تاند (سې شنبه، د سلواغې/ دلوې ۹ مه) په چین کې د جوړ شوي مصنوعي ذهانت (AI) وسیلې له راوتلو او هغې ته د خلکو د پام له اوښتو سره د ټکنالوژۍ د لویو شرکتونو د ونډو بازار سخت ګوزار وخوړ. په همدې حال کې د متحدو ایالتونو ولسمشر د دې چینایي وسیلې د ارزانوالي ستاینه وکړه او ویې ویل چې د “ډیپسیک” عامېدا باید د امریکایي شرکتونو لپاره د «تیارسی» زنګ وي.
ډونالډ ټرمپ د دوشنبې په ماښام (د سلواغې ۸مه) وویل چې یوه چینایي شرکت دا مصنوعي ځیرکتیا ډېر ژر او خورا ارزانه وړاندې کړې ده.
ده زیاته کړه: «دا ښه خبره ده، که دا ریښتیا وي، نو زه یې مثبت ګڼم.»
ټرمپ، چې د جمهوريپالو د استازو جرګې د غړیو په منځ کې خبرې کولې، وویل :«د ډیپسیک پر جوړولو ډېر کم لګښت، که دا ریښتیا وي، هېڅوک په دقیق ډول نه پوهیږي، یو مثبت ټکی دی.»
ټرمپ همداراز وویل چې د یوه چینایي شرکت له خوا د ډیپسیک خپرېدل «باید زموږ لپاره د خطر زنګ وي، او موږ باید په سیالۍ کې د بریا لپاره پوره تمرکز وکړو.» دغه چینایي شرکت، چې تازه تاسیس شوی دی، تېره اوونۍ د خپل اپلیکیشن او د مصنوعي ځیرکتیا همکار وړیا نسخه وړاندې کړه او ادعا یې وکړه چې د هغه پر جوړولو یې شاوخوا ۵.۶ میلیون ډالره لګولي دي.
د امریکا د ټکنالوژۍ د لویو شرکتونو له خوا د مصنوعي ځیرکتیا د همکارانو تولیدي لګښتونه تر دې وړاندې له ۱۰۰ میلیون څخه تر یو میلیارد ډالرو پورې اټکل شوي وو.
د ونډو په بازار کې زلزله
د چینایي شرکت ډیپسیک له خوا د مصنوعي ځیرکتیا د همکار د وړیا نسخې له راوتلو او د هغه د جوړولو د لګښت په اړه د دې شرکت له ادعا وروسته د نړۍ د ونډو بازارونو سخت ټکان وخوړ او د مصنوعي ځیرکتیا د ټکنالوژۍ د لویو شرکتونو ونډې ډېرې راولوېدې.
د امریکا نَزدَک، چې تر ډېره د ټکنالوژۍ د شرکتونو په ونډو پورې تړلی، د دوشنبې په ورځ شاوخوا درې نیم سلنه ښکته راغی، چې دا د نزدک لپاره په تېرو دوو کلونو کې درېیمه ترټولو بده ورځ وه.
د انویدیا، د چيپ جوړولو لوی شرکت، ونډې هم شاوخوا ۱۷ سلنه ښکته شوې او په یوه ورځ کې یې ۶۰۰ میلیارد ډالره زیان وکړ چې دا د امریکا د ونډو په بازار (وال سټریټ) کې په یوه ورځ د ونډو د ارزښت د کمېدو یو نوی ریکارډ دی.
برادکام، چې د چيپ جوړولو بل شرکت دی، هم شاوخوا ۱۸ سلنه د خپلې ونډې ارزښت له لاسه ورکړ.
د مایکروسافټ، چې د چټجيپيټي اصلي ملاتړ کوونکی دی، د ونډو ارزښت ۲.۵ سلنه او د ګوګل د اصلي شرکت، الفابت، د ونډو ارزښت تر څلور سلنې ډېر ولوېد.
په ډیټا سنټر پورې اړوند شرکتونه هم له سختو زیانونو سره مخامخ شول، او ډیجیټل ریالیتي شرکت د خپلې ونډې ۹ سلنه له لاسه ورکړه.
د ونډو په بازارونو کې زلزله له آسیایي بازارونو څخه پیل شوه، چې پکې د جاپان د سافټبانک ډلې ونډې شاوخوا ۸.۳ سلنه ښکته شوې؛ ورپسې دا زلزله د اروپا او بیا د متحدو ایالتونو د ونډو په بازار کې خپره شوه.
د ټکنالوژۍ د دې لویو شرکتونو د ونډو ارزښت په داسي حال کې راولوېد چې ټرمپ د مصنوعي ځیرکتیا په زیربناوو کې د ۵۰۰ میلیارد ډالرو پانګونې اعلان کړی و او دې اعلان د دې برخې د ونډو ارزښت لوړ کړی و.