ګومان مې کاوه چې د غربي ملکونو هر وګړی به که نابغه نه وي نو خورا بااستعداده خو به خامخا وي. دا په دې چې تر موږ ډېر مخته تللي دي. امریکاییان چې راغلل، ومې لیدل چې عادي خلک دي. ان اکثره یې په استعداد او پوهه کې تر موږ کم راوختل. بیا چې امریکا ته لاړم، هلته مې د دوی د پوهنتونونو له محصلانو او استادانو سره وکتل. هېڅ فوق العاده شی مې په کې ونه لید.
د شوروي اتحاد په وخت کې چې له ګڼو ملکونو محصلان هلته تلل، په اکثرو پوهنځیو کې افغانان تر نورو بهرنیو محصلانو تکړه راوتل. ډېرو افغانانو د شوروي له پوهنتونونو څخه سره ډیپلومونه راوړل.
اوس هم د افغان ترک د ښوونځیو په سیالیو کې اکثره وخت افغان زده کوونکي د سرو زرو مډالونه ګټي.
په سپورټ کې زموږ د لوبغاړو پر له پسې بریاوو وښوده چې واقعاً غښتلي یوو. سره له دې چې د جګړو په وجه مو هر څه سره ګډوډ شول او د پخواني او نوي نسل ترمنځ د تجربو د لېږدولو لړۍ وشلېده؛ خو بیا هم وینو چې نوی نسل مو په هر ډګر کې ځان رسولی دی.
اصلاً په ټوله نړۍ کې انسانان یو خېل دي. د هرې ټولنې وګړي متفاوت او مختلف استعدادونه لري.فکر کوم د نورو د پرمختګ راز په بل څه کې دی. دوی له خپلو استعدادونو اعظمي استفاده کوي. دولتونه او خصوصي سکټور یې دواړه د هر چا لپاره د استعداد د غوړولو زمینه برابروي. که زموږ اسرار کریمزی په امریکا کې وای، ښايي مایکرو سافټ کمپنۍ به د کمپیوټر پروګرامینګ په برخه کې ګومارلی او د تجربو او کار پراخه زمینه یې ورته جوړه کړې وای؛ خو دلته څوک د ده له استعداده استفاده نه کوي.
که د نصیر احمد احمدي په شان لیکوال په امریکا کې وي، د خپلو کتابونو د خرڅولو له درکه به دومره پیسې وګټي چې د ډوډۍ غم به یې نه وي او ټول وخت به په لیکلو تېر کړي.
همدا چې ټول انسانان په استعداد کې سره یو خېل نه دي، د عمومي زده کړو اهمیت راپه ګوته کوي. ممکن په زرو کسانو کې یو فوق العاده استعداد پیدا شي. اوس نو که ټول ماشومان ښوونځیو ته لاړ شي، ګڼ شمېر د عالي زکاوت شاګردان به ولرو او له دوی به په مختلفو برخو کې اعظمي استفاده وکړای شو.
موږ یو وار خو خپل نیمايي استعدادونه په دې له لاسه ورکوو چې نجونې مکتب ته نه پرېږدو او بله برخه تکړه خلک مو د نیستۍ او خوارۍ په وجه تعلیم نه کوي. هغوی چې تعلیم هم کوي، د ناسم تعلیمي نظام په وجه ایله خپله حافظه په معلوماتو ډکوي او څومره چې مخته ځي هماغومره یې د استعداد پر سکروټو دوړې او ایرې کېني.
اوس دې نتیجې ته رسېدلی یم چې افغانان په استعداد او زکاوت کې تر هېچا کم نه دي خو زموږ بدمرغي په دې کې ده چې له خپلو استعدادونو څخه سمه استفاده نه کوو.
There are a lot of smarter Afghans than per se Americans, but here is the main difference:
Most Westerners encounter concepts analytically and quickly analyze them into pieces in order to get to the bottom of it.
Most Afghans encounter concepts as a whole based on previously conditioned brain pattern and in the absence of analytical input.
Here is good example of whole-style brain function :
Most Afghans unconditionally obey, cherish and consider a few brought in personalities and their male children to be genetically superior than their own forefathers without ever analyzing who actually are they. Million of Afghans have been mesmerized by them !
a