پزه چې د تنفسي سیسټم یوه برخه ده پر نورو وظایفو سربیره یوه وظیفه یې د تنفس په وخت کې د هوا مرطوب او معتدل ساتل دي، نو ځکه زیاته ړینه پکې شته.

يزه دوې برخې لري: بهرنۍ حصه او داخلي یا ننۍ حصه

د پزې بهرنۍ برخه که په درو تقسیم کړو نو لوړه یوه برخه یې د هډوکي (Bone) او لاندې دوې حصې یې له غضروف یا نیمه هډوکي (Cartilage ) څخه جوړه شوې ده.

د پزې داخلي برخه د پزې د دیوال (Nasal septum) ،د پزې د خالیګاه (Nasal Cavity) او د داخلي سټرکچړو څخه جوړه شوې ده.

 کوچنیانو او د زلمکو پزه زیاته وینه کېږي او په اکثره وختو کې وینه په خپله بندیږي خو دا چې د پزې د ويني رګونه د بدن د غټو رګونو (Internal Carotid Artery and External Carotid Artery) سره تړلي دي نو د پزي وینه په ډیر لنډ وخت کې د خطر سبب کېدای شي.

د پزې د وینې کېدو علتونه په دوه برخو ویشل کیږی یو هغه چې په پزه پوري مربوط دي او بل عمومي علتونه

۱- د پزي التهاب (Infection)

۲- د پزې ضربه یا وهل (Trauma)

۳- نامعلوم او نا پیژندل سوي علتونه (Idiopathic)

۴- د پزې حساسیت (Nasal allergy)

۵- په پزه کې د خارجي شي موجودیت او بندیدل (Foreign body)

۶- په ارثي ډول د غیري عادی رګونو جوړښت (Hereditary Hemorrhagic telangiectasia)

۷- د پزې سرطان (Neoplastic)

۱- د وینې لوړ فشار (Hypertension)

۲- د هغه دوا استعمال چې د ویني د نرمیدو سبب ګرځي (Anticoagulant drugs)

۳- د ویني مریضۍ (Blood Disease: Leukemia, Hemophilia and thrombocytopenia)

۴- تبه او ریزش (Fever or Influenza)

د پزې د وینې کېدو علتونه مختلف دي، نو ژر تر ژره باید یو نږدې روغتون ته ځان ورسول سي، ترڅو علت یې معلوم او دقیق علاج یې وکړل سي، البته د اولني یا بیړني کومک په ډول باید په لاندي نقاطو عمل وکړل سي:

۱- په بټه او د شهادت په ګوتو د پزې لاندي حصه چي د نیمه هډوکي ( Cartilage) څخه جوړه ده ټنګه ونیسئ، تر څو وینه بنده شي د لسو دقیقو لپاره.

۲- سر په ځمکه مه ږذئ، ځکه په دې توګه د سر خوا ته د ویني جریان زیاتیږي، سر لږ څه د مخ و طرف ته او کوشش وکړئ چي کښېنئ یا سر جک ونیسئ.