تاند (یکشنبه، د لیندۍ/ قوس ۲۵ مه) د سویس تر ټولو شتمن کس، ژرار ورتهایمر، یو فرانسوی سوداګر او د «شنل» لوکس برانډ شریک مالک دی چې اوس په جینوا کې اوسیږي. خو اټکل کېږي چې تر د ده ترڅنګ، سلګونه نور بهرني میلیونران به هم د روان میلادي کال تر پایه د دې نمونې پیروي وکړي.
د «هنلي اند پارټنرز» شرکت د راپور له مخې، د جیوپولیټیکي ګډوډیو او په ځینو هېوادونو کې د رژیمونو بدلون د دې سبب شوی چې میلیونران د خپلو سیمو پرېښودو ته مجبور شي او د نړۍ د غوره ځایونو په لور کډوال شي. د پانګونې له لارې د کډوالۍ دغه مشورتي شرکت وړاندوینه کړې چې د روان میلادي کال تر پایه به نژدې ۱۵۰۰ لالهانده میلیونران سویس ته لاړ شي.
د دې شرکت د ۲۰۲۴ کال د کلني راپور پر بنسټ، د شتمنۍ دا لوی بدلون به سبب شي چې ۱۲۸ زره میلیونران د استوګنې ځایونه بدل کړي. ځینې د جګړو له امله او ځینې نور د ظالمو رژیمونو د وېرې له امله خپل هېوادونه پرېږدي، ځینې د بندیزونو له کبله او نور بیا یوازې د دې لپاره چې لږ مالیه ورکړي. سویسي پانګوال اریک سارازین د سویس «زونتاګ» ورځپاڼې ته وویل: «هر څوک چې شتمني راټوله کړې، غواړي هغه د خپلې کورنۍ لپاره وساتي. نو امنیت یو ټاکونکی عامل دی. په داسې حال کې چې سیاسي کړکېچونه په هر ځای کې په زیاتېدو دي، زه سویس د ثبات ټاپو بولم.»
د شتمنۍ د کډوالۍ ریکارډ
هنلي اند پارټنرز وایي، مخکې له دې په نړۍ کې کله هم دومره ډېرو میلیونرانو د ښه کور د موندلو لپاره په یوه کال کې کډوالي نه ده کړې.
سویس، چې په نړۍ کې د پانګونې تر ټولو ستر او خوندي مرکز دی، له ډېر وخت راهیسې د شتمنو کسانو د دویم کور په توګه پېژندل کېږي. دا هېواد د آلپ غرونو په زړه کې د ثابت حاکمیت، بې سارو ښکلو منظرو، د نامعلومې اوسېدنې (په داسي ډول چې څوک دې ونه پېژني) او د شتمنو لپاره د سخاوتمندو مالیاتي معافیتونو له کبله شهرت لري.
په تېرو لسیزو کې، د سویس بېلابېلو کانتونونو (ولایتونو) کې د موسیقۍ د ستورو، شتمنو سپورتي لوبغاړو، بریاليو سوداګرو او نورو بهرنيو شتمنو کسانو تود هرکلی شوی دی. دا کانتونونه هم د هغوی د جذب لپاره ډېرې هڅې کوي. دوه کاله مخکې، لسګونه نارویژي شتمن کسان د خپل هېواد د مالیاتي رژیم د بدلون له امله سویس ته کډه شول. اوس اټکل کېږي چې نور شتمن خلک به هم د بریتانیا پرېښودو ته مخه کړي، ځکه د دې هېواد نوي حکومت د شتمنو کډوالو د مالیاتي وضعیت د بدلون پرېکړه کړې ده. هالنډ او فرانسه هم د دې په لټه کې دي چې له خپلو شتمنو کسانو څخه زیاته مالیه واخلي.
«یوبيایس» بانک وړاندوینه کړې چې تر ۲۰۲۸ کال پورې به د بریتانیا مېشتو میلیونرانو شمېر شاوخوا ۱۷ سلنه کم شي.
د شتمنو د جذبولو لپاره سیالي
سویس د شتمنو د جذبولو لپاره له نورو هېوادونو سره په سخته سیالۍ کې ښکېل دی. متحده عربي امارات د روسي او هندي میلیونرانو د جذبولو لپاره یو مؤثر مرکز بدل شوی دی. سنګاپور او استرالیا هم په د اسیايي میلیونرانو په جذبولو بوخت دي.
په اروپا کې، پرتګال او ایټالیا خپل مالیاتي سیستمونه بدل کړي ترڅو لا زیات شتمن جذب کړي.
که څه هم سویس لا هم د شتمنو لپاره د یو جذاب ځای په توګه ګڼل کېږي، خو د پخوا په څېر سخاوتمند نه دی. د ۲۰۰۷/۲۰۰۸ مالي بحران د دې لامل شو چې حکومت د ځانګړو مالیاتي معافیتونو قوانین یا «په یو وار ټولې پیسې» سیسټم، چې کانتونونه یې وړاندې کوي، سخت کړي. ځینو کانتونونو لکه زوریخ د دې کړنلارې د بشپړ منع کولو ته رایه ورکړه. د «په یو وار ټولې پیسې» مالیاتي سیسټم یو داسې ماډل دی چې د سویس په ګډون په ځینو هېوادونو کې د بهرنیو شتمنو کسانو د جذب لپاره جوړ شوی دی. په دې سیسټم کې مالیه د یوه فرد د ژوند د لګښتونو پر اساس ټاکل کېږي، نه د هغه د عمومي شتمنۍ یا عاید پر بنسټ. نو فرد اړ نه دی چې د خپلې شتمنۍ اندازه د سویس حکومت ته په ډاګه کړي.
پر دې سربېره، ځانګړې مالیاتي وضعیت د دې مخه نیسي چې د معافیت ترلاسه کوونکي د بهرنیو فعالیتونو له لارې عاید ترلاسه کړي.
سره له دې، د ځینو خلکو په نظر، سویس لا هم د شتمنو لپاره ډېر له سخاوته کار اخلي. د روان کال په پیل کې، د سویس د سوسیال دیموکرات ګوند د ځوانانو څانګې یوه نوې طرحه وړاندې کړه چې د هغې پر بنسټ یې غوښتنه وکړه چې د اقلیم د خوندیتوب د اقداماتو لپاره د شتمنو کسانو پر میراثونو دې ۵۰ سلنه مالیه ولګول شي.
منتقدان باور لري چې داسې مالیه به د بهرنیو شتمنو لپاره د سویس جذابیت کم کړي.