پېژندنه:
متخصص ډاکټر لومړی د ناروغۍ تشخیص کوي او بیا یې درملنه کوي. ما له 50 څخه زیاتو هیوادونو ته سفر کړی او په کاناډا کې د سیاسي علومو او نړیوالو چارو پروفیسور یم. مګر د وطنپالنې احساس او د اسلام بدنامۍ زه دې ته اړ کړم چې د هیواد ستونزې وپیژنم او د هیواد د ستونزو د حل لپاره بنسټیز حل ولټوم، ما د سیاست او ټولنې په برخه کې له لسګونو کارپوهانو سره مشوره کړې ترڅو دا پلیټ فارم چمتو کړم او اوس ما ننګونې او حلونه په ګوته کړي دي.
د اکو مثلث ماسټر پلان د ځایی شاخصونو په پام کې نیولو سره د نړیوالو تجربو او زیرمو عملي پلان دی. پدې میکانیزم کې، ما د سولې پلان، له پاکستان سره اړیکې، داخلي یووالی او پیوستون، د حکومت په ارګان کې د لارښوونو ادغام او د واک شریکول، د 13 کلونو لپاره د موقت حکومت پلان او اقتصادي,امنیتی,او سیاسي مسایل ځای پرځای کړې. د دې میکانیزم په پلي کولو سره، د هیواد سوله ، یووالی او سوکالي به چمتو شي. البته، د پلان توضیحات او پلي کول چمتو شوي او د ټیم بحث ته اړتیا لري. ما هڅه کړې د مثلث پلان د ډیری خلکو د پوهې کچې سره سم چمتو کړم ، نه یوازې د سیاسي پوهې کچې سره. د هیواد استثنایی شرایطو له امله، دا میکانیزم وړاندیز شوی ترڅو د حکومت جوړښت، ملي او نړیوال مشروعیت ترلاسه کړي او د لا درغلۍ ، فساد او لګښتونو مخنیوي وشي.
دا یوازې د مثلث پلان چوکاټ دی ، د نورو جزیاتو په اړه به بحث وشي. دا پلیټ فارم په دریو ژبو لیکل شوی: دری ، پښتو او انګلیسي ، نو ګران لوستونکي کولی شي پلان په خپله مورنۍ ژبه ولولي. د درنو لوستونکو نظرونه اغیزمن او مهم دي دا مقاله تر پایه ولولئ او مهرباني وکړئ خپل نظرونه په ایماندارۍ سره څرګند کړئ.
په درنښت
پوهاند غلام سخي پژواک
په کاناډا کې په نړیوالو اړیکو کې د سیاسي علومو پروفیسور
د مثلث ماسټر پلان ډیزاین کولو اساس / دلیل
د یوه ډاکټر په توګه چې په سیاست کې تخصص لري، ما د هیواد او خلکو ننګونې په ګوته کړي ، او د دې د درملنې لپاره، ما د اسلام د بدنامۍ مخنیوي لپاره یو مثلث پلان جوړ کړی او د نوي، پرمختللي افغانستان جوړولو هڅه مې هم کړې. او اسلام، کوم چې د نړیوالې ټولنې مشروعیت هم ترلاسه کوي ، ما دا پلیټ فارم جوړ کړی دی.
لومړۍ مسله: د ډیموکراسۍ پرځای د حکومت جوړښت
میکانیزم له ډیموکراسۍ څخه میرټاکرایسي ته، په نړیوال ډګر کې د پیژندل شوي کلیدي اشخاصو انتخاب پراساس او دوی په عمل کې مهم کار ښودلی، نه د شعارونو او ژمنو پراساس.
د سیسټم د مشروعیت ترلاسه کولو لپاره میکانیزم
د نړیوال نظام له نظره، د نظام مشروعیت د هغو کسانو سره د واک ویش پورې اړه لري چې په ټاکنو کې یې خورا رایه ورکړې، مګر زموږ خلک اوس د دې وړتیا نلري، ځکه چې په تیرو 20 کلونو کې زموږ د ډیری خلکو مغز مینځل شوی، او د خپلواکۍ هیڅ نظر نلري. د 2019 ټاکنو کې د سیاستوالو ګډون یوه معقوله تجربه وه، کوم چې وښودله چې زموږ د خلکو اکثریت فکري خپلواکي نلري ، ځکه چې دوی له ټاکنو څخه ښه پایله نه ده ترلاسه کړې. پرځای یې، ډیموکراسي مافیا شوه ، زه د دیموکراسۍ یا مافیا او فرقه اییزم د بدیل په توګه میرټ کراسي وړاندیز کوم.
دوهم، د حکومت منل او مشروعیت د خلکو، پوهانو، زده کونکو، متخصصینو او ساینس پوهانو همکارۍ او ملاتړ ته اړتیا لري، ترڅو هرڅوک پکې برخه واخلي.
د مثلث اضلاع
د مثلث پلان درې غوره شوو کسانو بنسټیز کارونه: (د طالبانو اسلامي امارت، ښاغلی ګلبدین حکمتیار او ښاغلی محمد اشرف غني)
د ښاغلي غني بنسټیز کارونه
۱. د اوبو د مهارکولو لپاره د لویو بندونو جوړول، د چابهار بندر، ایران ته نږدې بندر، کمال خان بند، سلما بند، د ریل پټلۍ…
۲. د سولې لړۍ ته د حکمتیار بلنه
۳. بهرنیانو ښاغلی غني افغانستان ته راوست د عبدالله عبدالله او د هغه د ملګرو په څېر ده بهرنیان را نه وستل.
۴. هغه د بهرنیو عواملو په ګرو کې و او پر هغه تحمیل شوي و. هغه هېواد ته د خدمت کولو د فرصت، د بهرنیو عواملو د کمزوري کولو او د عسکرو، طالبانو او عامو خلکو د مړینې او کورنۍ جګړې د مخنیوي په لټه کې و. هغه دا کار وکړ، که یې هېواد وخته پرې اېښی وی نو ښایي یو ظالم او نامناسب کس د هغه ځایناتی شوی وای او کورنۍ جګړه پیل شوې وای.
د طالبانو بنسټیز کارونه:
۱. په ۱۹۹۴ کال کې د کورنۍ جګړې پای ته رسول
۲. د خبرو مېز ته د بهرنیانو کېنول
۳. د سولې د راوستلو هڅه
هرڅه د خپلواکۍ په رڼا کې معنادار کیږي.
د ښاغلي حکمتیار بنسټیز کارونه:
۱. هغه له شورویانو او نورو بهرنیانو څخه د افغانستان د خپلواکۍ د اخیستلو یو کلیدي شخصیت دی.
۲. حکمتیار سوله خوښوونکی شخصیت دی، د واک له امتیاز پرته یې له پخواني حکومت سره سوله وکړه، سولې ته له لېوالتیا ښودلو مخکې په افغانستان کې د امریکایي عسکرو شمېر تر سلوزرو ۱۰۰۰۰۰ زیات وو او سولې ته له لیوالتیا وروسته چې د ښاغلي کرزي په وخت کې یې خبرې پیل شوی وې، د امریکایي عسکرو شمېر په تدریجي توګه کم شو چې تقریبا ۳۵۰۰ تنو ته ورسید او وروسته د طالبانو او امریکایانو ترمنځ د سولې پیمان لاسلیک شو.
تر دې چې د اګست میاشتې تر ۳۱ مې د امریکایي عسکرو شمېر صفر ته ورسید.
۳- حکمتیار دیني علم او پوهه لري، مذهبي تبعیض نه لري، ځکه چې په ۱۹۹۴کال کې یې د سني او شیعه مذهبي مسایلو په پام کې نیولو پرته یې پنځه زره مجاهدین له ارمنستان سره د آزربایجان جګړې ته واستول.
۴- یوازینی کس دی چې نه یې ځان د پیسو پر وړاندې خرڅ کړی او نه یې هم ملګري نو په دې توګه یو صادق کس دی نه مادي پرست.
د واک وېش
په مثلث پلان کې د خلکو مهمو غوښتنې په پام کې ونیول شوې. که خلک غواړي افغانستان د ایران په څېر شي، د طالبانو اسلامي امارت لرو. که غواړي د غرب غوندې شي غني لرو، که غواړي ترکیه غوندې شي نو حکمتیار لرو.
زموږ موخه دلته د دې کسانو له کړنو او د یادو هیوادونو له ښو کړنو څخه برداشت دی نه له هغوی نه کټ مټ تقلید.
د طالبانو لپاره
د پوهنې وزارت او د کورنیو چارو وزارت ډېر مهم دی ځکه چې اسلامي نظام باید په دوو شیانو کې خپلواکي ولري چې هغه امربالمعروف او نهی از منکر دي چې د پوهنې وزارت په مرسته امر بالمعروف کیږي او د کورنیو چارو وزارت په مرسته نهي از منکر.
د ښاغلي غني لپاره
د بهرنیو چارو وزارت په دننه او بهر کې د ولسمشر په توګه دنده اجرا کړي.
غني د یوه متخصص او د افغانستان او نړۍ ترمنځ د ارتباطي پل په څېر دی چې ازمویل شوی دی او ازموینې ته یې اړتیا نه شته.
هغه د یوه متخصص په توګه په ټولو بنسټیزو کارونو او بهرینو معاملاتو کې بریالی ثابت شوی دی، ارګ دې ده ته دده د ندې په څېر ورپرېښودل شي. (ارګ د خدمت ځای دی نه د قدرت) ارګ د هېواد د کارونو د اجرا کولو لپاره یو ضرورت دی نه د غني یا بل چا لپاره کوم امتیاز. غني نه شي کولای له بهرنیو چارواکو څخه په هوټل او یا کور کې پذیرایي وکړي.
د طالبانو اسلامي امارت او ښاغلی حکمتیار ارګ ته اړتیا نه لري هر ځای د دوی لپاره ارګ دی.
د ښاغلي حکمتیار لپاره:
مالیې وزارت او نورو وزارتونو ته د ښاغلي حکمتیار د ورد ننه کیدو ګټې
۱. د مالیې وزارت
هغه جایزه چې دده او دده د نږدې ملګرو پر سر اېښودل شوې وه خو بیا یې هم نږدې کسانو خیانت ورسره ونه کړ، پیسو ته تسلیم نه شول او بهرنیانو ونه شوای کولای هغه او ملګري یې په پیسو واخلي.
ځکه چې هغوی پر خدای باور درلود، نه په پیسو او له خپل رهبر سره یې ریښتینې ملګرتیا درلوده د صدام حسین په څېر نه و چې په دویمه ورځ یې له ځاه څخه را وایست او شاوخوا کسانو یې خیانت ورسره وکړ نو په دې توګه حکمتیار مالیې وزارت ته وړ کس دی چې ده ته وسپارل شي.
۲. دفاع وزارت
دفاع وزارت هم ده ته ورکړل شي ځکه چې زیاته تجربه لري ځکه چې له بهرنیانو مخصوصا شورویانو او نورو څخه د هیواد د استقلال د اخیستلو لپاره یو کلیدي شخصیت و او تر هغه وخته چې ښاغلي حکمتیار سولې ته لیوالتیا نه وه ښودلې د امریکایي عسکرو شمېر سل زره (۱۰۰۰۰۰) وو خو کله یې چې سولې ته لیوالتیا وښوده ژر ژر یې د خپلو عسکرو شمېر کم کړ چې د امریکا او طالبانو د سولې پرېکړه لیک تر لاسلیک د مخه یې شمېر ۳۵۰۰ تنو ته ورسید.
ایا ښاغلی حکمتیار د امریکایانو پر وړاندې اصلي مقاومت و که نه بل څوک؟؟؟
په پای کې حکمتیار خپلې موخې ته ورسید. سولې ته د ده لیوالتیا د امریکایي عسکرو د شمېر د کمیدو لامل شو. په ښه مدیریت، پرېکنده رهبرۍ او تکړه جنرال په توګه یې د سولې د پړاو تر وروستۍ شېبې د شوروي او نورو بهرنیانو پر وړاندې د افغانستان د خپلواکۍ د ترلاسه کولو لپاره دنده ترسره کړه.
۳. د لوړو زده کړو وزارت
ښاغلی حکمتیار عالم شخص دی په علمي درسونو کې پېژندل شوی شخصیت دی او له تعصب او عصبیت څخه خالي دی. پکار ده چې د لوړو زده کړو وزارت مسولیت ده ته وسپارل شي.
د سیاسیونو له بدنامۍ مخنیوی
په اوسنیو شرایطو کې چې هره ډله وغواړي واک په زور او یا په یوازې توګه په لاس کې واخلي، داسې ده لکه خپل قبر چې په خپله وباسي او نوم بدی کیږي، ځکه چې تقاضا زیاته او عرضه کمه ده. د لاس چربي په زور نه پاکیږي، بلکه په علم (صابون) پاکیږي.
((( د واک وېش د میراث مال په څېر نه دی او نه هم د قربانۍ د غوښې په څېر دی چې د کورنیو د شمېر پر بنسټ وویشل شي. د واک ویش د وړتیا (شایسته سالارۍ) پر بنسټ دی نه د خلکو او ډلو د غوښتنو پر بنسټ.)))
موقت حکومت
موقت حکومت دې د دیارلسو کلونو لپاره رامنځته شي؛ تر څو خلکو ته د زده کړې، تحصیل، عادلانه او ازادو ټاکنو ته شرایط برابر او هغه فکري خپلواکي رامنځته شي چې زموږ ډېری خلک یې لا هم نه لري. دا ځکه چې د شلو کلونو په موده کې زموږ د خلکو مغزونه مینځل شوي او هر څه وخت ته اړتیا لري.
د یو بل منلو طرحه
زموږ د سیاسیونو او بهرنیو هېوادونو ترمنځ د یو بل منلو مکانیزم باید داسې وي چې هر څوک که غواړي د بل کس بد ووایي نو باید درې مثبتې او درې منفي ځانګړنې یې ووایي.
د ارګ د ستونزې لپاره د حل لار
یعنې ارګ د خدمت ځای دی نه د واکمنېدو نو ارګ باید داسې کس ته ورکړل شي چې جدي اړتیا ورته لري مخصوصا د بهرنیو مېلمنو د ښه راغلاست لپاره؛ ځکه چې د غني دنده دا ایجابوي چې په ارګ کې پاتې شي. د دې لپاره چې غني هم د بهرنیو چارو وزارت پر غاړه لري او هم د بهرنیو مېلمنو ښه راغلاست. غني نه شي کولای یو ولسمشر خپل کور یا هوټل ته راوبولي. ښاغلی حکمتیار او اسلامي امارت ارګ ته اړتیا نه لري. دوی ته هر ځای ارګ دی.
د امارت او جمهوریت د نامه د ستونزې حل
د اسلامي امارت نوم اېښودل ښه دي خو د شرابو په څېر یې زیان له ګټې زیات دی.
افغانستان په نړۍ کې پېژندل شوی چې یو اسلامي هېواد دی نو یو ځل بیا اسلامي نوم ایښودلو ته اړتیا نه لري. نه دې جمهوریت وي او نه هم امارت بلکه تر راتلونکو دیارلسو کالو یعنې تر ټاکنو پورې افغانستان نوم سم دی.
د دې دلیل چې که یو افغان تبع له هېواده بهر جرم وکړي، په بهرنیو هیوادونو کې نه یوازې دا چې د مجرم یوازې نوم یادیږي بلکه د هغه د هېواد (اسلامي امارت) نوم هم اخیستل کیږي چې دا له امارت او اسلام سره جفا ده او په بهرنیو هېوادونو کې به اسلام ته دعوت له خنډ او ځنډ سره مخ شي. نو د افغانستان نوم باید نوین افغانستان کیښودل شي.
موږ باید د کلیاتو په خاطر له جزیاتو تېر شو خو د جزیاتو په خاطر له کلیاتو نه شو تیریدلی. یوازې نوم د عمل ښکارندویي نه کوي، د بېلګې په توګه زما نوم سخي دی نو ایا د خلکو په آند په رښتیا زه سخاوتمند کس یم؟
د سولې ادبیات
لومړی خو باید جګړه ودرول شي، ځکه چې له یوې خوا د سولې شعار دی او له بلې خوا یو بل وژل کیږي.
د سولې په ادبیاتو کې نباید له زور او ځواک څځه خبرې وشي، ځکه چې په نړۍ کې تجربو ښودلې چې وسلې تل د عقیدې پر وړاندې ماته خوړلې.
دویم دا چې باید د سولې ادبیات په پام کې ونیسو، ښکېل قهرجن کسان نباید یو له بل سره مخامخ کښیني، دا اسلامي کار نه دی باید درېیم بې طرفه کس یې په مینځ کې سوله وکړي او یا هم مداخله وکړي ((انما المؤمنون اخوه فاصلحوا بين اخويكم)).
ښاغلی عبدالله عبدالله نباید د خلکو او هېواد د راتلونکي په اړه خبرې اترې وکړي په قطر کې طالبانو د ښاغلي عبدالله عبدالله پر وړاندې خپل نرمښت وښود. د نړیوالې ټولنې د قانون له مخې هر څوک چې له بهرني هېواد سره مرسته وکړي چې هېواد یې اشغال کړي هغه ملي خاین ګڼل کیږي. د امریکا او انګلستان د قانون په څېر حتی د افغانستان د جزا د قانون د دویمې فقرې په ۲۲۴ مه ماده کې هم داسې راغلي:
د افغانستان هر تبع چې په افغانستان کې د پردیو اشغال ته لاره هواره کړي د افغانستان د جزا د کود د ۲۲۴ مادې پر بنسټ ملي خاین ګڼل کیږي او له پنځلس کاله تنفیذي بند څخه تر دایمي بند پورې په جزا محکومیږي، چې ښاغلی عبدالله عبدالله او نور ملګري یې د افغانستان او نړیوالې ټولنې د قانون له مخې په دایمي بند محکوم او ملي خان ګڼل کیږي.
د امریکا متحده ایالاتو پخواني ولسمشر ښاغلي جورج بوش، د امریکا قانون تر پښتو لاندې کړی و، ځکه چې د امریکا قانون اجازه نه ورکوي چې امریکا له ملي خاین سره مرسته وکړي، څو واک ته ورسیږي خو ښاغلي جورج بوش ښاغلی عبدالله عبدالله او نور ملګري یې واک ته ورسول.
جورج بوش د افغانستان د بیګناه خلکو د وژل کیدو سربېره د ۲۰۱۸کال د جولای میاشتې تر ۲۷مې نېټې پورې د ۴۰۹۶ امریکایانو د وژل کیدو او ۲۰۰۰۰ امریکایي پرسونل د ټپي کیدو لامل هم شو.
د امریکا متحده ایالاتو پخواني ولسمشر جورج بوش دوې ادعاوې وکړې، چې دواړې یې غلطې ثابتې شوې.
۱ـ بوش ویلي و: چې صدام حسین د ټولیزو وژنو وسلې لري، چې د امریکا په واسطه د عراق له اشغال وروسته، د ملګرو ملتونو د متخصیصنو له څېړنو وروسته دا په ډاګه شوه چې شوې ادعا بې بنسټه وه.
۲ـ بوش ویلي و: چې اسامه بن لادن په افغانستان کې دی، په داسې حال کې چې دنیا شاهده وه ، چې هغه د پاکستان په ایبټ آباد کې ژوند کاوه.
د نوې لویې جرګې د اعضاوو د ټاکنو میکانیزم
د مثلث هره عضوه باید له هر ولایت څخه خپل هغه استازي معرفي کړي، چې لاندې صفات ولري:
۱. تقوا لرونکی کس وي.
۲. د تحصیل درجه یې حد اقل لیسانس وي.
۳. کوم جرم یې نه وي ترسره کړی.
۴. حد اقل خلک له هغه او د هغه د نیکو اعمالو سره لس کلن شناخت ولري.
که د هر ولایت څخه یو کس د مثلث د هرې ضلعې په استازولۍ راغلی وي نو د لویې جرګې د اعضاوو شمېر به ۱۰۲ کسانو ته ورسیږی.
د مقننه، اجرایه و قضاییه درې ګونو قوو مکانیزم
وړ کسان ځانګړی ځای او نه لري او په هېڅ ډله، ګوند، ټبر، پوړ او ژبې پورې تړلي نه وي. نو دا ډول کسان نه یوازې د افغانستان په اسلامي امارت کې بلکه په هره ډله او ګوند کې پیدا کیدای شي.
۱. مقننه قوه:
د نوین پارلمان د غړیو جوړښت:
له هر ولایت څخه د اشخاصو ټاکل باید د وړتیا په اساس وی نه یوازې د خلکو په غوښتنه.
د اشخاصو د ټاکلو شرایط:
۱. با تقوا وي.
که خپله د دین په علم کې په کافي اندازه معلومات ونه لري، کولای شي دیني مشاور له ځانه سره ولري، لکه یو څوک چې ژباړن ته اړتیا لري خو نور په هرڅه خپله پوهیږي.
۲.تحصیل یې حد اقل د لیسانس تر کچې کړی وی.
۳. کوم جنایت یې نه وي ترسره کړی
۴. حد اقل د هغه او د هغه له نیکو اعمالو څخه خلک لس کاله شناخت ولري.
د مثلث د هرې ضلعې د لویې جرګې غړي (ښاغلی غني، ښاغلی حکمتیار او طالبان) کولای شي، هر یو درې کسان له هماغه ولایت څخه چې دي پارلمان ته د خپلو کاندیدانو په توګه معرفي کړي.
او خلک به له همدې درېیو کسانو څخه یو نفر ټاکي چې پارلمان ته لاره پیدا کړي.
چې په دې توګه به له هر ولایت څخه درې کسان ټاکل کیږي او هر یو یې د مثلث د یوې ضلعې (غني، حکمتیار او طالبان) اړوند وي.
چې په ټوله کې به ۱۰۲ نفره پارلمان ته لاره پیدا کوي.
په پارلمان کې دې روحانیون ګډون نه کوي خو په پارلمان د نظارت شورا (د نظارت ریاست) دې د علماوو شورا پرغاړه لري.
د اړتیا په صورت کې کولای شي، قانونپوه او متخصص مشاور هم په څنګ کې ولري
د نظارت قوې غړي باید د متدینو علماوو څخه وي او ددې قوې غړي د مثلث د اضلاعو له لوري وټاکل شي، د نظارت د قوې دا غړي صلاحیت لري چې په شرعي معقولو دلایلو د قانون متخلفینو ته لومړی ګواښ وکړي او د تکرار په صورت کې واک ترې واخلي.
2 اجرائیه قوه:
د اسلامي امارت طالبانو ته دې پرېښودل شی دا ځکه چې د کورنیو چارو وزارت د دوی اړوند دی او د انسانی کرامت او حرمت په پام کې نیولو سره له منکر څخه نهی وکړي.
۳. قضائیه قوه:
په قضائیه قوه کې د اشخاصو ټاکل باید د شایسته سالارۍ له مخې وي.
د مثلث ضلعې:
(غني، حکمتیار او طالبان) له هر ولایت او هرې سیمې د هغوی د نفوسو مطابق داسې قاضیان وټاکي چې قانونپوهان وي او د (ایران په څېر )د ډېری خلکو د مذهب مطابق عمل وکړي.
ستره محکمه
د مثلث غړي (غني، حکمتیار او طالبان) هر یو درې عالم، حقوقپوه، مصلح او پېژندل شوي کسان باید د استازي په توګه معرفي کړي، د دغه حدیث شریف مطابق: «إنٌَ اللهَ وِتْرٌ يُحِب الْوِتْرَ» ژباړه: الله ج طاق دی او طاق یې خوښیږي. نو د سترې محکمې د غړیو شمېر هم باید طاق وي.
د سترې محکمې غړي هم باید د مقننه قوې په شرایطو برابر وي او له دې سربېره باید له نړیوالو قوانینو سره بلدیت ولري.
د ترکیې ناسته
موږ د هوکړه لیکونو د لاسلیکولو لپاره دوست هیواد ترکیه وړاندیز کوو. ځکه چې ترکیه یو اسلامي هیواد دی او د نړۍ ډېری اسلامي هیوادونه هم باور پرې لري.
ترکیه نسبت ډېری اسلامي هیوادونو ته ورځ په ورځ د ساینس، تکنالوژۍ او اسلام په برخه کې د ودې په حال کې دی.
له لویدیځ او امریکا سره اړیکې:
موږ له امریکایانو سره ګډې ګټې لرو، موږ باید له حکمت څخه کار واخلو، حکمت دا نه دی چې دښمن له مینځه یوسو بلکه حکمت دا دی چې دښمن را خپل کړو. (ودعوا الى سبيل ربك بالحكمه والموعظه الحسنه)
لکه؛ جنرال تڼی چې ښاغلي حکمتیار دعوت کړ.
د امریکا د نظامیانو او سیاسیونو ژبه یوازې انګلیسي نه ده بلکه د دیپلوماسۍ ژبه ده، چې زه ورسره بلد یم چې څنګه د دواړو هیوادونو ګټو ته په پام هغوی له تقابل څخه تفاهم ته وهڅوم.
د ښځو کار او حقوق
۱. ښځو ته د مناسب کار اجازه ورکړل شي البته د اسلام له نظره انساني کرامت او حرمت هم په پام کې ونیول شي.
۲. که د اقتصادي ستونزو له امله د خاوند له لوري پر ښځه بهر کار کول تحمیل شي نو دا په ښځې پورې اړه لري چې په کور کې هم کار وکړي او کنه، خو په زور یې باید څوک پر تحمیل نه کړي.
۳. ښځه چې له خپله کاره کوم مزد ترلاسه کوي هغه په دې پورې اړه لري او د خاوند په ګډون بل څوک د هغوی پر حقوقو د تصرف حق نه لري؛ دا حق اسلام دوی ته ورکړی.
۴. د هغوی له توانایي پورته مسولیت او کار باید هغوی ته ور د غاړې نه شي.
له پاکستان سره د اړیکو د جوړولو مکانیزم
د لاندې مسایلو په پام کې نیول د دواړو هیوادونو (افغانستان او پاکستان) ترمنځ د تلپاتې سولې لامل کیدای شي.
په 1- جیو پولیټیکل او 2- جیو سټراټیژیک مسلو کې، د پاکستان او افغانستان ترمینځ د تفاهم یو اسلامي یادداشت باید د دوست او نړیوالو هیوادونو په منځګړیتوب لاسلیک شي، او دا باید د دوه هیوادونو په قانون کې هم شامل شي.
همدا رنګه، د جیو پولیټیکل او جیو-ستراتیژیک تړون نه ژمن کیدو په صورت کې، تعهد ماتوونکی هیواد باید سل ملیارد ډالر تاوان ورکړي.
د دواړو مسلمانو هیوادونو ترمینځ د سرحدي او نظامي ستونزو حل د باوري تړونونو سره د جیوپولیټیک او جیوستراټیژیک میتودونو له لارې ترلاسه کیږي، او د افغانستان او پاکستان د دوه اسلامي هیوادونو ترمینځ د تلپاتې سولې لامل کیږي.
د تفاهم لیک ګټې
- موږ بحر ته لاسرسی نلرو ، له پاکستان سره تفاهم زموږ لپاره سمندر ته لاسرسی رامینځته کوي.
- د دواړو خواو لپاره پاسپورټ ته اړتیا نشته. دوی کولی شي یوازې د هویت کارت سره سفر وکړي.
- د دوه اسلامي هیوادونو ترمینځ د سرحدي کرښې لرې کول او د سیمې ویش حل کول.
- پیښور باید د نوي پښتونستان ښار (نوی پښتونستان ښار) په نوم بدل شي ، لکه د متحده ایالاتو ښار (نیو میکسیکو ښار) “نیو میکسیکو ښار”دا په پاکستان کې د پښتنو توپیرونو کمولو او افغان ولس خوښولو کې لومړی ګام دی.
- پاکستانی جنرال راحیل شریف باید د زرګونو پاکستاني پښتنو د وژلو او ټپي کولو په خاطر عدالت ته راوستل شي، ځکه چې په وزیرستان کې یې په زرګونو کسان وژلي، زخمي کړي او بې ځایه ګړي دي. دا د داخلي شخړو لامل شوي او دې د پاکستاني پوځ لپاره نفرت هم رامینځته کړی، د پاکستان دښمن یې خوښ کړی او د افغانستان خلک یې غمجن کړي دي.
- د افغانستان او پاکستان جغرافیوي نقشه په ملګرو ملتونو کې ثبت شوې او بدلیدلی نشي، او هیڅوک د دې بدلون ملاتړ نه کوي، موږ د چین او انګلستان شرایط نه لرو ، دا چې انګلستان نوي کاله وروسته هانګ کانګ چین ته تسلیم کړ ، موږ له خپل مسلمان هیواد سره اسلامي تړون لاسلیک کوو، نه غیر اسلامي. که دوه کورنۍ په یوه کور کې اوسیږي، کور د کورنۍ غړو له مخې ویشل کیږي، نه د شخصي حقونو پراساس؟ پاکستان زموږ په پرتله لوی نفوس لري او خاوره یې د نفوس په تناسب زموږ په پرتله کوچنۍ ده. له همدې امله، د افغانستان او پاکستان ترمینځ د جیوپولیټیک او جیو ستراتیژیک مسلو په اړه یو اسلامي تفاهم باید لاسلیک شي.
- په جیو سټراټیژیک مسلو کې د دواړو هیوادونو ترمینځ د ګډې دفاعي ستراتیژۍ تفاهم لاسلیک شي چې په پاکستان برید په افغانستان برید دی.
- په افغانستان یرغل د پاکستان یرغل دی.
- دا به نږدې د هند او پاکستان ترمینځ د ځواک توازن رامینځته کړي او د دواړو هیوادونو ترمینځ احتمالي جګړې مخه ونیسي.
د دوه مسلمان هیوادونو ترمینځ د دې جیو پولیټیکل او جیوستراټیژیک تړون اغیزې څه دي؟
- د بهرني دښمن لاسونه لنډیږي.
- د دوو مسلمانو هیوادونو ترمینځ دښمني لږ کیږي یا له مینځه وړل کیږي.
- ټول جیوپولیټیک او جیو ستراتیژیک تړونونه باید د دواړو هیوادونو په قانون کې شامل شي، بندر باید له منځه لاړ شي، د دواړو هیوادونو جغرافیه او سرحدي ستونزه به حل شي، ځکه چې د افغانستان او پاکستان اوسنۍ جغرافیه اي نقشه په ملګرو ملتونو کې په رسمیت پیژندل شوې ده او د تغیر وړ ده. زموږ هڅې به بې ګټې نه وي ، خو تر دې دمه د ملګرو ملتونو هیڅ غړي د ډیورنډ کرښې په اړه زموږ د ادعا دفاع نه ده کړې.
- د دواړو خواوو اقتصادي ځواک به زیات شي او د دواړو هیوادونو لپاره به د سمندري او ځمکني ترانزیت لاره پرانستل شي. افغانستان به مستقیم سمندر ته ولاړ شي.
او پاکستان به په منځنۍ اسیا کې مستقیم تجارت وکړي، د تاجکستان، ازبکستان، او ترکمنستان په ګډون او حتی نور هیوادونه، او ممکن د دواړو هیوادونو ترمینځ د اورګاډي پټلۍ جوړه شي.
- د جیو پولیټیکل تفاهم په جوړولو او منلو سره ، د پاکستاني پښتنو داخلي ستونزې به لږ یا په بشپړ ډول حل شي. که په پاکستان کې یو افغان ته د یوه پاکستاني لخوا سپکاوی کیږي دا داسې ده لکه یو پاکستانی چې د خپل هیواد قانون ته سپکاوی کړی وي، او همدارنګه کله چې په افغانستان کې یو پاکستانی شخصیت د یوه افغان سپکاوی کوي، دا داسې ده لکه یو افغان د خپل هیواد قانون ته سپکاوی کړی وي.
- که موږ پاکستان له خپل خوا د ستراتیژیک دفاعي متحد په توګه ولرو ، موږ به د څو کلونو لپاره د وسلو له اخیستو څخه ملیاردونه ډالر خوندي کړو او همدارنګه موږ له ځان سره یو پوځي ملګری لرو او فغانستان بالاخره د اسیا د پاملرنې محراق ګرځي.
په پای کې
د پژواک مثلث ماسټر پلان په اړه ستاسو نظریات مهم دي زه له تاسو محترمو ، پوهو او مسلمانو خلکو څخه غوښتنه کوم چې خپل نظر مو راسره شریک کړئ.
که ښاغلی ملا عبدالغنی برادر او ښاغلی حکمتیار غواړي زه چمتو یم له دوی سره کار وکړم تر څو نظام ته مشروعیت ورکړم او د اسلام د مبارک دین د بدنام کېدلو مخه ونیسو.
اړیکې: 0093783878634 کابل ،0014163883793 کانادا
ایمیل:[email protected]
په درنښت
پوهاند غلام سخي پژواک
په کاناډا کې په نړیوالو اړیکو کې د سیاسي علومو پروفیسور