سید جمال اخگر 

شهر کابل که جمعیت حدود 5 میلیون تن را در خود جا داده است این روزها از آلوده گی و وجود گرد و غبار رنج می برد که این آلوده گی ها سبب بروز انواع گوناگون امراض در میان شهروندان گردیده و درکنار شکایت باشنده گان این شهر نگرانی نماینده گان مجلسین را در پی داشته است که در همین رابطه هفتۀ قبل شورای وزیران نیز این موضوع را در آجندای کار خویش قرار داده بود؛ اما چه عواملی سبب آلوده گی هوای پایتخت گردیده و چگونه با آن مبارزه نمائیم؟

نباریدن برف و باران (یعنی زمستان خشک)، مصرف مواد نفتی کم کیفیت (دیزل و پطرول) در عراده جات ، مصرف سنگ ذغال برای گرم کردن خانه ها و بلند منزل ها ، سوخت تایر های موتر و مبلایل سوخته در خارخانجات تولیدی خشت پخته از عوامل محیطی افزایش آلوده گی هوا در کابل می باشد.

در این نوشتار نخست می پردازیم به این که آلوده گی هوا چیست و در کُل چه عوامل سبب افزایش آلوده گی هوا در شهر ها می گردد؟

تعریف: آلوده گی هوا در واقع وجود یک یا چند آلوده کننده مانند گازها، بخارات، گرد و غبار، بو، دود غلیظ و… می باشد که در هوای آزاد با کمیت ها، ویژگی ها و زمان معلق ماندن در فضأ که برای زندگی انسان ها ، گیاهان و حیوانات مضر باشند و به صورت غیر قابل تحمل روال نورمال زندگی را مختل می سازد. به عبارت دیگر آلوده گي هوا عبارت‎ است از وجود انواع آلاينده اعم از جامد، مايع، گاز و … در هوا به تعداد و در مدت زماني كه كيفيت زندگي را براي انسان و ديگر جانداران به خطر می اندازد.

 آلوده گی هوا ممکن مانند آتشفشان‌ها طبیعی و یا مانند مصنوعی فعالیت وسایل نقلیه ، کارخانه‌ها و استفاده های غیر موجه از مواد فوسیلی مانند نفت ، گاز و ذغال سنگ مصنوعی باشند که امروزه بیشترین آلوده گی‌های مصنوعی ناشی از نوع مصنوعی آن می باشد.

در عصر حاضر یک سوم مرگ و میر انسان ها ناشی از آلوده گی هوا می باشد که پس از آن، آلوده گی آب دومین عامل مرگ و میر و آلوده گی محل کار سومین عامل جان باختن انسان ها می باشند.

آمار ها نشان می دهد که در جهان سالانه حدود 3 میلیون انسان در اثر آلوده گی هوا جان خود را از دست می‌دهند که 90 درصد آنان در کشورهای توسعه یافته می باشد.

آلوده گی هوا در قالب امراضی مانند برونشیت، نفس تنگی ، سکته قلبی، و حساسیت های مختلف طرق تنفسی انسان ها را مصاب و از بین می برد.

آلوده گی هوا به روش‌های گوناگونی می‌تواند آثار زیانبار درازمدت و کوتاه مدتی بر سلامت انسان‌ها بگذارد. تأثیر آلوده گی هوا بر افراد مختلف متفاوت می باشد قسمی که کودکان کم سن و سالمندان بیشتر متأثر از آلوده گی هوامتأثر گردیده و مصاب به امراض می گردند.

راهکارهایی که می توانند در کار مبارزه با آلودگی هوا مؤثر باشند:

_کاهش تردد وسایط نقلیه در شهر (استفاده از حمل و نقل عمومی به جای ماشین شخصی).

_ جلوگیری از وارد شدن مواد نفتی بی کیفیت و کم کیفیت در کشور.

_ جلوگیری از سوخت مواد سمی و آلوده کننده مانند ذغال سنگ ، تایر های کهنه ، پلاستیک ، چوب و گاز بی کیفیت.

_رعایت حفظ الصحۀ محیطی در محیط کار ، خانه و شهر.

_ در صورت مساعد بودن جاگزین ساختن وسایل گرم کنندۀ برقی در منازل به عوض ذغال سنگ و چوب در موسم سرما.

_انتقال کارخانجات بزرگ تولیدی به جاهای دور (حومۀ شهر ها).

_ عدم و یا کاهش استفاده از خریطه های پلاستیکی در داد و ستد.

_ همچنان در سایر نقاط جهان سبز ساختن ساختمان‌ها می‌تواند تا 20 درصد به کاهش آلوده گی هوا کمک نماید.