تاند (شنبه، د وري/ حمل ۳۰ مه) د تیرې اوونۍ د خبري غونډې پر مهال د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاند وویل: «موږ هڅه کوو چې له کابل سره اړیکې ښه کړو، خو تر ټولو لوی خنډ د امنیتي وضعیت او د ترهګرو د پناهځایونو شتون دی.»
دا شکایت په یو ډول پخوانی تکراري احساس را ژوندی کوي، خو دا ځل د طنز په بڼه، لکه څنګه چې طالبان ادعا کوي چې په افغانستان کې د ترهګرو هیڅ پټنځای نشته، او پر ځای یې اسلاماباد ته مشوره ورکوي چې «خپلو امنیتي ستونزو ته پام وکړي او د بېمسوولیته څرګندونو پر ځای خپل کور سمبال کړي.»
دا پوښتنه هم مطرح کېږي چې ولې نه؟ له څلورو نیمو لسیزو راهیسې نوې ډیلي همدا خبره اسلاماباد ته کړې، او د کابل اوسنی دریځ د اسلاماباد هماغه پخوانی ځواب دی چې هند ته یې ورکاوه. دا حالت هغه وخت رامنځته شو چې د پاکستان پوځ د هند په وړاندې د «ستراتیژیک عمق» مفکوره تعقیب کړه، او باور یې وکړ چې د افغان طالبانو ملاتړ به دوی د اسلاماباد تر نفوذ لاندې وساتي.
خو افغان طالبان هیڅکله د پاکستان نوکران پاتې شوي نه دي، او دا تمه له پیله ناسمه وه. افغان په تاریخي لحاظ یو خپلواک ملت دی چې د هر ډول بهرني تسلط مخالفت یې کړی دی. ځکه خو افغانستان د امپراتوریو هدیره بلل کېږي.
د طالبانو لهخوا له پخوا تمه کېده چې د پاکستان غوښتنې به رد کړي. هیلري کلنټن لا په ۲۰۱۱ کې اسلاماباد ته خبرداری ورکړی و چې «هغه ماران چې د ګاونډیانو د چیچلو لپاره ساتل شوي، بالاخره به خپل خاوندان هم وژني.» کله چې د تحریک طالبان پاکستان (TTP) غړي د افغان طالبانو ترڅنګ د امریکايي ائتلاف پر ضد جنګېدل، دا ناشونې وه چې هغوی به یوازې د اسلاماباد د خوشالۍ لپاره خپل یاران پرېږدي.
پاکستان دا سمه خبره کوي چې ترهګرۍ ځپلی، خو دا هم حقیقت دی چې همدغه هېواد لا هم پېژندل شویو نړیوالو ترهګرو ته پناهځایونه ورکوي. د ملګرو ملتونو د ۲۰۲۰ کال د غونډې پر مهال، د هند استازي دا ادعا وکړه چې پاکستان د «زیاتو نړیوالو ترهګرو مرکز» دی، او اسلاماباد هیڅ د هند خبره رد نه کړه.
دا یوازې نړیوال نه دي، بلکې د پاکستان پخوانیو مشرانو هم دا حقیقت منلی دی. د بېلګې په توګه، پخواني ولسمشر آصف علي زرداري په ۲۰۰۹ کې ومنله چې «افراطيان د دولت لهخوا د لنډمهاله اهدافو لپاره رامنځته شوي وو.» پخواني ولسمشر او د پوځ لوی درستیز پرویز مشرف بیا په ۲۰۱۰ کې دا خبره تایید کړه او ویې ویل: «خلکو دومره خواخوږي ورسره درلوده چې حکومت هیڅ اقدام نهکاوه.»
مشرف دا هم څرګنده کړه چې څنګه دغه ترهګر، چې د کشمیر لپاره روزل شوي وو، وروسته د پاکستان دننه د ترهګرۍ اصلي سرچینې شوې. هغه وویل: «کله چې موږ د ائتلاف برخه شوو، همدغه مجاهدین له طالبانو او القاعدې سره یو ځای شول، او بیا یې د پاکستان دننه فعالیت ته مخه کړه.»
مشرف که څه هم د دې مسئلې د حل غوښتنه کوله، خو دا یې هم ویل چې «موږ باید داسې څه ونهکړو چې عامه افکار راوپاروي.» دا هماغه دریځ دی چې ولې پاکستان لا هم پر ځینو ترهګرو سترګې پټوي، او ولې یې له ټي ټي پي سره د سولې ناکامه هڅه وکړه، که څه هم همدې ډلې په ۲۰۱۴ کال د پېښور پر پوځي ښوونځي خونړۍ حمله کړې وه.
په پایله کې، دا څرګنده ده چې پاکستان د خپل «مار پالنې» سیاست تاوان ګالي. خواشینوونکې خبره دا ده چې عام خلک یې قرباني کېږي، خو پوځ نه پښېمانه دی او نه هم دا چمتووالی لري چې په خپلو لاس روزل شوي ترهګر له منځهیوسې. پر ځای یې، پړه پر نورو اچوي. ایا پوځ دا انکار کولای شي چې مشرف ویلي و: «موږ د شوروي ضد جګړې پر مهال د پاکستان ټولنه له زهرو ډکه کړه»؟
یادونه: په یوه ویډیويي مرکه کې، مشرف دا هم ویلي و چې «په ۱۹۷۹ کې موږ د پاکستان د ګټو لپاره مذهبي افراطیت افغانستان ته صادر کړ، څو شورويان وباسو.» که څه هم د دې هڅې په نتیجه کې شورويان وایستل شول، خو تر نن پورې روالپنډۍ دا نه ده واضح کړې چې دې افراطیت پاکستان ته څه ګټه وکړه؟
شاید د پاکستان د پوځ اوسنی لوی درستیز جنرال سید عاصم منیر، چې د دین په پوهه او د قرآني آیتونو په حواله ورکولو شهرت لري، دې پوښتنې ته ځواب ووایي.
سرچینه: یورایشیاریفیو
لیکنه: Nilesh Kunwar
پاکستان د افغانستان د ۴۵ کلني جنګي جرایمو مسول ده که نړیوال دا ګام پورته نکړی او پوښتنه ونکړه لکه څنګه چې نن بنګلدیشن څه د پاسه ۴ میلیارده ډالره مالی زیرمي او جنګي جرایمو بخښني غوښتنه تری کوی ولی افغانان ورڅخه ۴۵ کلنو جنګي جرایمو چې د پاکستان پوځ او استخبارات پکي ښکیل پوښتنه نشي کولي ، همدا نړیوال به ګوری او موږ افغانان به یی هرو مرو پوښتنه وکړو خو نړیوالو به دشته قانون ته په کتو سترګي ژیړی وی ځکه قانون لری مګر عملی کولی یی نشي لکه همدا اوس په غزه او لبنان کې او یمن کې