د سواد تعریف:  که يو سړی یا ښځه چي عمر یې پنځلس کاله یا زیات وي وکړای سي چي د خپل ژوند په باره څو ساده جملې سمي ولیکي او سمي ولولي نو سواد لري.

په اسلامي هیوادو کي د سواد فیصدي:

            نفوس په    اسلام        ټول،      سړي،     ښځي،

            ملیون      فیصد      سواد ٪     سواد ٪   سواد ٪

افغانستان  ۳۸.۳     ۹۹.۷      ۳۷.۳      ۵۲.۱      ۲۲.۶

اندونیزیا   ۲۷۷.۳    ۸۷.۲      ۹۶.۰      ۹۷.۴      ۹۴.۶

 مالیزیا    ۳۳.۸      ۶۱.۳      ۹۵.۰      ۹۶.۲      ۹۳.۶

 بنګله دېش ۱۶۵.۶    ۸۸.۴      ۷۴.۹     ۷۷.۸      ۷۲.۰

هندوستان  ۱۳۸۹.۶  ۱۴.۲      ۷۴.۴      ۸۲.۴      ۶۵.۸

پاکستان    ۲۴۲.۹    ۹۶.۵      ۵۸.۰     ۶۹.۳       ۴۶.۵

تاجیکستان ۹.۱        ۹۸.۰       ۹۹.۸     ۹۹.۸      ۹۹.۷

ازبکستان  ۳۱.۱      ۸۸.۰      ۱۰۰.۰    ۱۰۰.۰    ۱۰۰.۰

ترکمنستان ۵.۶        ۹۳.۰      ۹۹.۷      ۹۹.۸      ۹۹.۶

قرغیزستان ۶.۱        ۹۰.۰      ۹۹.۶      ۹۹.۷      ۹۹.۵

قزاقستان   ۱۹.۴      ۷۰.۲      ۹۹.۸      ۹۹.۸      ۹۹.۷

ایران      ۸۶.۷      ۹۹.۶      ۸۵.۵      ۹۰.۴      ۸۰.۸

آذربایجان  ۱۰.۳      ۹۷.۳      ۹۹.۸      ۹۹.۹      ۹۹.۷

عراق      ۴۰.۴      ۹۵.۰      ۸۵.۶      ۹۱.۲      ۷۹.۹

سوریه     ۲۱.۵      ۸۷.۰      ۸۶.۴      ۹۱.۷      ۸۱.۰

ترکیه      ۸۳.۰      ۹۹.۸      ۹۶.۷      ۹۹.۱      ۹۴.۴

لبنان       ۵.۳        ۶۷.۸      ۹۵.۱      ۹۶.۹      ۹۳.۳

فلسطین    ۵.۰        ۹۱.۵      ۹۷.۵      ۹۸.۸      ۹۶.۲

اردن       ۱۱.۰      ۹۷.۱      ۹۸.۲      ۹۸.۹      ۹۷.۸

عربستان   ۳۵.۳     ‍ ۹۳.۰     ۹۷.۶      ۹۸.۶      ۹۶.۰

مصر      ۱۰۷.۷    ۹۰.۰      ۷۱.۲      ۷۶.۵      ۶۵.۵

یمن        ۳۰.۹      ۹۹.۱      ۷۰.۱      ۸۵.۱      ۵۵.۰

عمان      ۳.۷        ۸۵.۹      ۹۵.۷      ۹۷.۰      ۹۲.۷

امارات    ۹.۹        ۷۶.۰      ۹۷.۶      ۹۸.۰      ۹۶.۹

کویت      ۳.۱        ۷۴.۶      ۹۶.۵      ۹۷.۱      ۹۵.۴

بحرین     ۱.۵        ۷۳.۷      ۹۷.۵      ۹۹.۹      ۹۵.۴

قطر        ۲.۵        ۶۵.۲      ۹۳.۵      ۹۲.۴      ۹۴.۷

سودان     ۴۷.۹      ۹۹.۰      ۶۰.۷      ۶۵.۴      ۵۶.۱

لیبیا        ۷.۱        ۹۶.۶      ۹۱.۰      ۹۶.۷      ۸۵.۶

تونس      ۱۱.۹      ۹۹.۰      ۸۱.۸      ۸۹.۶      ۷۴.۲

الجزائر    ۴۴.۲      ۹۹.۰      ۸۱.۴      ۸۷.۴      ۷۵.۳

مرا کش   ۳۶.۷      ۹۹.۰      ۷۳.۸      ۸۳.۳      ۶۴.۶

موریتانيه  ۴.۱        ۱۰۰.۰    ۵۳.۵      ۶۳.۷      ۴۳.۴

نیجیریه    ۲۲۵.۰    ۵۳.۵      ۶۲.۰      ۷۱.۳      ۵۲.۷

نیجر       ۲۴.۴      ۹۹.۳      ۳۵.۱      ۴۳.۶      ۲۶.۷

مالی       ۲۰.۷      ۹۳.۹      ۳۵.۵      ۴۶.۲      ۲۵.۷

سینګال    ۱۷.۹      ۹۷.۲      ۵۱.۹      ۶۴.۸      ۳۹.۸

تشاد        ۱۷.۹      ۵۲.۱      ۲۲.۳      ۳۱.۳      ۱۴.۰

جیبوتي    ۹۵۷.      ۹۴.۰     ۶۷.۹      ۷۸.۰      ۵۸.۴

برکینافاسو ۲۱.۹      ۶۳.۲      ۳۹.۳      ۴۹.۲      ۳۱.۰

سیرالیون  ۸.۷        ۷۷.۱     ۴۳.۲      ۵۱.۶      ۳۹.۸

ګیني       ۱۳.۲      ۸۹.۱      ۳۹.۶      ۵۴.۴      ۲۷.۷

ګمبیا       ۲.۴        ۹۶.۴     ۵۰.۸      ۶۱.۸      ۴۱.۶

برونای    ۴۷۸.      ۸۲.۱      ۹۷.۲      ۹۸.۱      ۹۳.۴

بوسنیا     ۳.۸          ۵۰.۷    ۹۸.۵      ۹۹.۵      ۹۷.۵

البانیا      ۳.۱          ۵۶.۷    ۹۸.۱      ۹۸.۵      ۹۷.۸

مالدیو      ۳۹۰.        ۹۸.۶    ۹۷.۷      ۹۷.۳      ۹۸.۱

د افغانستان د سواد فيصدي په آسیا کي تر ټولو اسلامي هیوادو کښته ده یعني ټوله نفوس ۳۷.۳،    سړي۵۲.۱ ٪، ښځي ۲۲.۶ ٪ . بر عکس زموږ د همسایه هیواد ازبکستان خلک ۱۰۰٪  با سواده دي او په اسلامي نړۍ کي اول مقام لري. د سړو او د ښځو د سواد فرق په افغانستان کي ۲۹.۵٪  دئ چي  په اسلامي هیوادو کي تر یمن ۳۰.۱ ٪ وروسته  دوهم لوړ فرق دئ.  په قطر او مالدیو کي د ښځو د سواد فیصدی د  سړو د سواد تر فیصدی  لوړه ده.  په موریتانیه کي ۱۰۰٪  خلک مسلمانان دي. هغه ملکونه چي تر ۵۰ ٪ لږ مسلمانان لري په دې جدول کي نه دي راوړه سوي. په هندوستان کي ۱۹۷ ملیونه مسلمانان ژوند کوي،  پدې یې نوم  دلته راوړل سوی دئ.   تشاد چي په مرکزی افریقا کي دئ په اسلامي هیوادو کي تر ټولو کښته د سواد في صدي لري، ټول نفوس ۲۲.۳ ٪، سړي ۳۱.۲٪، ښځي ۱۴.۰٪.

منبع: سي آی آې فیکټبوک، فبروري ۷، ۲۰۲۳