تاند (دوشنبه، د عقرب ۱۴ مه) د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر (OCHA) د راپور له مخې، د ۲۰۲۱ په اګست کې د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته، افغانستان ته شاوخوا ۶.۷ میلیارده ډالره بشري مرستې رسېدلې دي.
په دې راپور کې، چې د “افغانستان د بشري مرستې اغېز تحلیل ۲۰۲۱-۲۴” په نوم د یکشنبې په ورځ خپور شو، ویل شوي چې په ۲۰۲۲ کال کې د مرستو کچه نژدې ۳.۳ میلیارده ډالرو ته لوړه شوه، چې دا د طالبانو له واک ته رسیدو وروسته تر ټولو زیاته یا ریکارډ مرسته وه – چې په ۲۰۲۳ کال کې یې ۲۹.۲ میلیون اړو کسانو ته مرستې برابرې کړې.
راپور د اړمنو کسانو په زیاتوالي کې د څو مهمو لاملونو یادونه کړې ده، چې پکې د بانکي سکتور ګډوډي، د دوه اړخیزو پرمختیایي همکاریو د ناڅاپي ځنډیدو له امله رامنځته شوې “سخته” اقتصادي کمزوري، د خوراکي توکو ناامني او د بېوزلۍ د کچې لوړوالی، په تېرو ۳۰ کلونو کې تر ټولو بدې وچکالۍ، او د عامې روغتیا د سیستم د احتمالي سقوط اندېښنې شاملې دي.
راپور زیاتوي، که څه هم له هغه وخته وضعیت تر یو حده ثبات موندلی، او د جګړې له کبله بېځایه کېدل نژدې په بشپړ ډول تم شوي، او د خوراکي توکو په ناامنۍ او بېوزلۍ کې نازکې پرمختیاوې شوي، خو افغانستان لا هم د طبیعي افتونو، د اقلیمي بدلون اغېزو او جیوپولیټیکي حالاتو پر وړاندې “بېحده” زیانمن دی، چې ټول یې په هره شېبه کې نوې اړتیاوې رامنځته کولای او موجودې ستونزې زیاتولای شي.
راپور د امر بالمعروف او نهي عن المنکر وزارت د قانون د خپرېدو په اړه د راپورونو په حواله ویلي چې د ښځو پر مخ زیاتېدونکي محدودیتونه دا څرګندوي چې افغانستان په خپله “اساساً له یو محافظتي بحران” سره مخامخ دی.
راپور زیاتوي چې مرستو په تېرو درې کلونو کې د بحران د لا خرابېدو، په شمول د قحطۍ، مخنیوی کړی دی.
راپور وايي چې د بشري مرستو ټولنه د افغان ښځو او نجونو لپاره د هغوی د حقونو پر وړاندې د زیاتېدونکو محدودیتونو په منځ کې د دفاع ” لومړۍ کرښه” ده.