تاند (دوشنبه، د حوت ۲۱ مه) نړیوال بانک وايي چې د سږ کال په جنورۍ کې د مهمو بهرنیو اسعارو په وړاندې د افغانۍ ارزښت لوېدلی او بهر ته د افغانستان صادرات د پام وړ کم شوي دي.
د نړیوال بانک د افغانستان د څارنې د راپور له مخې، د خورا کمزورو اقتصادي فعالیتونو په حال کې دا هیواد له دیفلاسیون سره مخامخ دی.
د راپور له مخې، په ۲۰۲۳ کې د ملګروملتو د یو میلیارد او ۸۰۰ میلیون ډالره نغدې مرستې او شاوخوا ۲ میلیارد ډالره حواله شویو پیسو له برکته د افغانیو ارزښت په سلو کې ۲۷ لوړ شو. دې پیسو په سوداګرۍ کې درې نیم میلیارد ډالره کسر جبران کړ او د اسعارو په بازارونو کې یې د افغانۍ له پیاوړتیا سره مرسته وکړه.
خو د ۲۰۲۴ له پیلېدو سره د مهمو بهرنیو اسعارو په وړاندې د افغانۍ ارزښت ټیټ شو.
د نړیوال بانک په راپور کې ویل شوي چې د فبرورۍ تر پایه د امریکايي ډالر په وړاندې د افغانۍ ارزښت ۵ اعشاریه ۴ سلنه، د یورو په وړاندې ۵ اعشاریه صفر سلنه، د چینايي یووان په وړاندې ۱۳ اعشاریه ۲ سلنه، د هندي روپۍ په وړاندې ۵ اعشاریه ۲ سلنه او د پاکستاني روپۍ په وړاندې ۶ اعشاریه ۲ سلنه ولوېد.
نړیوال بانک په عین حال کې وايي چې د افغانۍ د ارزښت له ټیټېدو سره سره انفلاسیون نه یوازې زیات شوی نه دی بلکې کم شوی او د دې اصلي دلیل دلیل دا دی چې د جنسونو بیې ټیتې شوي دي.
د دې بانک پر اساس، د خوراکي موادو بیې ۱۵ اعشاریه ۱ سلنه او د غیرخوراکي جنسونو بیې ۴ اعشاریه ۸ سلنه کمې شوې دي.
نړیوال بانک د افغانستان د صادراتو په اړه وايي چې د تېر کال پرتله د افغانستان صادرات ۵ سلنه کم شوي او د روان ۲۰۲۴ په جنورۍ کې ټولتال ۱۴۹ میلیونه او ۵۰۰ زره ډالرو ته ورسیدل. تېر کال په همدې موده کې ۱۴۸ میلیونه او سل زره ډالره و.
کله چه په یو هیواد کی مسلکی پوهه اشخاص په وظیفو ونه ګمارل شی د اقتصاد پرمختګ یی نزولی حالت او بلا اخره د نشت حالت ته رسیږی.
په افغانستان کی چه اوس کوم خلک په لوړو چوکیو مقرر دی، دغه خلک د انفلاسیون او دیفلاسیون، عرضه او تقاضا، صادرات او واردات او د اوسنی چټک او سیاسی اقتصاد په برخه کی د نشت په حساب دی.
دا چه افغانۍ په دغه تیرو دوو کالو کی خپل ارزښت د لاسه نه وه ورکړی وجه یی د امریکا دوه میلیارده ډالر وه او بس.