زلمی نصرت
دنمارک
اخیراً خبرهایی مبنی بر دعوت شماری از سیاسیون دست دوم افغان و فعالان زن از دوران جمهوریت نگون بخت بنآ بر دعوت انستیتوت ثبات ستراتیژیک جنوب آسیا پاکستان به پاکستان منتشر شده است.
این موضوع واکنش‌ها و نگرانی‌هایی را در میان افکار عمومی، سیاسیون افغان و جامعه مدنی برانگیخته است.
اما پرسش اساسی این است که آیا چنین نشست‌ها و دعوت‌ها واقعاً میتواند بر روند تحولات افغانستان تأثیرگذار باشد یا نه؟
نخست باید توجه داشت که به احتمال زیاد این دعوت توسط مراجع تصمیم‌گیرنده آن کشور صورت نگرفته و از این رو، وزن سیاسی چنین نشست‌هایی با چنین ادم ها بسیار ناچیز بوده و اهمیت راهبردی چندانی ندارد.
تجربه چهار سال گذشته نشان داده است که برگذاری چنین نشست‌ها و سمینار های مشابه در کشورهای اروپایی، از جمله در اتریش و ناروی و ترکیه به‌ویژه با حضور کسانی که خود را «مقاومت دوم و مربوط به اتحاد شمال» می‌نامند و تا حدی حامیان خود را هم دارند، هیچ گونه دستاورد قابل توجهی برای افغانستان به همراه نداشت٬ صورت گرفته، که صرفاً در سطح رسانه‌ای مطرح شدند و نتوانستند به ایجاد یک جریان سیاسی مؤثر و بزرگ منجر شوند و یا بر روند حوادث جاری در افغانستان تأثیرگذار باشد و یا حمایت جامعه جهانی را به دست بیاورند.
نکته دیگر این است که چهره‌های دعوت‌شده نه پایگاه مردمی دارند و نه توانایی رهبری یک جریان سیاسی فراگیر را.
بسیاری از آنان به‌عنوان چهره‌های معامله‌گر فاسد، قاچاقچي مواد مخدر و بدنام شناخته می شوند و امروز حتی در میان بازماندگان همان جمهوریت نیز جایگاهی ندارند.
پاکستان نیز به خوبی آگاه است که این افراد دست دوم دیگر ظرفیت تأثیرگذاری بر آینده افغانستان را ندارند.
منتها برای ایجاد یک نوع تحریکات و نا آرامی های روانی میتواند منحیث ابزاری بکار گرفته شوند.
از سوی دیگر، حضور این چهره‌ها بیش از آنکه باعث همگرایی یا ایجاد چشم‌اندازی تازه شود، جالب است که قبل از نشست موجب افزایش شکاف‌ها و اختلافات در میان حلقات فاسد پیشین جمهوریت شده است تا تاثیر گذاری بالای تالبان و جامعه سیاسی و مدنی افغانستان.
نکته قابل تأمل این است که این دعوت‌ها پرده از ماهیت کسانی نیز برداشت که در پشت داکتر اشرف غنی و جمهوریت پنهان بودند و در دوران جمهوریت با ژست‌های ضدپاکستانی خود را مطرح می‌کردند.
با توجه به آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که نگرانی‌های موجود در پی دعوت شماری از چهره‌های سابق جمهوریت به پاکستان چندان موجه نیست. این افراد نه از پایگاه اجتماعی برخوردارند و نه توان نقش‌آفرینی در معادلات آینده افغانستان را دارند. بنابراین، بزرگ‌نمایی چنین نشست‌هایی تنها موجب اتلاف وخت میشود و بس.