عبدالعزیز نایبي
ستاکلهم-سویډن
د ارواښاد ملنګ جان د دې مشهور شعر کیسه هغه وخت ته ورګرځي چې افغانستان د پښتونستان د داعیې او ډیورند کرښې پر سر پاکستان سره سخته لانجه کې ښکېل وو، د دواړو ملکونو ترمنځ اړیکې ترینګلې وې. یوځل لومړي وزیر داود خان پداسې حال کې چې پراخ ولسي ملاتړ ورسره وو په ۱۹۶۳م کال پاکستان ته د سفربرۍ امر وکړ، خو د منځګړو په وساطت له کړې پریکړې تېر شو. د سردار داود خان هڅه دا وه چې نننی خیبر پښتونخوا او د بلوجستان له لاسه تللې سیمې د پاکستان له ولکې وباسي.
همدا وختونو وو چې ولسي شاعر محمد امین مشهور په ملنګ جان له ننګرهار څخه کابل ته د کار له پاره بللی شوی وو. ملنګ جان چې امي وو، داود خان ورته د لیک لوست د زدکړې له پاره استاد وګماره. هغه په کابل راډیو کې د پښتو موسیقۍ د تنظیم مشر وو او د ولسونو د بیدارۍ له پاره ېې د پښتونستان په اړه حماسي سندرې او ترانې جوړولې. د استاد حبیب اله رفیع په وینا ملنګ جان به هروخت د پښتونستان خپرونې ته نوی شعر وایه؛ د ۱۹۶۲م کال د اپریل په شلمه د پاکستان لومړنی جمهور ریس سکندر میرزا کابل ته په سفر راغلی وو، حکومتي مسوولینو ملنګ جان ته ویلي وو چې د میلمه د هستوګنې تر وخته پورې به د پښتونستان نوم نه اخلي، خو ملنګ جان خپل عادت قضا نه کړ او دا شعر ېې ووایه:
چا غوږ کې راته وویل چې جانان مه یادوه
د سرو شونډو د پاسه سور پېزوان مه یادوه
راوړئ زولنې چې اول ښکُل بیا ېې په پښو کړم
د مینې کار کې مالره زندان مه یادوه
دلیل او دلایل په خط او خال د یار مېن کړم
دا څه له راته واېې تور زُلفان مه یادوه
شمع په ژړا شوه لباسي پتنګان لاړل
وردانګه ملنګ جان خو د ځان مه یادوه
ملنګ جان په ۱۹۱۴م کال د ننګرهار ولایت بهسودو کې زیږدلی وو. په ۱۹۵۷م کال د کابل-جلال آباد د لویې لارې په اوږدو کې د لته بند په سیمه کې، د موټر د اوښتو په پېښه کې له خپل یواځیني ځوی داو جان سره ومړ.