سلام استاد :
راځي چې په ډېره ابتدایی کچه علمی بحث وکړو لومړی دا چې ستا الهیات او عرفان مضمون وپېژندل شی چې په کومه برخه کې ستا څېړنه ښیې. زه له تا سره په لاندې برخو کې دمنطقی ثبوت او استدلال په سر موافق نه یم .
زمونږ بحث نه سیاسي دی او نه په شعارونو اتکا کوی. نو څه دی؟
قران د (یو وحیانی) رسالت په توګه ټول بشریت ته پیغام په یوه جغرافیایي، سیاسي، یا نژادي… چاپېریال کې نه محدودوی. څه ډول؟
خو اوس وحی ، رسالت ،بشریت ، پیغام دقضيي یو اړخ ولې جغرافیه ،سیاست ،نژاد ،چاپیریال او محدودول دقضيې بل اړخ دی . چې داهم باید د یوې متناسبې معادلې شکل د ثبوت ا وتجزیې لباره غوره کړی.
لاَ إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ (سمې او ناسمې لارې) دا باید بشپړه شی چې دلا کلیمه کومې قضیې ته منسوب کیږی.
حضرت رسول اکرم (ص) د اسلامي تمدن بنسټ کېښود، نه د اسلامي حکومت. داسی تمدن څو په هغه کې د مختلفوعقایدو پیروان د یو مدني قانون په اساس د یو مدني نظام تر سیوری لاندی هوسا ژوند وکړی.

دتمدن ،مدنیت ،قانون ،نظام ،عقاید او یروان،هوسا ژوند، د ا څه دی ؟ مګر سیاست جلا ښکر لری . ماته خوستا لیکنه هم سیاست ښکاری .
یا ایها الناس انا خلقنکم من ذکر وانثی وجعلنکم شعوبا وقبایل لتعارفو ان اکرمکم عندالله اتقکم ان الله علیم خبیر.
داچې خلک دناسمې لارې اړخ نیسی ،فسق وفساد کوی ،ظلم او بربریت دا بیا د انسانا نو دخصلت او انتخاب جلا بحث دی او په هر قوم اوقبیله یامذاهبو کې دغه ډول کسان شته .

سلامونه،
استاذ زمان خان ستانکزي صیب او ورور ع. شریفزاد ساب!!
زما په آند دا ډیره پراخه او مغلقه موضوع ده . بهتره به دا وای چې په اوسنیو دنیايي شرایطو کښې ،یو ښه دیني پروفیسر ،دکتور یا تر مولی نا او شیخ الحدیث او آیت الله درجو رسیدلي بحث کړی وای.په هر حال.
اصلي خبره د اخلاقیاتو، اعتقاداتو او معاملاتو ده چې هم د دین هم د نیا ستنې جوړوي . او بل له آدمه تر دې دمه د ابلیس، شیطان ،طاغوت ا.د.ن. لاسوهنې ، وساوس، اغواګرئ او…. هم باید له یاده ونه باسو چې په کریم قرآن کښې ېې بار بار ذکر راغلی .
مقصد مې دا دی که له اسلامي ابراهیم ع.س. (چې د دریواړه آسماني ادیانو یهودیت، نصرانیت او اسلام (محمدي)) بنسټ ایښودونکی و ، بیا تر خلفای راشدین، عمر ثاني (بن عبدالعزیز)، نوشیروان عادل ، بهلول دانا او داسې نورو تاریخ ته وګورو د پورته ۳ اصولو ښې بیلګې ېې وړاندې کړي دي ؛ بر عکس ستاسو د ډیموکراتیک یونان نه نیولې تر اوسنۍ ټرمپیزم امریکآو نړۍ او د بنی اسرایلو او ورته رژیمونو ظلمونه پر بیوزلو انسانانو لکه چې د دولت او هکومتدارۍ ښې بیلګې دي؟؟؟
یوه بله ښه بیلګه د ترکيې اوسنی دولت او حکومت دی چې کوښښ کوي بیرته د کمال آتاترک غلطیانې اصلاح کړي .
لڼډه داچې : ان الدین عند الله الاسلام
او په دیني اوامرو او نواهیو کې د دنیا خیر او شر هم پروت دی. فاعتبروا یا اولی الابصار.

داسي ملا شته چه
په د بحث کي برخه واخلي، ډيره په زړه پوري به وي

بیا هم سلامونه او احترامات ؛
رښتیا وايي سرمست ساب، آیا په دا ډیرو ملایانو کښې کوم صحیح عالم شته چې دا جالب بحث ته حل لیاره پیدا کړي ، خو نه د قطریانو-امریکایان-طالبانو او ټلوالو بحثونه!!.غوندې!!!
مونږ خو په قلیل علم سره همدومره وضاحت ورکولی وشو. په درنوائ.
له توجه مڼنه.

دین یې ایښی د دنیا په لار کې دام دی
پری را اړوي وحشیان د مخلوقات
رحمان بابا

اول سلامونه، خدای دی وکړی د تاند اداره زما لیکنه سانسور نکړی.
د لیکونکی داکتر سیب لیکنه د امریکایی اسلام ته ورته اسلام ښکاری. د هغه ځینی ټکی د مسلمان و عقیدی ته تاوان لری.
اسلامی حکومت د قران او سنت په اصولو ولاړ سیاسی نظام ته وایی. اسلامی حکومت د نبی اکرم د مدینی د نظام او بیا د خلافت او ملکیت نظامونو ته ویل کیږی چه د قران او سنت په فرمانونو ولاړ وو. نوم اهمیت نلری خو د سیاسی نظام محتوی مهمه ده. هغه چه اسلامی زمامدارانو کړی هغه ته حکومت ویل کیږی. دا چه داکتر زمان د اسلامیات او عرفان مدرس دی نو د هغه لیکنه د حقوقی اصولو نه لیری او د هغه خبری د قانون او سیاست سره کوم تړاو نلری او ځکه هغه جدی سهوی کړی جه هغه دا دی:
۱. قران: كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِٱلْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ ٱلْمُنكَر: مطلب دادی چه مسلمان بهترینه جامعه ده ځکه هغوی خلک و ښیګڼی ته رابولی او له بدی نه لری کوی. دلته امر عامه ترجمه لری خو حکم پکښی شامل دی. قران بیا وایی: يَٰدَاوُۥدُ إِنَّا جَعَلْنَٰكَ خَلِيفَةً فِى ٱلْأَرْضِ فَٱحْكُم بَيْنَ ٱلنَّاسِ بِٱلْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ ٱلْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ. داود علیه السلام نبی وو او اسراییل ورته پاچاوایی. خدای ج په هغه امر کړی وو چه هغه خدای پاچا (خلیفه) کړی دی نو باید د خلکو په مینځ کی په حقه فیصلی وکړی او د نفس او هوی نه ډډه وکړی ځکه هغه به یی د خدای له لیاری لیری او ګمراه کړی. د دی په تائید قران ګڼه ایتونه لری چه مسلمان مکلف دی چه قانونی فیصلی د خدای ج د کتاب سره سمی وکړی: وَأَنِ ٱحْكُم بَيْنَهُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَآءَهُمْ وَٱحْذَرْهُمْ أَن يَفْتِنُوكَ عَنۢ بَعْضِ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ إِلَيْكَ؛ إنا أنزلنا إليك الكتاب بالحق لتحكم بين الناس بما أراك الله ولا تكن للخائنين خصيما” (النساء: 105) داس نور ډیر ایتونه شته چه نبی او مسلمانان د خدای د نازلو ارشاداتو سره مطابق د حکم او یا حکومت کولو مکلف بولی. بل آیت بیا هغه کس چه د خدای په قران حکومت نکوی کافر بولی: وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ [المائدة:44. البته کفر هلته دی چه څوک عقیدیی د خدای حکم په بل بدل کړی.
داکنر زمان تاریخ مسخ کړی: که چیری اسلامی نړی په تاریخ کی نه حکومت لرلی وی او نه دولت نو بیا داکتر زمان به رښتیا ویلی وی. خو دا خبره رښتیا نده. اسلام د نیی ص له وخته د دولتونو اساسی قانون وو او د هغه په اساس یی ځپل حکومت ته مشروعیت ورکاوو. اسلام د د هغه دولتو له لوری په زیاته توګه خپور شوی دی. اسلام هلته زیان لیدلی چه دولت له اسلام نه مخالفت کړی یا دین او دولت سره بیل سوی وی.
سنت
دا رښتیا ده چه حضرت پیامبر ص د میثاق مدینه او یا بیعت په اساس جکومت پیل کړ چه اوس هغه غربیانو غلا کړی او د ملی قرارداد او یا د خلکو د خوښی حکومت په نامه یادیږی. مګر ډاکنر سیب ندی ویلی چه په مسلمانانو کوم احکام تطبیق کیدل؟ نبی ص د یوی کثیر الادیانی جامعی بنسټ کیښود چه لا تر اوسه غربیان هغه نسی عملی کولی سره لدی د بشر د حقونو ناری هم وهی.
داکتر زمان د کومی ډبری له شا راپورته سوی چه نه په عربی پوه دی او نه قانونی اصولو. د یو ابتدایی شاګرد به دا ووایی چه په عربی مترادف لغات شته او هغه بیا د محتوی په تناسب تشریح کیږی. هغه ایت چه د شوری په هکله یی ذکر کړی هغه د دوهم ایت سره ربط نلری. اول ایت ایت د کارونو د څرنکوالی معنی لری یعنی د حکومت چلول په شوری وی. دوهم ایت بیا امر او نهی افاده کوی چه هغه خلکو ته د امر کولو معنی لری او مشتقات نه امر، امارت امیر او داسی نور دی.
لنډه دا له داکتر زمانه نه هیله ده چه مسلمانان ګمراه نکړی او په خپلو عرفانی واهیاتو کی بیرته و اوسیږی.

په علمي جرو بحث کې چاته توهین کول او زشت ویل د انسان اصلیت اوماهیت نورو ته څرګندوي. د ښاغلي طاهر ثابت لیکنه په قرآنی دلایلو مستنده ده ، خو ټول ښه والی ، حقیقت او عدالت ئې په توهین شروع او په کنځلو ختم کړیدی چې د دوی پوهې او ټینګ اعتقاد ته یې صدمه رسولې . پیام یې ښکلی دئ خو املا او انشا یې ضعیفه ده .
اسلام د سولې ، عدالت ، حقیقت ، تعادل او انصاف دین دی ، نه د ښکنځلو او اکراه دین. وَمَا عَلَيْنَا إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ (17

حسن سيب سلام
كشكي دا خبری نورو ته هم وکړی. خو خبره تر یوڅه حده ښه ده. د ښاغلی زمان لیکنه د مسلمان لپاره داسی دردونکی ده لکه چه کنځلی وی.
دا چه زه او زمان دواړه اکادمیک کسان یو په اکادمیک لیکنه کی د یو بل لیکنی داسی بیانول چه هغه د مخالف د نظر منفی طرف وښیی منلی لیاره ده. په هر اکادمیک لیکنه کی د پوره بیطرفه او عمیق بحث کول د لیکونکی واجب دی. د ښاغلی زمان لیکنه هغی درجی ته نده رسیدلی. هغه نه تنها زیات حقایق ندی ویلی او یا یی قصدا پرییښی دی بلکه د اسلامی کلتور او عقیدی د پیژندلو لپاره یی د اولنی ضرورت چه په عربی ښه پوهیدل دی ندی ترسره کړی. هغوی تالبانو ته سپکه ویلی خو هغه متاسفانه تر تالبانو په دی باندی رښتیا شوی ده.
تنده لیکنه دا ګټه لری چه په آینده کی به دلیکنی مخاطب سرسری لیکنه نکوی.