گردآوری و تنظیم:احمدرشاد ساوه

در کنار سایر چالش های جدی که شهرهای افغانستان به ویژه  شهر کابل، پایتخت کشور با آن دست و پنچه نرم میکند آلوده گی صوتی میباشد که تا اکنون متأسفانه به این چالش کوچک ترین توجهی از سوی حکومت و شهروندان نشده است. اما این آلودگی صوتی چیست و چه پیامدهای ناگواری در پی دارد؟

آلودگی صوتی عبارت از امواج ناخواسته ‌ای است که در شرایط مکانی و زمانی ویژه بالای فعالیت موجودات زنده به ویژه انسان تأثیر میگذارد. یا به عباره دیگر سر و صدا یا آلودگی صوتی را می ‌توان بصورت صدای ناخواسته‌ ای دانست كه موجب بر هم خوردن آرامش در زمان استراحت و یا تمركز افراد در حین انجام كار می‌ شود که این عامل مانند سایر آلودگی‌های محیط زیست بر روی انسان‌ها و حیوانات اثرات منفی فراوان می ‌گذارد.

واحد اندازه ‌گیری آلودگی صوتی «دسی بل» است و حدود تحمل گوش انسان در حدود 130 دسی‌ بل بر آورد شده است.

گرچه انسان به سرو صدا عادت کرده ولی در حقیقت آلودگی صوتی یک عامل خستگی بوده و ظرفیت کار انسان را چه در مشاغل فکری و چه در مشاغل بدنی و ساده کاهش می ‌دهد. در واقع آلودگی صوتی است که روی وضع روانی و روحی شخص در دراز مدت تاثیر می گذارد.

آزمایش‌ها نشان دهنده آن است که صداهای با شدت 150 الی 160 دسی بل موجب رنگ پریدگی، بالا رفتن فشارخون و کاهش درجه حرارت بدن می ‌شود.

با آنکه در سایر کشورها به ویژه کشورهای غربی جداً به آلودگی صوتی پرداخته شده و راهکارهایی برای از بین بردن آن عملی شده است اما متأسفانه در افغانستان تا اکنون به شمول حکومت هیچ نهادی کوچکترین توجه در این زمینه نکرده است و رسانه ها نیز مسئولیت خویش را در این زمینه طوری که شاید و باید ایفاء نکرده اند.

در این نوشتار به استناد از آزمایش های متخصصین امور و پزشکان به صورت فشرده آسیب ها و اضراری را که آلودگی صوتی متوجه اجتماع مینماید، می پردازیم:

–         آسيب شنوايي: پزشکان میگویند که هرگاه انسان به صورت مداوم درمعرض سر و صدا قرار گیرد باعث از دست رفتن قدرت شنوايي وی ميگردد.از دست رفتن قدرت شنوايي به صورت تدریجی اتفاق می افتد و فاقد درد مي باشد، اما باید گفت که اثرات آن دائمي و غير قابل برگشت است، زیرا سلولهاي مويي حلزون گوش قابليت بازسازي مجدد ندارند. كري و كاهش قدرت شنوايي برخلاف تصور عموم به علت افزايش سن و پيري نبوده، بلكه قرارگيري در معرض سر و صداهاي ناهنجار علت اصلي آن ميباشد. كاهش قدرت شنوايي، كري و «وزوز گوش» از عوارض آلودگی صوتی میباشد.

–         آسيب قلب و عروق:چنانچه فردي بطور مداوم طي 8 ساعت در معرض سر و صداي بالاي 70 دسي بل قرار گيرد، فشار خون وي تا 5-10 ميلی مترجيوه (میلی ‌متر جیوه با سمبول mmHg  واحد اندازه‌ گیری فشار است) افزايش مي يابد.افزايش فشار خون، انقباض عروق به علت استرس و افزايش سطح آدرنالين خون، افزايش خطر ابتلا به امراض قلبي-عروقي ازعوارض آلودگی صوتی ميباشند.

–          استرس دلهره، اضطراب، سردردی، خستگي، زخم معده، سرگيجی، اختلال نعوظ در مردان (به علت انقباض عروق)، انقباضات عضلاني، اختلال در سيستم گوارش، افزايش كلسترول، افزايش سرعت تنفس، دل دردی، تغيير در عملكرد طبيعي غدد درونريز، سوزش سردل از ديگر عوارض آلودگی صوتی ميباشند.

–          خشونت طلبي ، تحريك رفتارهاي ضد اجتماعي، ، افزايش نرخ حوادث كار، مختل شدن رشد شناختي در كودكان، كاهش فراخناي حافظه، اختلالات رواني، تحريك پذيري، پرخاشگري، كاهش تمركز، از ديگرعوارض سر و صدا تشخیص شده است.

–         آسيب بارداري و سلامت جنين:آلودگی صوتی باعث تولد نوزادان زودرس،كم وزن و داراي نقص عضو ميگردد. زیرا جنين قادر به شنيدن صداها وهمچنين پاسخ به آنها ميباشد. زنان باردار نباید 15-60 روز پس از القاح و بارداري در معرض سروصدا قرار گيرند به دلیل آن که در اين مرحله زماني ارگانهاي اصلي داخلي و سيستم اعصاب مركزي جنين در حال شكل گيري ميباشند. و با انقباض عروق مادر، اكسيجن و مواد غذايي كمتري به جنين ميرسد. همچنين سر و صداي زياد باعث كاهش برخي هورمونهاي مادر، كه بر رشد جنين تاثير گذار میباشد، ميگردد.

–         آلودگی صوتی اختلال در فعاليت هایی مانند خواب و عدم توانايي در كنترل منبع صداي ناهنجار تاثير می باشد.

–         شدت بخشیدن اثرات منفی داروها، الكل و تسريع روند پيري انسانها.

–         كاهش كيفيت و كميت خواب حتي پس از قطع آلودگی صوتی .

–         وارد شدن فشار بیشتر بر حنجره و التهاب حنجره به علت فرياد كشيدن در محيط هاي مملو از آلودگی صوتی.

–         همچنین جامعه شناسان تثبیت کرده اند آلودگی صوتی سبب كاهش حس انساندوستي میگردد و افراد در محيط هاي پر سر و صدا كمتر به همدیگر کمک میکنند.

–         فراموش نکنید که آلودگی صوتی بالای حيوانات نیز تاثیراتی مانند: تغيير در رفتارهاي تغذيه اي، توليد مثلي و مهاجرت حيوانات. كاهش زيستگاه هاي قابل استفاده و نهايتا انقراض برخي گونه ها به علت صداي هایی كه بيش از 300 دسي بل شدت دارند و در برخی موارد سبب وارد کردن آسيب به اعصاب شنوايي و خونريزي از گوش برخي حيوانات ثابت شده است.

شیوه های جلوگیری از آلودگی صوتی:

به دلیل اینکه معمولاً صداها از تولید کننده‌ ای پخش و به وسیلۀ گیرنده دریافت می‌شوند بنابر این جهت کنترل این آلودگی، کاهش شدت صدا جلوگیری از انتشار و نفوذ صدا و محافظت از گیرنده صدا می ‌تواند کند.

یکی از شیوه های مؤثر در کاهش سرو صدای ناخواسته و آلودگی صوتی استفاده از گیاهان است. استفاده از گیاهان تنها برای کاهش تراز صدا در فرکانس‌های بالا مؤثر می‌باشد. خاصیت پراکنده‌ سازی امواج صوتی توسط پوشش گیاهی به مراتب بیشتر از خاصیت جذب کردن آن‌ها است.

در نتیجه درختان بلند با کاهش دادن سرعت باد و موجب عدم هدایت امواج صوتی به طرف شنونده می ‌شوند و می ‌توانند به عنوان عایق صوتی در مقابل آلودگی صوتی مورد استفاده قرار گیرند.

باید گفت که کاشت گیاهان تنها به منظور کاهش آلودگی صوتی نه بلکه به منظور رعایت مسایل اکولوژیکی و روانی نیز صورت می‌گیرد.

پوشش گیاهی می‌تواند در داخل فضای اصلی، محصور کننده‌های کوچکتر را تشکیل دهد. همانند لبه‌ها، پوشش‌های گیاهی نیز می ‌توانند ترکیبی از جان پناه‌ها و چشم ‌اندازها را که مشوق حضور و ماندگاری مردم در فضا هستند، پدیدآورند.

علاوه بر آنچه در بالا ذکر شد و به صورت استندرد در سایر کشور ها مورد استفاده قرار میگرد در کشور خود ما افغانستان میتوانیم با به کار بستن شیوهای زیر در کوتاه مدت به صورت چشمگیری آلودگی صوتی را در کابل و سایر شهرهای کشور کاهش دهیم:

–         جمع آوری بلندگوها: ما همه روزه با چشم سر مشاهده میکنیم که بلندگو چقدر در آلودگی صوتی نقش بلند دارند مثلاً زمانی که شما در یک بازار و محل مزدحم برای خرید یا انجام کاری سر میزنید ده ها بلندگو با صداهای نا موزون به گوش میرسد که مراجع دولتی به مثابه مسئول تأمین آرامش مردم مکلف است تا لایحه ای را در این زمینه ترتیب و در جمع آوری آن اقدام جدی نماید.

–         کنترول ترافیک جاده: ازدحام موترها و رعایت نکردن قوانین ترافیک جاده یکی از عوامل دیگر افزایش آلودگی صوتی تلقی میگردد که در این زمینه پولیس ترافیک نقش مهمی را میتواند ایفاء کند و با جلوگیری از ازدحام و هارن بیجای رانندگان از شدت آلودگی صوتی بکاهد.

زیرا هرگاه ترافیک بتواند با استفاده از صلاحتی که قانون برایش تفویض نموده رانندگان متخلف را مجازات کند تا از هارن بیجا و رفتن خلاف قوانین ترافیک جاده(بی دست) در جاده ها پرهیز کنند ازدحام از بین میرود و هرگاه ازدحام از بین برود به خودی خود شاهد کاهش آلودگی صوتی خواهیم بود.

–         انتقال کارخانجات تولیدی و فلزکاری ها از ساحات شهری نیز میتواند در کاهش آلودگی صوتی اثرات چشمگیر خود را داشته باشد.

خواهش من از تمام  تمام شهروندان کشور این است که بیائید یکجا باهم کمپاینی را غرض جلو گیری و کاهش آلودگی صوتی در شبکه های اجتماعی راه اندازی نمائیم تا باشد شهروندان در همکاری با حکومت به یک راه حل منطقی دستیابیم و محیط عاری از آلودگی صوتی با حد اقل آرامش را برای خویش رقم بزنیم.