ډاکتر ماخان مېږی شینواری

دلته دې بیا هم رېکتوس او اوبلیکوس ته پام وي او یو بل 

اینکلیتیکي نومځاینیوي:

د پښتو ژبلار حالتونو کې بل ډول یا اینکلیتیکي نومځاینیوي هم غورهرول لوبوي، چې دلته به یې وڅېړو.

پېژند: اینکلیتیکي نومځای نیوی یا پسې تړلې یا نښتي نومځاینیوي 

— مې، مو ، دې ، یې او 

 همداسې

— را، ور، در دي، چې په دې توګه کارول کیږي: 

مې، مو، وې، یې په ولاړ یا کړوني حالت کې

— کتاب مې(مو، دې، یې) واخست

په ولاړ نه اینلیتیکي حالت کې

— تا(تا، هغه ….) کتاب واحست

په پراته یا د خاوندوالي حالت کې

— کتاب مې( دې، مو، یې) شین رنګ لرې

په خوندوالي نه اینکلیتیکي حالت کې:

د ما ( د تا، د هغه….) کتاب شین رنګ لري.

یادونه:  له پورته بېلګو څخه  راته جوتیږي، چې ،، د ،، د خاوندوالي مورفېم دی.

را، در، ور

په پراته(داتیو) حالت کښې

— را(در، ور) څخه(سره،کره، کې، باندې، پورې، ته)

په نه اینکلیتیکي حالت کې لرو:

— له ما ( له تا، له هغه…. ) څخه (سره، کره) 

— په ما(په تا، په هغه…..) کښې.

— پر ما ( پرتا، پرهغه،…) باندې.

— تر ما ( تر تا، ترهغه،…) پورې.

یادونه: دا،، تر،، د موږ ژبپوهان او لیکوالات ډېر ناسم کاروي. دا بلځای کښې ناسم دی.

— وما(وتا، وهغه،…) ته 

 یادونه: له پورته څخه دا راته روښانه یا جوتیږي، چې له، په، پر، و، تر په ډول جونونه یا کارونه یا څه ور څخه پوهېدنه نه لري او د اړونده حالتونو مورفېمونه دي.

د را، در، ور مې بیا خوب په لغته وواهه:

لرو: له کړنوییونو سره: اخستل، وړل: را (در، ور) یو څه واخسته(ونیوه، پورته کړل،) همداسې را-،در-،وروړل، – د کړنویي له نورو بدلونونو سره – او داسې نور هم.

پام: په پروته کې دا کونویي ،،وړل،، یو لوریزوال کړنویي دی او چېرته چې وړل کیږي یو ټاکلی ځای  دلته، دغلته او هلته یا یو ټاکلی چېرته په نخښه کوي.

— که پوښتنه کړو، نو: چېرته وړي؟

که پوښتنه وکړو، چې: چا کتاب راواخسته، نو ځوابې

— ما-،تا-،… هغه کتاب راواخسته

یادونه یا پام: دلته دې په ټول ګرامري اړوندوالي فکر وشي. که نومونه، نومځاینیوي یا لنډ کړوني هم ورسره وي، دا را، در، ور ورسره راځي. 

— په دې هم پام وشي، چې دا څه ډول کړنوییونو سره راځي.

— له دې کړنوییونو سره حالت کړونی دی، چې ما، تا …او هماسې مې، دې،  یې کتاب را-، در- ، ورواخست، درووړ. 

ستونځې: په کومه ژبلاریزه ډله کښې راځي او ولې:

— کتاب مې واخست

— کتاب مې را(در، ور)واخست.

— ما کتاب را(در، ور) واخست.

— ما کتاب وتا(وما، و هغه) ته واخست.

— ما کتاب وتا(وما، و هغه) ته را (در، ور) واخست.

نه پوهېږم، چې په هکله یې څه لیکل شوي او که؟ که وي او راسرهګډمو کړل، نو دېره نېکي به مو وي. 

د ما په اند به دا را-، در-، وراخستل به د ورسرهویلېشو یا اینکلیتیکي نومځاینیو سره خپلواک کړنوییونه جوړوي.دا د ژبې سره مرسته اړیینه راتهبرېښي.  که پرئ شوې وي، هیله راسره ګډ یې کړي.