تاند(شنبه، د حمل ۱۷ مه) په افغانستان کې د امریکا پخوانی سفیر جان بس وايي، په ۲۰۲۱ کې د امریکا حکومت له افغانستانه د خپلو اتباعو او افغانانو د ایستلو لپاره هیڅ پروګرام نه درلود.
جان بس د امریکا د کانګریس د استازو جرګې د بهرنیو اړیکو کمېټې ته وویل، د ولسمشر بایډن د حکومت بې له دې چې کوم پروګرام ورته ولري، کابل ته ولیږه.
ده همداراز وویل، کله چې کابل ته ولېږل شو، په جریان کې نه و او د تخلیې پر پروسې د څارنې لپاره یې چمتووالی نه درلود.
جان بس یادونه وکړه، د تخلیې هدف یو شمېر امریکایان او افغانان وو، خو کوم فهرست نه و چې لومړیتوب چا ته ورکول کېږي، نورې هم ډېرې ستونزې وې.
د امریکا د استازو جرګې د بهرنیو اړیکو په کمېټې کې له افغانستانه د تخلیې په بحثونو کې کابو دوې اوونۍ مخکې د دې د کمېټې مشر مایکل مککال پر دفاع او بهرنیو چارو وزارتونو کلکې نېوکې وکړې چې د تخلیې د عملیاتو پر مهال یې د ځينو مساییلو په تړاو د دوی پوښتنې بې ځوابه پرېښي او له پامه یې غورځولي.
مک کال د بهرنیو چارو وزارت په چارواکو هم نیوکه وکړه چې له دوی سره یې همکاري نه ده کړې او سره له دې چې قانوناً د تخلیې د عملیاتو پالیسي او پرېکړې یې په لاس کې وې دوی یې دفاع وزارت ته راجع کړي.
مک کال وویل د دې لپاره چې له افغانستانه د تخلیې د عملیاتو پر مهال رامنځته شوې فاجعې او ننګونې بیا پېښې نه شي دا اوسنۍ څېړنې مهمې دي.
په دې غونډه کې د امریکا د پوځ د لوی درستیزانو د کمېټې پخواني مشر جنرال مارک میلي د پخواني افغان پوځ او حکومت سقوط یوه ستراتیژيکه ناکامي وبلله، خو د امریکا د شل کلن ماموریت ننګه یې وکړه.
د تخلیې د عملیاتو پر مهال د اګست په ۲۶مه د کابل د هوايي ډګر خولې ته یوه ځانمرګې حمله وشوه چې پکې لږ تر لږه ۱۷۰ افغان ملکیان او ۱۳ امریکايي عسکر ووژل شول. د اسلامي دولت ډلې خراسان څانګې د هغه برید مسوولیت ومانه.
که څه هم د انسان تشبیه د حیوان سره د انسانی کرامت خلاف ده خو څرنګه چی غربیان خصوصاً امریکن – انګریز زموږ غوندی ټولنو ته د انسان په سترګه نه ګوری بناً:
” دا د کفتار مخ دی خاوری سه ستا پخوانی سفیر “.