د ملګرو ملتونو منشور یا اساسنامه یو اجتماعي قرارداد ( تړون ) دی . په دې منشور کې یو شمېرنړیوال قوانین ، حقوق ، مکلفیتونه او وجایب ځای پرځای شویدي ، چې ټول غړی هېوادونه د هغو پر اجرا مکلف دي .
البته ځینې هېوادونه یواځې د هغوی هغه برخه مني ، چې د دوی په ګټه وي او د وجایبو له سرته رسولو نه په یو ډول نه یوډول ځان خلاصوي . لکه د نورو په کورنیو چارو کې نه مداخله او ټول مسایل د خبرو له لارې حل کول.
افغانستان هم له 1946 کال راپدېخوا د دغه نړیوال سازمان غړی دی . خو متاسفانه له 2021 نه تراوسه د افغانستان دولت په دې سازمان کې قانوني استازی نه لري .
د دوکتور محمد اشرف غني په مشرۍ جمهوري نظام سقوط کړی او پرځای یې د طالبانو « امارت » په افغانستان واکمن شویدی ، خو تراوسه د هغوی نظام د هغو کړنو له امله چې د افغانستان خلکو ، اسلامي سازمان ، اسلامي هېوادونو او د نړیوالو سازمانونو ته د منلو نه دي ، چا په رسمیت نه دي پېژندلي . طالبانو ته د افغانستان د ګټو پرځای د خپل تحریک پالیسي ، غوښتنې او ګټې مهمې دي ، بنا دا وړۍ به هم شړۍ نه شي .
کله نا کله د پنجاب استازی په مستقیم ډول د افغانستان استازیتوب کوي . نصیر احمد فایق د پخواني جمهوري رژیم استازی لا پرخپله څوکۍ ناست دی او ځان د افغانستان سرپرست استازی بولي . هغه هېڅکله هم د افغانستان له ګټو دفاع نه ده کړې او لا د خپل ولس پرضد ویناوې کوي . که پنجابیان د افغانستان پرخاوره علني تعرض کوي ، د اعتراض او شکایت مرجع نشته . بنا افغانانو الله تعالی مو مرستندوی او مل شه!