تحليل سياسی
ص.وفا

سالی که گذشت برای مردم  افغانستان به رغم آرامش وامنيت نسبی، سال خلای حاکميت قانون، فقدان قانون اساسی ،حکومتداری خوب وفقدان آزادی بيان بود،  اين سال برای مردم جهان سال جنگ، خونريزی وگسترش شگافهای عميق اجتماعی وسياسی وسال تقابل ميان ابر قدرت ها و درنهايت سال بحران های متواتر اقلميی وطبعيی بود.

در سال 2024 جهان وافغانستان با پديده ها ودشواری های تازه مواجه است، زيرا در سال پيشرو از يکطرف مساله شناسی رژيم طالبان در پرتو گزارش های سازمان ملل متحد وتمايلات وعلاقمندی های سياسی واقتصادی برخی کشور ها مانند قزاقستان، چين و روسيه مطرح است واز جانب ديگر حد اقل در 64 کشور جهان انتخابات سرنوشت ساز برگزار خواهد شد، حدود نیمی از مردم جهان از امریکا گرفته تا افریقای جنوبی و از روسیه گرفته تا هند و پاکستان و از اندونزيا گرفته تا فنلند ، با انتخابات روبرو اند که در تاریخ بشری از نگاه سياسی بی‌سابقه‌ ميباشد.
سال 2023 پايان يافت، ارزيابی رخداد های افغانستان و جهان در سال گذشته نيازمند اوراق حجيمی است، اما حد اقل چند چشم انداز مهم در برابر ما قراردارد:

– اول اينکه به رغم فرامين متحجرانه و عدم مساعدت تعليم ،تحصيل وکار دختران وزنان در افغانستان، پايين آمدن عايد سرانه و انزوای بين المللی، درسال 2023 شاهد تحولات نسبی اقتصادی مانند، فعال شدن کانال قوش تيپه، ترميم وباز سازی تونل وشاهراه سالنگ، استخراج نفت درسمت شمال، اعمار وساختمان سرک ها وبند های آبی وحتی فعال ساختن برخی فابريکه ها وموسسات از کار افتاده بوديم.

– دوم جهان نيز در سال 2023 شاهد تغيير در عرصه های گوناگون بود، اين تغير وتحول کماکان درسال 2024 ادامه خواهد يافت، مگر با کميت وکيفيت تازه وبا قالب های نوين، زيرا هرگامی پيشرونده همراه با  پديده های نو، بالنده تر وهمزمان پيچيده تر ميباشد.

– سوم زنده گی عادی مردم افغانستان و جهان که ماهيتاً سياسی نمی باشد، مانند گذشته تداوم خواهد يافت. زيرا جهان ترکيبی از سياست، صنعت، زراعت وعرصه گوناکون ديگر ميباشد که با طبعيت وکشف راز های آن مرتبط بوده، نقش تکنالوژی وتفکر انسانی در اين روند نقش مهم دارد.

– چهارم به  رغم جنگ وخون ريزی و بروز آفات طبعيی در چند نقطه جهان، مگر عموم جهان در سال 2023  به صلح زيستند، سال 2024 را نمی توان مجزا ومستثنی از اين قاعده دانست در سال 2024، ادامه این روند را می‌توان انتظار داشت.

از بُعد ديگر:

در سال 2023 خونریزی در جهان ادامه یافت. دو جنگ خونین اوکرايين وغزه جهان را متأثر ساخت.
اوکرایين ادامه منازعه جنگی بود که در 2022 آغاز شد و در سال 2023 ادامه یافت. در سال 2023 وضع جنگ در اوکرایين علائمی از بهبود را نشان نداد و روسیه توانست موقعیت خود را تثبیت کند هرچند که برای روسیه هم جنگ اوکرایين در 2023 پر از دشواری بود. اما در نیمه دوم سال گذشته ، اعتماد به نفس روسیه بیشتر و مخصوصاً در سه ماه آخر سال 2023 با جنگ غزه، جنگ اوکرایين تا حدود قابل توجهی به حاشیه رفت.

جنگ غزه و کشتار مردم بی‌دفاع فلسطین توسط رژیم صهیونیستی یکی از بزرگترین فجایع بشری نه فقط در تاریخ معاصر بلکه در تاریخ جهان را شکل داد. سال 2023 با خون مردم غزه، سرخ شد. جنگ غزه، آئینه‌ يی  از روابط بین‌المللی معاصر از نظر کثرت بازیگران، ماهیت جنگ‌های نامتقارن و محیط بسیار شکننده، پرآسیب و غیرقابل پیش‌بینی بود.

چشم‌انداز روشنی از پایان خونریزی در این دو بحران، در کوتاه مدت احساس نمی‌شود. علیرغم ماهیت بسیار متفاوت، هر دو خونریزی، ریشه يی  و مزمن هستند مخصوصاً بحران غزه که بر بستری از سرکوب حدود 100ساله آرمان فلسطین شکل گرفته است . خونین بودن 2023 و احتمال تداوم آن در 2024 را نباید منحصر در اوکرایين و غزه دید. هرچند که این دو برجسته‌ترین‌اند. صنعت فروش اسلحه در دنیا، که از پرسودترین تجارت‌هاست، با ریختن خون پیوند دارد .

مرگ و زمستان حیات انسان‌ها ، زنده گی و بهار پررونق سردمداران صنایع نظامی جهان در جنگ نهفته است.
پديده ديگر جهان در سال 2023 رشد سر سام آور تکنالوژی بود، با پديد آمدن هوش مصنوعی درسال 2023 جهان به پسا وپيشا هوش مصنوعی تقسيم ميشود.اين تحول در تسريع همه تحولات بخصوص درجنگها خيلی ها موثر وحياتی بوده است.

پیوند بین سه پدیده خونریزی، تکنالوژی و مردم، تحولات و دگرگونی‌های فراوانی را به همراه خواهد آورد ولی باید گفت در این حوزه‌ها نیز تداوم و تغییر را در سال 2024 شاهد خواهیم بود.

هر چند که در سال 2023 ويرانی ها و زشتی‌های متعددی، زنده گی مردم و جوامع بشری را با ناگواری ها روبرو ساخت و بعيد از امکان نيست که پدیده‌های شوم 2023، در 2024 در جهان ادامه خواهد یافت.
اما به گفته معروف که جهان به اميد خورده شده، نبايد نا اميد بود.

اميد است مردم افغانستان وجهان بعد از اين همه نا اميدی ها، شکست وريختها بتوانند در سال 2024 نفس راحت بکشند.