تاند (چهارشنبه، د لیندۍ/ قوس ۷ مه) د ملګرو ملتونو له مخدره موادو او جرمونو سره د مبارزې دفتر (UNODC) نن (چهارشنبه) وویل، په افغانستان کې سره له دې چې د تریاکو تولید د دوهم کال لپاره ټیټ پاتې شوی، په ۲۰۲۴ کال کې ۴۳۳ ټنو ته رسېدلی، خو دا د ۲۰۲۳ کال په پرتله ۳۰ سلنه زیاتوالی ښیي..
د ملګروملتو د دې ادارې په وینا، په افغانستان کې د تریاکو تولید د ۲۰۲۲ کال په پرتله ۹۳ سلنه کم دی، هغه کال چې طالبانو د مخدره موادو د کرنې پر ضد بندیز اجرا کړ.
د ملګروملتو له مخدرو موادو او جرمونو سره د مبارزې د دفتر راپور څرګندوي چې په تېرو ۱۲ میاشتو کې د کوکنارو کرنه ۱۹ سلنه زیاته شوې، او د ۲۰۲۴ کال لپاره د کرنې ساحه ۱۲,۸۰۰ هکتارو ته پراخه شوې. سره له دې زیاتوالي، د کوکنارو کښت لا هم د بندیز له پيله مخکې وخت څخه کم دی، چاو دا د بندیز دوامداره اغېز ښيي.
د کوکنارو د سږني حاصل اټکل شوې ارزښت ۲۶۰ میلیون ډالره دی، چې د تېر کال په پرتله ۱۳۰ سلنه زیاتوالی ښیي، خو لا هم د ۲۰۲۲ کال د ارزښت په پرتله ۸۰ سلنه کم دی.
د ملګروملتو له مخدرو موادو او جرمونو سره د مبارزې ارجايي ريیسې غاده ولي وویل: «د کوکنارو د کرنې او تولید دویم کال ټیټه کچه هم فرصتونه او هم ننګونې ښيي. نړیوالې هڅې باید همغږي شي ترڅو د دې کمښت ځای په افغانستان یا سیمه کې مصنوعي مخدره مواد، لکه میتامفټامین، ونه نیسي. په عین وخت کې، موږ باید د کوکنارو له اقتصادي پلوه په ګټورې بدیلې پانګونې په کرنه د متکي کلیوالو ټولنو ملاتړ ورکړو.”
د UNODC په اعلامیه کې راغلي چې بزګرانو په زیاتېدونکي توګه د غنمو او پنبې په څېر بدیلو فصلونو ته مخه کړېده. خو لا هم یوه جدي اقتصادي ناباوري شته: کوکنار د غنمو په پرتله تر ۶۰ برابره ډېره ګټه ورکولی شي. پرته له قانوني ګټورو بدیلو، اقتصادي ستونزې کېدای شي یو شمېر بزګران بېرته د کوکنارو کرنې ته اړ کړي.
د افغانستان د کوکنارو تولید جغرافیايي مرکز هم بدل شوی، چې اوس په درو کې یوه برخه په نوې جغرافیایي سیمه کې کرل کېږي.