د علق سورت په “اقْرَأْ” (ولوله) سره پیل کېږي، چې په اسلام کې د علم او پوهې بې‌ساري اهمیت ښيي. دا آیتونه چې د اسلام ستر پیغمبر (ص) ته لومړۍ وحی ده، په اسلامي ټولنه کې د تعلیم او تربیې په ارزښت ټینګار کوي. په دې مقاله کې د علق سورت د لومړنیو آیتونو تفسیر، په اسلام کې د تعلیم او تربیې اهمیت، د نجونو د زده‌کړو محرومیت د قرآني اصولو سره تضاد، او د دې محرومیت ټولنیزې او اقتصادي منفي اغېزې څېړل کېږي.

د علق سورت د ۱ تر ۵ آیتونو تفسیر

۱ آیت: اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ

ژباړه: «ولوله په نامه  د خپل هغه رب چې پیدا کړی یی.»

تفسیر: الله ج تعالی پیغمبر (ص) ته امر کوي چې خپل رسالت د هغه په نوم پیل کړي. دا د هر کار د پیل لپاره د الله ج تعالی یادونې او د هغه په قدرت باور پر اهمیت ټینګار کوي.

۲ آیت: خَلَقَ الْإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ

ژباړه: «انسان یې له یو تړلي وینې پیدا کړ.»

تفسیر: په دې آیت کې د انسان ساده ابتدا ته اشاره شوې، ترڅو هغه د خپل خالق په قدرت او حکمت فکر وکړي.

۳آیت : اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ

ژباړه: «ولوله چې ستا رب تر ټولو زیات کریم دی.»

تفسیر: په دې آیت کې یو ځل بیا د علم او زده‌کړې اهمیت بیان شوی او د الله ج تعالی کرامت او سخا یاد شوی.

۴ آیت : الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ

ژباړه: «هغه چې د قلم په وسیله یې تعلیم ورکړ.»

تفسیر: قلم د علم د انتقال یوه وسیله ده چې د دې آیت له مخې د زده‌کړې او فرهنګ د پراختیا لپاره خورا ارزښت لري.

۵ آیت: عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ

ژباړه: «هغه انسان ته هغه څه ورزده کړل چې نه یې پرې پوهېده.»

تفسیر: دا آیت د الله تعالی د علم پراخوالی او د انسان د تعلیم لپاره د هغه رول څرګندوي.

په اسلام کې د تعلیم او تربیې اهمیت

اسلام د تعلیم او زده‌کړې حق د ټولو لپاره ضروري ګڼي. پیغمبر اکرم (ص) فرمایلي دي: «طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَمُسْلِمَةٍ» (د علم زده‌کړه په هر مسلمان نارینه او ښځینه فرض ده).

په قرآن کریم کې د علم په اهمیت ټینګار شوی. د زمر سورت په نهم آیت کې الله ج تعالی فرمایي: «قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ» (ووايه: ایا هغه کسان چې پوهېږي، د هغه کسانو سره برابر دي چې نه پوهېږي؟).

د نجونو محرومیت له زده‌کړې او د قرآني اصولو سره تضاد

د علق سورت د “اقْرَأْ” امر، چې ټولو انسانانو ته لارښوونه کوي، هیڅ جنسیت نه محدودوي. سربېره پر دې، د حضرت عایشه (رض) په څېر د اسلام په تاریخ کې ډېرې ښځې وې چې د علم او زده‌کړې په ډګر کې یې ستر رول لوبولی.

متن شما را په منظم ډول په مقاله کې ځای پر ځای کوم، ترڅو د جملو جریان او ترتیب په سم ډول وساتل شي:

د نجونو د زده‌کړې محرومیت ټولنیزې او اقتصادي منفي اغېزې

کله چې نجونې له زده‌کړو بې برخې کېږي، ټولنه خپله نیمایي وړتیا له لاسه ورکوي. ښځې د ټولنې د نیمايي برخې استازیتوب کوي، او که دوی زده‌کړې ته لاسرسی ونه لري، نو د کار بازار ته د متخصصو او مهارت لرونکو ښځو ونډه کمه کېږي. دا ستونزه په ځانګړي ډول په هغو برخو کې څرګنده کېږي چې ښځینه کارکوونکو ته اړتیا لري، لکه ښوونه، روغتیا، او ټولنیزې چارې.

زده‌کړه د کورنۍ او ټولنې کلتوري بډاینه یقیني کوي. هغه کورنۍ چې ښځې یې زده‌کړه نه لري، نه یوازې د ماشومتوب په دوران کې د خپلو ماشومانو لپاره د ښه روزنې او ښوونې وړتیا له لاسه ورکوي، بلکې په ټولنه کې د خپل اغېز لرلو چانس هم له لاسه ورکوي. په دې توګه، د زده‌کړې نشتوالی په ټولنه کې د فرهنګي ارزښتونو په کمزورۍ او د ناسم دودونو په دوام باندې اغېز کوي.

تعلیم د فقر د کمولو یو تر ټولو اغېزمنه وسیله ده. هغه کورنۍ چې ښځې یې زده‌کړې کوي، د خپلو اقتصادي وضعیت د ښه کېدو لپاره ډیر چانسونه لري. ښځې چې زده‌کړې کوي، نه یوازې د ځان لپاره عاید ترلاسه کولی شي، بلکې په کورنۍ کې د اقتصادي پیاوړتیا سبب هم ګرځي. په هغو ټولنو کې چې نجونې زده‌کړه نه کوي، د بېوزلۍ کچه لوړه پاتې کېږي، ځکه چې د کورنۍ د عاید نیمایي سرچینه بنده شوې وي.

هغه ټولنې چې ښځې یې زده‌کړه نه لري، له ګڼو روغتیایي ستونزو سره مخ کېږي. زده‌کړې لرونکې میندې د ماشومانو د مناسبې تغذیې، روغتیا، او تعلیم په اړه ښه پوهه لري، چې دا د کورنۍ او ټولنې د ښېرازۍ لپاره اړین دی. د نجونو د زده‌کړې محرومیت، د مور او ماشوم د مړینې کچه لوړېدو، او د ناسمې تغذیې په څېر ستونزې زیانمنوي.

د تعلیم نه شتون په ټولنه کې د نابرابرۍ، بې‌وزلۍ، او ناپوهۍ سبب کېږي. کله چې نجونې زده‌کړې ته لاسرسی ونه لري، دوی د خپلو حقونو څخه بې خبره پاتې کېږي، چې دا د ټولنیز ظلم او بې‌عدالتۍ د دوام لامل ګرځي. زده‌کړې لرونکې ښځې کولی شي په ټولنه کې د برابرۍ او عدالت په تامین کې مهم رول ولوبوي.

د پورته دلایلو په نظر کې نیولو سره، د نجونو د زده‌کړې محرومیت یوازې یوه فردي ستونزه نه ده، بلکې د ټولنې پر پراختیا او پرمختګ ژور منفي اغېز لري. تعلیم د ټولنې د ښېرازۍ او پرمختګ لپاره بنسټیز اهمیت لري. د اسلام د لارښوونو او د ټولنیزو اړتیاوو پر بنسټ، د نجونو تعلیم او تربیه یوازې یو حق نه، بلکې یوه اړینه اړتیا ده چې باید ورته جدي پاملرنه وشی.

ومن الله توفیق