنیکی کارونه لری. که په یوه ځای کی وی او یو له بله بیل مکر تړلی ریاستونه ولری ښه به وی. که بیل وی هم امکان لری خو باید دیو بل له کارو سره سیستماتیک سم کارونه په مخه بوځی. له یو بل سره دډاتا شریکولو همکاری ولری.

محمدي صاحب په قلم دې برکت شه.
له دې وروسته باید هر لیکوال لومړی ستاسو په شان یوه اوږده مقدمه ولیکي چې د لیکنې منظور یې د طالبانو غندل او یا د هغوی د جهالت افشا کول نه دي بلکه غواړي چې لارښوونه ورته وکړي یا یې خپلې خطا ته متوجې کوي. که لیکوال دا کار ونه کړي طالب ورته د دښمن په سترګه ګوري، وهي یې، وژني یې کنې توهینوي خو یې خواه مخواه.
نعمت الله