زهرا پوپل
علم دانش دریچه ای است به دنیای پیشرفت و آگاهی که می تواند انسان را بر بال معجزه ی آسایش بنشاند و به اوج برساند .
همه‌ی وسایل و ابزاری که ما امروزه استفاده می کنیم و باعث به وجود آمدن تفاوت اساسی بین زندگی گذشته و امروز شده نتیجه ی تلاش و علم و دانشی می باشد که انسان آن را کشف کرده و به کار گرفته است.
از آنجا که قرآن مجید کتاب هدایت و راهنمایی به راه سعادت و کمال است و هدایت هم جز از راه عقل و علم میسر نیست، از این جهت علم و دانش اهمیت و جایگاه بسزایی در قرآن کریم دارد؛ تا جایی که می‌بینیم آیات بسیار زیادی از قرآن کریم به ارزش و اهمیت علم و معرفت می‌پردازد؛ از‌این‌رو بی‌جهت نیست که می‌بینیم آیاتی که به‌نحوی در باب علم بحث می‌کند، حدود یک چهارم از قرآن را به خود اختصاص داده است. این مسئله عجیبی نیست؛ چراکه اولین آیاتی بر رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نازل شد در باب خواندن، علم و دانش ، معرفت و شناخت بوده است سوره (علق )”بخوان به نام پروردگارت که ( جهان را) آفرید• همان کس که انسان را از خون بسته‌ای خلق کرد! • بخوان که پروردگارت (از همه) بزرگوارتر است • همان کسی که به‌وسیله
قلم تعلیم نمود • و به انسان آنچه را نمی‌دانست، یاد داد!. فراتر از این اساساً خلقت انسان همراه علم و معرفت بوده است؛
در طی مکتوبی وزارت تحصیلات عالی طالبان در روز سه شنبه ۲۹ قوس سال ۱۴۰۱ به دانشگاه‌ها افغانستان دستور داد تا تحصیل دانشجویان دختر را به حالت تعلیق در بیاورد،در این مکتوب رسیده بود که این تصمیم بر اساس فیصله کابینه طالبان گرفته شده و توسط ندامحمد ندیم امضا گردید.
اما مدت نگذشت غروب علم دانش دو باره در سطح جامعه افغانستان اوج گرفت و مکتوب جدیدی از طرف رهبری طالبان به وزارت تحصیلات عالی دایر شد.
که همه انستیتیوت های طبی دختران وزنان سر از روز سه شنبه قوس /۱۴۰۳/۱۳/مسدود شود.
این دستور ملا هبت الله آخندزاده روز دوشنبه توسط وزارت صحت عامه حکومت طالبان اعلان شد.اما جای تاسف اینجاست که در های امید در مقابل هزاران دختر افغان بسته شد و امروز نیم پیکر از جامعه افغانستان با چشمان پر اشک ناامیدی به سمت خانه های خود برگشتند!!
اما شاید سوال خلق شود که چرا طالبان برای بار دوم مکتوب بسته شدن انستیتوت های شخصی و دولتی را صادر کرد؟؟
سیاست جوامع امروزی در افغانستان رمز رموز خود را به شکل گسترده ولی پنهان دارد.
تصمیم طالبان برای ممنوعیت تحصیل دختران به دلایل
مختلفی بازمی‌گردد که بیشتر آنها ریشه در ایدئولوژی، سیاست و فرهنگ دارد که از جمله بعضی از عوامل را مطرح مینمایم:
- ایدئولوژی و تفسیر افراطی از اسلام
طالبان تفسیری بسیار سخت‌گیرانه و افراطی از اسلام دارند که در آن جایگاه زنان بیشتر به خانه و وظایف خانوادگی محدود می‌شود. آنها تحصیل دختران را به دلایلی مانند “مخاطرات اخلاقی” یا “عدم تطابق با شریعت” توجیه می‌کنند. این در حالی است که در اسلام، تحصیل علم برای هر زن و مرد یک وظیفه دانسته شده است.
- ترس از قدرت زنان
تحصیل به زنان توانایی و آگاهی می‌بخشد، و این آگاهی به زنان قدرت می‌دهد که برای حقوق خود مبارزه کنند. طالبان ممکن است از اینکه زنان تحصیل‌کرده در آینده به مخالفت با ایدئولوژی آنها بپردازند، نگران باشند زیرا نیم پیکر هرجامعه را زن تشکیل می‌دهد.
- فرهنگ سنتی و مردسالاری
در برخی جوامع سنتی افغانستان، فرهنگ مردسالاری بسیار قوی است و زنان بیشتر به عنوان افراد وابسته به مردان دیده
می‌شوند. طالبان با استفاده از این فرهنگ، نقش‌های سنتی را تقویت کرده و تحصیل دختران را تهدیدی برای ساختارهای قدیمی می‌بینند. و اجازه نمی‌دهد که دختران از حق و حقوق خود با خبر شود تا در آینده های نزدیک نسل جاهل را بر جامعه هدیه کند و آینده کشور را به سمت تاریکی ببرد.
- کنترل اجتماعی و سیاسی
ممنوعیت تحصیل دختران ابزاری برای کنترل اجتماعی و تحمیل ایدئولوژی طالبان بر جامعه است. با محدود کردن دسترسی به آموزش، آنها جامعه را از رشد فکری و اجتماعی بازمی‌دارند و از بروز تغییرات جلوگیری می‌کنند.
- عدم توانایی یا تمایل به ایجاد زیرساخت‌های مناسب
طالبان ممکن است ادعا کنند که امکانات یا زیرساخت‌های کافی برای تحصیل دختران وجود ندارد، اما این بیشتر بهانه‌ای برای جلوگیری از پیشرفت آنهاست تا آنها بتواند از این بهانه های نامطلوب تعدای از جامعه را تحصیل باز باند.
پیامدها:
از بین رفتن استعدادها: دختران از فرصت‌های آموزشی محروم می‌شوند و جامعه از نیمی از نیروی انسانی خود
بی‌بهره می‌ماند.
فقر و عقب‌ماندگی: بدون تحصیل، زنان نمی‌توانند به اقتصاد خانواده و جامعه کمک کنند.
بحران‌های اجتماعی: ناآگاهی و محدودیت باعث گسترش نابرابری، خشونت و بی‌عدالتی می‌شود.
جامعه که امروزی که به مقام ارشد رسیده اند همه این ترقی و پیشرفت ها را مدیون علم تحصیل می‌داند اما جای تاسف است که جامعه امروزی ما حق ادامه تحصیل را ندارد و میلیونها قشر افغانستان از آرزوهای ادامه تحصیل باز ماندند.
زهرا “پوپل “تحلیلگر مسائل سیاسی .