نوشته : غوث جانباز

شیر محمد عباس ستانکزی که فاقد صلاحیت های اجرائیوی در سلسله مراتب امارت طالبانی است و فقط تصدی معینیت سیاسی را در وزارت خارجه طالبان بدوش دارد، گاه گاه سخنانی را به زبان می‌آورد که سایر مقامات طالبانی یا جرئت افاده آنرا ندارند یا هم همچو ماموریتی برایشان سپرده نمی شود.

شیرمحمد عباس ستانکزی اخیرا در کابل سخنرانی پیچیده را انجام داد که طی آن از یک طرف تلاش نمود شایعات موجودیت تضادها را در داخل طبقات فوقانی طالبان رد نماید، و کوشش کرد مخاطبان خود را قانع سازد که رهبران طالبان در هم‌آهنگی و هم نظری کامل قرار دارند. اما، خود همین انکار از حضور تضادها و اختلافات شدید در درون طالبان تصدیق برعکس آن می تواند تلقی شود.

از اظهارات مصرانه ستانکزی به سادگی می توان استنباط نمود که در عقب آرامش ظاهری، منازعات عمیق و زد و خورد های شدید لفظی در مورد آینده کشور، شیوه حکومت داری و انتخاب سیاست خارجی میان سران گروه طالبان وجود دارد.

بطور مثال، ستانکزی استدلال می کند که اختلاف نظرها گویا صرف در باره انتخاب ستراتیژی های توسعه مربوط می شود. لیکن، سخنان او در مورد “اضرار افتراق” در افغانستان، به فراخوانی برای وفاداری و حفظ وحدت بیشتر متوجه رهبران محافظه کار و افراطی خود طالبان است تا سایر باشندگان و سیاسیون کشور، چون پس از به اقتدار رسیدن، آواز اعتراض مردم به زور سرنیزه خفه شده و فعالیت های سیاسی مخالف طالبان عملا ممنوع اعلام شده است.

مبرهن است که شایعات حضور اختلاف نظر و تضادها در میان رهبری فوقانی طالبان نمی توانستند تصادفی بوجود بیایند : با توجه به دوام وضعیت خفقان آور اجتماعی و اقتصادی کشور، مبارزه برای اقتدار بین جناح های مختلف امارت طالبانی می تواند ثبات رژیم شانرا در کل و کنترول بر منابع را تهدید کند. گروه طالبان بخوبی درک می کنند که استمرار همچو یک وضعیت مسقیما بقای رژیم امارتی را تهدید می کند.

شکی نیست که عده ای از مقامات افراطی، ملاهای کم سواد و روستائی مشرب امارت طالبانی همکاری‌های خارجی را رد می نمایند و موضعگیری سخت‌تری را پیش گرفته اند، در حالیکه برخی دیگر (از جمله خود عباس ستانکزی و ملاهای معتدل مانند او) به دنبال تفاهم با جامعه بین‌المللی برای جلب سرمایه‌گذاری و کاهش تحریم‌ها هستند.

اظهارات نسبتا علنی ستانکزی می تواند فشار محتاطانه برخی از دسته های معتدل بر گروه‌های محافظه کار و افراطی تلقی گردد.

رهبران طالبان هرگونه بحث در مورد موجودیت منازعات را در داخل تحریک شان «تبلیغات» می‌نامند که خود رنگ و بوی توطئه آمیز را به وضعیت درونی این گروه میافزاید.