سلام ښاغلي ستانيزی روغ رمټ او خوشحاله اوسي،

اول په حيث د يوه افغان له تاسونه ډيره خوښنه کوم چه د ښځو په حقوقو مو په علمي ،اسلامي او سياسي دلايلو رڼا اچولي ده، نور زه خپله دومره شريکوم چه بلخصوص په پشتني ټولنيه کي د پشتني ميرمنو حقوق څومره تر پشو لاندي کيږي پوره يادولي. په پښتني ټولنه کي شځه په حيث د يوه حيوان (ولور)خرڅيږي ، شځه چه په ولور واخستله شي له هغي سره دد ښځي ټول انساني حقوق هم په پښتني ټولنه کي واخستل شو ارزښت ددي ميرمني ديوه شي ده نه يوه دانسان ځکه چه تا په ولور پيرولي ده او ستا شخصي مال شو نو بيا چه ستا زړه هرڅه وغواړي هغه ورسره کولاي شي او هغه رانيول شوي ميرمن به ستا هر نوع خواهشات پوره کوي………. . تر څو چه په يوه ټولنه کي شځوته مساويانه حقوق لکه ونرته ورنه کړل شي هغه ټولنه به نه کورني نه انساني نه علمي نه نه سياسي ،نه ټولنيز، نه اقتصادي پرمختګ وکړي.
په د هيله چه دا ستاسو ليکنه به د سياسي او ملايي مداريانو خولي دپي کړي چه د پلار له نوم سره د مور نوم هم په افغاني تسکيرو کي وليکل شي.
اباد اوسي

دا به کوم درد دواکړي؟ ځیني خلک داسې افراطي لیکنې کوي چې ګویا دوی ډېر متمدنه خلک دي او هر څه چې وایي هغه سم دي. د مور د نوم لیکل په تذکره کې چندان اړین نه دي. درناوي

د محترم استاد ستانیزی صیب له درده ډکی لیکنی څخه په مننی سره:
تر څو چی د لمر تودوخه شتون ولری نو د شمسی نظام نظم به هم شتون ولری همدارنګه تر څو انسانی ټولنه شتون ولری د ” ښځی ” بحث به هم شتون ولری. د ښځی د بحث پراختیا د تاریخ او ماقبل تاریخ د پراختیا سره مساوی دی.
د ښځی بحث یوازنئ بحث دی چی ډیر ټکی ئی خپله د ښځی لخوا د تائید وړ ګرځیدلی دی خو ځینی نران ئی د منلو څخه ډډه څه چی حتی مقاومت هم کوی.
پخوا ښه ؤ، رسنیزه فضاء حمام یا دښتی غوندی د هر ږغ انعکاس پکی واضح او د تفهیم او خبریدو وړ ؤ خو نن ورځ رسنیز ترافیک د کابل د ښار غوندی د ازدحام له وجی اصلاً ځینی وختونه د تشخیص وړ نه وی.
موږ دا وړاندیزونه اوریدلی دی چی مثلاً په تذکره کی باید د مور نوم ولیکل سی خو دا مو نه دی اوریدلی چی ددی وړاندیز اصلی موخی او اهداف څه دی؟ آیا دا کیسه حقوقی دلائل لری او که امنیتی دلائل او که عاطفی او احساسی دلائل؟ شاید پدی هکله د وړاندیز تر څنګ توضیحات هم ورکړه سوی وی خو د رسنیز ترافیک او ازدحام له کبله زموږ غوږونو ته دا دلائل ندی را رسیدلی او یا مو خپله هم غفلت کړی دی او ځانونه مو تری بی خبره ساتلی دی.
بله خبره دا ده:
یو عسکری منصبدار کیسه کوله:
د بغلان د ولایت یو اوسیدونکی می په ټولی کی عسکر ؤ، نوم ئی شاولی ؤ او د پلار نوم ئی ښادی ( ممکن ښادی خان)
ؤ. ( د پښتون قوم د خپل درانه خوب یا بیځایه تعارفاتو له کبله د قلم پر څوکه د غیر پښتون قوم سلطنت تثبیت ؤ)
د اداری چارو د غیر پښتون مامور لخوا د ښادی نوم په شادی بدل سو چی طبعاً تلفظ ئی هم باید د شادی په بڼه ؤ.
غیر پښتون خلګ خصوصاً د شمال خلګ بیزو ته شادی وائی.
کله چی به په ټولی کی د ” شاولی ولد شادی ” نوم واخیستل سو نو ټولو غیر پښتنو عسکر به بیله اختیاره په خندا سوه “.
دا کیسه می ځکه ولیکله چی زموږ نومونه خصوصاً ښځینه نومونه په ارادی یا غیر ارادی توګه د لفظی نقصان او نیمګړتیاوو سره مواجه سوی دی او جرئت نلرو چی په عام محضر کی ئې پر خوله راوړو یا ئي ولیکو.
په هره توګه:
تر مور قربان سم، د مور تر نوم قربان سم، د مور تر مقام قربان سم، د مور تر قربان قربان سم، مور ستر نعمت دی
( البته هیڅ څیز تر خپل ځان ارزښتناک نه دی خو چی ځینی وخت یو څوک د خپل ځان [ عزت او مال او صحت او روغتیا او مال او ټول وجود] په ارزښت پوه نه سی نو مور خو اصلاً باید ګیله ونلری ) خو دا چی احمد یا محمود نه غواړی د مور نوم ئی په تذکره کی ولیکل سی یا و نه لیکل سی د فرهنګ او دود او کلتور د څرنګوالی تر څنګ یوه ډموکراټیکه پروسه هم ده، معنی د دواړو خواوو نظر ته باید درناوی او پاملرنه وسی بناً ښه به دا وی چی د هر تذکره اخیستونکی د غوښتنی په اساس د مور نوم ولیکل سی یا و نه لیکل سی.

An excellent article, clearly pinpointing and bringing to the surface exclusively male centered societal flaw denying other fifty percent members as if females are not exist. In addition to such one side take all, Afghans generations old thought process are often group based, individualism/ individuality subsided and as such the opportunity to create, invent and process thought analytically lost.

ښاغلي ستانیزي صاحب نه مننه چې ډېرې ښې موضوع ته له ښو دلایلو سره اشاره کړېده او له ښاغلي غلام حضرت ورور نه هم مننه چې د تل په شان په زړه پورې تبصرې لیکي .
که د مور نوم په شریعت او اسلام کې بد وای نو مونږ به د ګران او محبوب پیغمبر جناب حضرت محمد رسول الله ص د مبارکې مور بي بي آمنې او د دوی د رضایی مور بي بي حلیمې اوهمدارنګه د دوی له مېرمنو چې په حقیقت کې د ټولو مسلمانانو روحانې میندې دي لکه بي بي خدیجې ، بي بي عایشې صدیقې ، بي بي حفصې او نورو نه هېڅ ډول اطلاع نه درلودله .
که احیانا د چا د مور نوم محلي او نورو ته عجیب غوندې وي ، فرق نه کوي ، خپلو محترمو امامانو ته د مراجعه وکړي او د تذکرې لپاره د یو په زړه پورې کتابي نوم انتخاب کړي ، خو وخت له تقاضا او غوښتنو سره دې بېځایه لجاجت نه کوي.
اوس نړۍ خورا کوچنۍ شوېده ، مونږ افغانان هم پدې واړه کلې کې اوسو ، د بیت الله شریف حج فریضې اداکولو ، سوداګري ، تحصیل ، تداوي او یا د خپلوانو لیدلو لپاره مجبور یو الکترونیکي تذکره او پاسپورت ولرو. که احیانا زمونږ قانوني اسناد له نړیوالو اصولو سره برابر نه وي مونږ به له خپلو ټولو حقوقو بې برخې شو. که کومه مور د تحصیل او یا خپلوانو لیدلو او یا تداوي لپاره مجبوره شي له هېواده بهر سفر وکړي ، هغه بیا نشي کولای خپل ماشومان له ځان سره په سفر بوځي .
د یوشتمې پېړۍ ننګ ، غیرت ، شجاعت د ځان ، ښځو او خویندو په کورونو کې پټ ساتل ندي . زمونږ د وخت ننګ او غیرت تحصیل ، پوهه ، مهارت ، زړورتیا ، شجاعت او له نړیوالو سره سیالي ده .
ښځې د ټولنې نیم نفوس جوړوي . دوی په انتخاباتو او سیاست کې مهمه برخه جوړوي . که فرضا د یوه ولایت ټول نفوس دوه میلیونه وي او له دې جملې نه دوه سوه زره وګړي په انتخاباتو کې د ګډون حق ولري او مونږ ښځو ته په انتخاباتو کې برخه ورنکړو . دا به پدې معنا وي چې یواځې سل زره نارینه هلته ژوند کوي . خو بالمقابل په بل ولایت کې ټول نارینه او ښځینه په انتخاباتو کې شرکت کوي ، هغوي به د انتخاباتو ګټونکي وي او ټول دولتي او حقوقي امتیازات به تر لاسه کوي. بنا زمونږ منور قشر باید پدې وړو خبرو کې ځان مصروف ونه ساتي ، بلکې ټولنه د خیر او ښيګڼې د اصلاح لپاره رهبري کړي.

سلام

په هره ټولنه کې له بده مرغه دښځو په وړاندې کرکه ، حساسیت،زورزیاتی ،سیاسی او فرهنګی تاو او تریخوالی موجود دې حتی ددولت او حکومت په کچه. فرانسه او بلجیم یې ستر مثالونه دی چې د مسلمانانو ښخو له حجاب سره یی چیغې له آسمان څخه پورته شوې . زموږ تولنه کې دډيرو نورو مهمو رنخونو برخو ته ضرورت شته چې تذکرې ته راورسیږو .که داحصایې دمسلک به لحاظ دا محاسبه جدی ونیسو نو د نارینه وو په برخه کې په سیمه ایزه ، مدنی ، حقوقی،تاریخی، لوستو او نالوستو شمېرو او د اجتماعی عدالت د تامین پر بنا د پرېکړې ملاک باندې بحث به کار دی چې ډیره اوږده مسله ده . به هرحال مخکې له دې چې دفرهنګ او کلتور ناوړه برخو ته راشو . څرګنده ده چې هره ټولنه خان ته وجوهات او فرهنګی پېچلی تعامل لری .البته هرڅه خانته وخت غواړی او دحل لاره او بدلون راخی چې سوره رعد کې هم پر بدلون تاکید شوی او داحقیقت ۱۴۰۰ کاله بخوا څرګند دی .
سوره نساء کې الله ج فرمایی:
یاایها الذین امنوا اطیعو ا الله واطیعواالرسول واولی الامرمنکم فاءن تنزعتم فی شی فردوه الی الله والرسول اان کنتم تومنون بالله والیوم الاخر ذالک خیرا واحسن تاویلا ۵۹
بناء دیوې مسلمانې تولنې چې لو څه ټولنه نه ده ناوړه کړکیچونه له بلې زورورې تولنې سره د مقایسې وړ نه دی زه باور لرم دا یو سیاسی سپو تاژ دی که نه اجتماعی عدالت او خیر هېح دول پلمه نه منی. والله اعلم.

که زه خپله مور وهم؛ ډبوم يې، سپکوم يې… او بیا د هغې نوم په تذکره کي راوړم؛ هغې ته يې ګټه څه ده؟

زما لپاره دا مهمه نه ده چي زما د مور نوم دي په تذکره کي راشي؛ زما لپاره دا مهمه ده چي د مور و سلام ته عليکم السلام ووایم، د هغې هره پوښتنه ځواب کړم، د هغې درنښت وکړم، د سر په سترګو يې هري خبري ته لبيک ووایم.

کوښښ وکړم هغه خوشحاله وساتم….

راځئ، دقيق بین واوسئ، په دې کار د ښځو حقوق نه پر ځای کیږي…. میليارډونه ډالر مصرف سول، یواځي یو څو ښځو مستۍ پکښې وکړې، خو اکثریت مطلق اوس لا له ډېرو لومړيتوبونو څخه بې برخي دي.

تذکره اوږدوئ، مه بلکې را لنډه یې کړئ..

نوم/تخلص/آی ډی نمبر/ځای….. بس خلاص…

یو شمیر لیکونکو ته : څوک چې په کار نّه پوهیږي نو هغه / هغوی له هرې خوا په موضع کې ګډ وي !

Ultimately all said and done, the conclusion should be the following :

Any society that around 50% of its population have no identity or worse yet denied to have an identity, advancement in such society are often no better than a pipe dream.

دلته د ښځو سره بدبیني نده خو داداداري او IT له نظره یوه لودګي په توان دڅلورو ده ، ښځو ته د دتعلیم حق ورکړي او مینده د په خپله خوښه کوي او ښځې د نه خرڅوي …. دا دتذکرې خرګیري چا شروع کړې !!