تاند (چهارشنبه، د سنبلې ۲۹ مه) د ملګروملتو د بشري مرستو د تنظیم دفتر، اوچا وايي، په افغانستان کې له هرو سل زره میندو څخه ۶۹۹ یې د ماشوم په زېږولو مري، چې دا په نړۍ کې په ولادت د میندو تر ټولو لوړ شمېر دی.
اوچا وايي چې د طالبانو له واک ته رسیدو راوروسته او ورسره یوځای د روغتیايي خدماتو له کمېدو سره د زېږون په مهال د میندو مړینې زیاتې شوي دي.
د ملګروملتو دا اداره وايي:«د څلورو لسیزو جګړو، د روغتیا په سیستم کې د تشکیلاتي پانګونې کموالی او د ۲۰۲۱ له اګست را په دې خوا د اوږدمهالې پراختیا لپاره د مرستندویو د ملاتړ کموالي د زېږون په مهال د روغتیايي او طبي خدمتونو کیفیت او حصول تر اغېز لاندې راوستی دی.»
د ملګروملتو د بشري مرستو د تنظیم دفتر په خپل راپور کې همداراز ویلي چې د روغتیا او درملنې په برخه کې په تېرو ۲۰ کلونو کې ترلاسه شوي بریاوې له لاسه په وتلو دي.
تر دې مخکې په افغانستان کې د ملګروملتو مرستندوی دفتر یا یوناما ویلي و چې د نړۍ په لسو هیوادونو کې، چې د میندو اوماشومانو مړینې پکې زیاتې دي، په افغانستان کې تر ټولو ډېرې میندې په اولاد له ژونده بې برخې کېږي.
د یوناما پر اساس، څه باندې څلور نیم میلیونه میندې او نوزېږي، د روغتیايي امکاناتو د کموالي او درملنې ته د لاس نه رسیدو له کبله د ژوند په لومړۍ اوونۍ کې مري.
په همدې حال کې د روغتیا نړیوال سازمان یا ډبلیو ایچ او وايي چې په افغانستان کې هره ورځ ۱۶۷ نوزېږي مري.
بیوزلۍ او خوارځواکۍ هم د ماشومانو او میندو د مړینو له زیاتېدو سره مرسته کړې ده.
په داسې حال کې چې طالبانو له شپږم ټولګي پورته د نجونو زده کړې له دوو کلونو راهیسي منع کړي، د میندو او نوزېږو د مړینو شمېر به کال په کال زیات شي او لا ډېرې اومیندوارې ښځې به له روغتیايي خدماتو بې برخې شي.
حتي که طالبان اوس هم د نجونو ښوونځي پرانیزي د نجونو د زده کړو د دوه کلن بندیز اغېزې به تر ډېرو پورې محسوسې وي.