گرد آورنده: غوث جانباز
(۲)
مکث مختصری پیرامون موضوع
پیوسته به گذشته
به تاریخ سوم می ۱۹۵۰ رئیس جمهور “ترومن” یکجا با اعضای کابینه جهت استقبال از صدراعظم پاکستان لیاقت علی خان که با همسرش به امریکا آمده بودند، به میدان هوائی رفتند.
لیاقت سه هفته در ایالات متحدۀ امریکا باقی ماند. اما سفر وی کدام دست آوردی چشم گیری در پی نداشت، تعدد دیدار هایش با اراکین امریکائی اندک بود. لیاقت ملاقات “خاصی” با رئیس جمهور ترومن انجام نداد.
مذاکرات صدراعظم پاکستان با وزیر امور خارجۀ امریکا “دین آچیسون” که باید پس از صرف طعام چاشت صورت می گرفت به علتی آنکه مسوول بخش تشریفات بنابر دلیل مجهولی جانب پاکستان را از آن باخبر نساخته بود، انجام نیافت.
یگانه ملاقاتی قابل اهمیتی که حین بازدید صدراعظم پاکستان از امریکا جا داشت، دیدار با وزیر دفاع “لوئیس جونسون” و لوی درستیز قوای مسلح امریکا “اومار بریدلی” بود که در مقر پنتاگون صورت گرفت. حین این گفتگوها لیاقت یک بار دیگر تأکید نمود که امیدوار است کشورش کمک های نظامی امریکا را به دست آرد. لیکن، این خواهش هیچ گونه عکس العمل مثبتی امریکائیها را درپی نداشت.
انصافاً باید گفت که لیاقت بالای حکومت و مطبوعات امریکا تصور خوبی از خود بجا گذاشت. اما توجه رسانه های گروهی امریکا به جواهر لال نهرو صدراعظم هندوستان که چندی قبل از آن کشور بازدید بعمل آورده بود نسبت به مهمان پاکستانی بیشتر بود.
بازدید لیاقت از امریکا یک سفر سیاسی در چهارچوب “جنگ سرد” نبود. مهمترین هدفی را که لیاقت ضمن این سفر دنبال می کرد معرفی هر چه بیشتر و بهتر کشورش به جامعۀ امریکا و جلب کمک های اقتصادی و سرمایه گذاری های آنکشور بود.
در عین حال، یکی از اهداف دیگر اساسی را که رهبری پاکستان تعقیب می نمود، کسب تضمین تمامیت ارضی پاکستان از طرف حکومت امریکا بود. طی کنفرانس مطبوعاتی که در “کلوب دولتی مطبوعات” برپا شد، خبرنگاران از صدراعظم پاکستان در مورد کمیت اردوی پاکستان سوال نمودند… لیاقت در جواب اظهار داشت : ” این به موضع ایالات متحدۀ امریکا وابستگی دارد، اگر امریکا تمامیت ارضی پاکستان را تضمین نماید، ما می توانیم هیچ اردو نداشته باشیم.”
“لیاقت” هنوز در امریکا قرار داشت که به تاریخ ۲۵جون تهاجم مسلحانۀ کوریای شمالی بالای کوریای جنوبی صورت گرفت. ( صدراعظم پاکستان پس از ختم بخش رسمی سفر خود مدتی جهت تداوی در آنجا معطل شده بود. )
عکس العمل پاکستان در رابطه به حوادث کوریا دوگانه بود. پاکستان از یک طرف از اصل دفاع دسته جمعی مندرج در منشور سازمان ملل متحد حمایت میکرد (ایالات متحدۀ امریکا به تاریخ ۲۷ جون قطعنامۀ مربوطه را به شورای امنیت ملل متحد پیشنهاد و تأئید آنرا بدست آورد)، از جانب دیگر، به تقاضاهای مکرر امریکا طی سالهایی ۱۹۵۰- ۱۹۵۱ مبنی بر اعزام قوا به کوریای جنوبی جواب رد میداد. پاکستان خاطر میساخت : ” در موجودیت تهدید ها از جانب هند، پاکستان نمی تواند منابع معدود نظامی خود را در جای دیگر مصروف نگهدارد. مسألۀ کشمیر منبع اصلی تشنج میان هند و پاکستان باقی مانده بود.
در سال ۱۹۵۱ پاکستان اعلام نمود که حاضر است یک فرقۀ قوای مسلح خود را به کوریا اعزام دارد، مشروط به آنکه ایالات متحدۀ امریکا متضمن امنیت پاکستان گردد. واشنگتن آمادۀ همچو یک اقدامی نبود، زیرا همچو یک اقدامی می توانست روابطش را با هند و افغانستان متضرر سازد. افزون بر آن، این حرکت امریکا آزادی عمل آنرا در کُل در آسیا محدود می ساخت.
جنگ کوریا تأثیر نهایت منفی بالای تمام ساختار روابط بین المللی از خود بجا گذاشت. در نتیجۀ این جنگ واشنگتن به فکر تأمین امنیت ناحیۀ آسیای جنوبی افتاد و به این ترتیب در دورۀ دوم ریاست جمهوری “ترومن” استقامت جدیدی در سیستم اولویت های سیاست خارجی امریکا عرض وجود نمود.
به تاریخ ۲۵ جنوری ۱۹۵۱ شورای امنیت ملی امریکا مقررۀ محرمی را تحت شمارۀ ۹۸/۱ در مورد سیاست خارجی امریکا در حوزۀ جنوب آسیا ( افغانستان، هند، پاکستان، سیلون (سریلانکا)، و نیپال وضع نمود.