رحمت شاه فراز ||

زه ټولګي ته وخته ځم. هلکان یو، یو ناوخته را روان وي. نجونې یا وخته راځي یا ناوخته راځي. په درې نجونو کې یوه رڼا نومېږي. رڼا زما مخې ته ناسته وي او زه په شاته کتار کې ناست یم. په دوهمه ورځ، ما په موبایل کې یوه انګلش لیکنه لوسته. لیکنه په ویکیپیډیا کې وه. ویکیپیډیا انلاین دایرة المعارف ته ورته دی. (ورته) ځکه وایم چې دایرة المعارف عموما د یوې علمي ټولنې یا مؤسسې او یا لیکوال له خوا لیکل کېږي. خو په ویکیپیډیا کې ما او تا هم هر څه لیکلی شو. له همدې امله د ویکیپیډیا مؤسس وايي چې ویکیپیډیا د ماخذ په توګه مه کاروئ او استدلال مه ورباندې کوئ. 

ښه بېرته به رڼا ته ورشو، ما انګلش لیکنه… رڼا شاته را وکتل او د نورو نجونو پر خلاف ویې ویل: السلام علیکم! (نجونې معمولاً وايي: سلام! بس لنډ او غوڅ). سر مې موبایل ته ټیټ نیولی وو. لنډ ځواب مې ورکړ: وعلیکم. بیا يې وپوښتل: انګلیسي دې زده؟ دا ځل مې ور وکتل. دا به نه پټوم چې خدای ډېر په زړه پورې ښایست ورکړی. خو … خیر … (خو) به يې وروسته تشریح کړم. په زړه پورې په دې معنا چې هندي او پاکستاني ټایپ ښایست لري. د دې دواړو سیمو خلک (په زړه پورې) ښایست لري. ورته ومې ویل: هو! زده مې ده. او بیا مې ځان داسې وښود چې زه خو په دې لوړو ژورو لږ او ډېر پوهېږم: 

– د کمپیوټر ساینس لپاره خو انګلش ډېره ضرور ده. 

– خو څه وکم؟ هېڅ مې نه زده کېږي. 

– ولې نه زده کېږي … زحمت او کوښښ غواړي.

له څنګ نه مې هلک را باندې په دري ژبه غږ کړل: 

– له ماښام وخت نه را تبدیل شوی یې.

– نه، مخکې په بل پوهنتون کې وم؛ دلته مې تبدیلي را وکړه.

– هلته درسونه څنګه وو؟ دلته خو يې خونده نشته.

دا نو یوه پوښتنه وه او بل زما په زړه باندې ګوزار وو. خیر ځواب مې ورکړ چې ښه وو. ګوزاره یې کوله.

دا ټولې خبرې په دري ژبه کې وې. ښه عجیبه ده! زه چې کله دري وایم، ځان داسې راته ښکاري لکه پښتانه چې پنجابي وايي؛ خو ډېره مې خوښېږي. خدای دې يې را زده کړي. 

نن موږ د ډېټابېس ساعت درلود. په ډېټابېس کې موږ MySQL وایو. د MySQL ښوونکی مو ځوان دی. زما ځوانان ډېر خوښېږي. ځوانان انرژي لري، حوصله يې زیاته وي او تر ټولو لویه خبره دا چې خدای-ستایلی او خدای-نازولی مخلوق دی. له دې ښوونکي سره ډېره عجیبه خاطره لرم. په دې ورځ زه تر ټولو زده کوونکو وخته پوهنتون ته رسېدلی وم. دا ښوونکی په ما پسې ټولګي ته راننوت. خو د دې پر ځای چې د ښوونکي په څېر روغبړ یا چلند وکړي. سیده لاړ او د زده کوونکو په څوکۍ کېناست. له ما سره يې له هماغه ځایه خبرې پیل کړې: 

– دلته نوی راغلی یې. 

– هو. مخکې په ….

– هلته ښه درسونه وو، که به دلته ښه وي. زه هم دلته نوی راغلی یم. 

– نه پوهېږم. دلته به خامخا ښه وي، لوی پوهنتون دی او په دې ټول ولایت کې همدا یو پوهنتون دی. باید ښه وي.

له دې لنډو خبرو وروسته، دې شاګرد وزمه، ښوونکي خپل لپټاپ پرانیست او پکې لګیا شو. په دې وخت کې هلکان هم یو، یو په راننوتو شول او دغه ښاغلی پاڅېد، د وینا پوډیم ته ورغی او ویې ویل ستاسو همصنفي ستاسو ښوونکی شو. د خدای شکر مې تېر کړ چې ښه ده، کومه هسې خبره مې له خولې نه ده وتلې. خو د ساعت تر پایه به يې چې ماته را وکتل، نرۍ نرۍ مسکا به يې په شونډو وغوړېده. نه پوهېږم زړه کې به يې څه تېرېدل. 

هو! ما خبره په MySQL روانه کړې وه. په MySQL کې موږ ډېټابېسونه جوړوو. ډېټابېس کې موږ معلومات ذخیره کوو. معلومات لکه د یوه روغتون معلومات، د یوه پوهنتون معلومات، و قس علی هذا. ډېټابېس په اصل کې د معلوماتو منظمې او منطقي ذخیرې ته وايي. MySQL یوه ټکنالوژي ده چې SQL ژبه پلي کوي. SQL د ډېټابېس جوړولو ژبه ده. په دې ورځ ښوونکي د ډېټابېس ډېرې کندې وکیندلې او تر اوو اسمانونو يې هم هاخوا ته واړولو. په منځ، منځ کې به زموږ یوه – نیمه پوښتنه هم وه. 

رښتیا! زه له ښوونکو ډېرې پوښتنې کوم. هغه د ((زه)) په هکله خو به مو خبره په یاد وي، که نه؟ چې دلته ((زه)) د …. خیر تکرار يې نه غواړم…. ما به چې هر وخت پوښتنه کوله، رڼا به شاته راکتل. دې به چې را وکتل، ما به هم ور وکتل. دغه کتلو، راکتلو به زما د پوښتنې په ټوله موده کې جریان درلود او دې به لږ لږ موسکا هم کوله. که ووایم چې مسکا به يې ښکلا دوه چنده کوله، دروغجن به نه یم. زما هغه نجونې ډېرې خوښېږي چې بې ځایه، بې ځایه خاندي. خو په افغانۍ ټولنه کې نجونې باید بې ځایه (کله نا کله خو پر ځای هم) ونه خاندي. دلته خندا ډېرې معناوې لري… په نوره نړۍ کې خندا روغتیا ته ګټه رسوي، خو دلته د روغتیا دښمن دی. هلته خندا رحمت دی، دلته خندا زحمت دی، 

هلته خندا … خیر لیکنه د خندا په تقابلي ارزونه نه ده، نو ولې ځان په زحمتوم …  خو که هلکان خاندي، حق يې دی. په زوره، زوره خندا د هلکانو شان ګڼل کېږي. موږ په ډېر شوق وایو، پرون مې سخت ډېر وخندل. خو که نجلۍ دا خبره وکړه نو…. نور سبا ته…

ماخذونه: 

۱- زما فکر

۲- ټولګیوال هلکان

۳- ټولګیوالې نجونې

۴- زما ښوونکي

۵- زما مضامین

۶- و امثالهم.