تاند (شنبه، د جوزا ۱۹ مه) د افغانستان د پرځیدلي جمهوري نظام ولسمشر محمد اشرف غني په خپله یوه تازه مرکه کې ویلي، چې د داخلي جګړو پر مهال جنګسالارانو او اورپکو ډلو له یو شمېر سرحدي ولسوالیو څخه د یاقوت او زمردو د قاچاق له لارې هر کال تر دوه سوه  میلیونه ډالرو عاید درلود.

نوموړي پرته له دې، چې د کوم مشخص جنګسالار یا ډلې نوم واخلي، د بدخشان په نارامیو کې هم یو همېشنی دلیل د افغانستان کاني زېرمې ګڼلي او ویلي، چې جنګسالاران تل د دې ولایت له زېرمو د قانوني استفادې پر وړاندې خنډ وو.

ښاغلي غني په دې اړه نور او مشخص معلومات نه دي ورکړي.

دا په داسې حال کې ده، چې اوس طالب چارواکي نږدې هره میاشت د پنجشېر د یوه اندازه زمرد او یاقوتو د لیلام خبر ورکوي.

یو شمېر څارونکي د افغانستان په ناورین کې د کاني زېرمو نقش مهم ګڼي او وایي هم جنګسالاران، مافیا او هم سیمه ییز او نړیوال قدرتونه تل دغو زېرمو ته غله وو او د قانوني او سمې استفادې مخنیوی یې کړی.

پر اوسنیو طالب چارواکو هم وخت پر وخت له دغو زېرمو د ناوړه استفادې ادعاوې کیږي، خو دوی یې له ردولو سره ادعا کوي، چې کاني زېرمې یې خوندي کړي او له عوایدو یې مسوولانه استفاده کیږي.