گذارنده : غوث جانباز
ضمیر کابولوف، رئیس دیپارتمنت دوم آسیای وزارت خارجه فدراسیون روسیه و نماینده خاص رئیس جمهور روسیه برای افغانستان اخیرا با یکی از رسانه های روسی مصاحبه ای انجام داده که در ذیل نکات و ارزیابی های مهم آن ترجمه و با شما خوانندگان عزیز شریک ساخته می شود.
– وضعیت امنیتی در این کشور، به شمول مزار شریف که در صفحات شمال افغانستان قرار دارد هنوز به حالت عادی برنگشته است. با اینهمه، ما مصلحت دیدیم که جنرال قنسولی روسیه در آنجا فعالیت داشته باشد. در حال حاضر، کار برای آغاز مجدد فعالیت جنرال قنسولگری ما در مزارشریف در مرحله اختتام قرار دارد. جنرال قنسولی هنوز از جهت تخنیکی آماده صدور ویزه به متقاضیان نمی باشد. اقدامات معین برای تأمین امنیت عمارت و پرسونل دفتر قنسولگری روی دست گرفته می شوند.
– در حال حاضر، توصیه ما به اتباع روسیه این است تا از سفر به افغانستان الی بهبودی اوضاع امنیتی در این کشور اجتناب ورزند. در اراضی افغانستان دسته های مختلف تروریستی به ضد حاکمیت موجود در این کشور (طالبان) فعالیت دارند. اقدامات این دسته های تروریستی می توانند به اتباع ما نیز صدمه برساند.
– شواهد در باره آنکه امریکا از گروه های تروریستی که در قلمرو افغانستان به ضد حاکمیت طالبان فعالیت می نمایند، حمایت می کند، وجود دارد. شبکه های جاسوسی کشور های “انگلو – ساکس” به اینگونه حمایت ها ادامه میدهند. ادارات خاص ما نیز در این باره معلومات دارند. از گروه های تروریستی بنابر دو هدف حمایت صورت می‌گیرد: بی ثبات ساختن حاکمیت موجود (طالبان) در داخل افغانستان و ایجاد کمر بند تشنج زا به منظور وارد ساختن فشار بالای روسیه، متحدین ما در حوزه آسیای مرکزی و چین در مناطق سین زیان (اویغور نشین). اهداف اساسی این فشار ها برای هیچکس پنهان نیست.
در رابطه به همکاری نظامی – تخنیکی روسیه با طالبان
– در اینجا باید از آن بربیائیم که حرف از کدام نوع همکاری ها می رود. باید گفت که همکاری های معین، لیکن محدود جا دارد. مقامات افغان(طالبان ) بسیار علاقمند اند که متخصصین ما در قسمت ترمیم تخنیک نظامی (وسایل، وسایط) عمدتا ساخت اتحاد شوروی و روسیه و ارائه خدمات، همکاری مبذول دارند. گرچه سلاح کوت های بزرگ تسلیحات ساخت امریکا نیز در افغانستان باقی مانده است. در کل باید گفت که همکاری نظامی- تخنیکی با طالبان شکل عملی را به خود اختیار ننموده است. در عین حال، احتمال اینگونه همکاری ها رد نمی گردد.
– رئیس جمهور اسبق امریکا، دونالد ترامپ اخیرا خاطر نشان ساخته که افغانستان در حال حاضر به یکی از صادر کنندگان تسلیحات ساخت امریکا مبدل گردیده است. (سخن از سلاح های می‌رود که امریکائیها آنرا پس از عودت شان،ویادبه قول ضمیر کابولوف فرار شان در افغانستان رها نمودند). بنابرین، فکر نمی کنم که افغانها (طالبان) به اسلحه نیاز داشته باشند، اسلحه در آنجا به مقدار کافی وجود دارد.
– در قسمت تأمین مناسبات تجارتی- اقتصادی گام های معینی برداشته شده است. توافقات در رابطه به خریداری مواد سوخت از روسیه، محصولات زراعتی (از جمله گندم) به امضا رسیده است. در این راستا موانع دیده نمی شود. وزارت خانه های تجارت و زراعت ما آماده همکاری اند.
– دعوت نامه ها برای نمایندگان افغانستان (اعضای اداره طالبان) برای اشتراک در گردهمائی بین المللی اقتصادی سنکت پیتیرزبورگ* ارسال گردیده، اینکه طالبان در کدام سطح در آن اشتراک خواهند نمود، من معلومات ندارم.
در باره سفارت افغانستان در مسکو
– سفارت افغانستان یک سال قبل به طالبان سپرده شده است. در رأس سفارت شارژدافیر که توسط کابل (طالبان) تعیین گردیده، قرار دارد. قبلا سفارت متشکل از دو دیپلومات بود، ما اجازه دادیم تا به این تعداد یک دیپلومات دیگر افزود گردد. فعالیت سفارت بیشتر فورمالیته است. در عین حال در روسیه جمعیت قابل ملاحظه از افغانها وجود دارد که نیاز به دریافت خدمات قنسولی دارد. مسایل مربوط به ارائه کمک های بشری نیز در اینجا مدنظر گرفته شده است. دقیقا بنابر علل فوق ما اجازه دادیم تا سفارت فعال بماند.
– تعدادی از افغانها به علت به وخامت گرائیدن اوضاع نظامی- سیاسی در این کشور و همچنان روی کار آمدن طالبان، خطر جنگ و سایر عوامل قابل درک، از کشور فرار نمودند. عده ای از افغانها تقریبا در تمام اراضی اتحاد شوروی سابق، روسیه و سایر کشور های همجوار اقامت گزین شده اند.
– مقامات جدید (طالبان) از طرف ما به رسمیت شناخته نشده اند، به همین علت است که در اینجا (در مسکو) نه سفیر، بلکه شارژدافیر ایفای وظیفه می نماید. سفیر الی به رسمیت شناختن تعیین شده نمی تواند.
طالبان و بحران اوکرائین
– موضعگیری افغانستان (طالبان) را در رابطه به طالبان می توان مثبت ارزیابی کرد. طالبان، عواقب این بحران را بخوبی درک می کند، و از موقف مسکو پشتیبانی می نماید. طالبان ملتفت است که مناقشه میان روسیه و اوکرائین نبوده، بلکه این پدیده ابعاد گسترده دارد.
– به مجرد آنکه طالبان تعهد خود را که در ابتدا سپرده بود، یعنی تشکیل حکومت فراگیر مرکب از نمایندگان اقوام و نیرو های سیاسی عملی نماید، اقدام در باره آنکه موقف طالبان از گروه تروریستی تغییر یابد، ممکن و محتمل خواهد بود.
ایران، هند، پاکستان
– ایران تقریبا دو سال پیش پیشنهاد نموده بود تا موافقت نامه تازه همکاری های ستراتیژیک با محتوای گسترش یافته تر میان تهران و مسکو به امضا برسد. قابل یاد آوریست که بین دو کشور موافقتنامه پنج ساله با آجندای تقریبا مشابه وجود دارد. بر بنیاد شرایط این موافقتنامه هرگاه طرفین پس از هر پنج سال در باره مندرجات آن ابراز نظر ننمایند، موافقتنامه خود بخود برای پنج سال آینده در قوت خویش باقی می ماند.
– در حال حاضر، دوران کالاها میان روسیه و ایران مقرب به ده میلیارد دالر است؛ ظرفیت آن وجود دارد که این رقم دو بار، حتی سه مرتبه بالا برود.
– مناسبات فعال با هند وجود دارد. سیرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه طی سال جاری سهدبار در فارمت های مختلف با همتای هندی اش ملاقات ها را انجام داده است.
گفتنی است که هند در حال حاضر همزمان ریاست دوره ای دو سازمان : شانگهای و بریکس را به عهده دارد.
نیکولای پاتروشیوف، منشی شورای امنیت فدراسیون روسیه طی سال روان دو مرتبه با همتای هندوستانی اش دیدار نموده است. عنقریب، در ماه جولای ملاقات سران سازمان شانگهای در هند و به تعقیب آن ملاقات سران اتحادیه بریکس در ماه سپتمبر در افریقای جنوبی برگزار خواهد شد.
– هند، در رابطه به بحران اوکرائین، علیرغم فشار های عظیم (به شمول فشار های سیاسی، اقتصادی و در پاره موارد حتی شانتاژ) از جانب امریکا و وابستگان آن، موقف متوازن و بی طرفانه اتخاذ نموده است.
– هند کاملا ظرفیت آنرا دارد که نقش میانجیگر را در رفع این بحران بازی نماید، البته این کار خود هندی هاست و من به نمایندگی از آنان چیز گفته نمی توانم.
– باری، یفگینی پریماکوف** در سال ۱۹۹۸ از اتحاد ستراتیژیک سه ضلعی روسیه- هند – چین یاد آوری نموده بود. امید می رود که این کار روزی جامه عمل بپوشد. تضاد ها میان هند و چین و همچنان فشار غربی ها بالای اوضاع محسوس است.
– پروسه زدودن دالر از داد و ستد میان کشور های ما جریان دارد، اینکار احتمالا سریع نباشد، لیکن پیش می‌رود.
– هندی ها تضاد ها و حتی اصطکاک های قدیمی با پاکستان دارند. نمی خواهم به این موضوع بپردازم. پاکستان متحد نزدیک چین است، در عین حال در جهت های مالی و اقتصادی وابستگی شدید به امریکا و غرب نیز دارد.
– پاکستان در حال حاضر در گیر پروسه های پیچیده ی شده است. دشوار است گفت در آینده چه اتفاق خواهد افتاد. عجالتا بربنیاد علایم و وقایعی که اخیرادبه وقوع پیوستند، حکومت بر سر اقتدار (صدراعظم شهباز شریف) مخالف خود را، یعنی عمران خان را از صحنه سیاسی به حاشیه خواهد راند. بیرون شدن عده ای از اعضای تاثیر گزار از صفوف “تحریک انصاف” (حزب عمران خان) گویای این ادعا است. انتخابات پارلمانی در پاکستان قرار است در ماه سپتمبر سال روان برگزار گردد، این انتخابات عادی و هموار نخواهد بود. اینکه اوضاع در اینکشور چگونه پیش خواهد رفت در ماه اکتوبر هویدا خواهد شد.
– تغییر فاحش در مناسبات روسیه – پاکستان رونما نخواهد گردید. پاکستاني ها از جناح های مختلف سیاسی تأکید می نمایند که در رابطه به تحکیم و توسعه روابط با فدراسیون روسیه دیریست در این کشور اجماع به وجود آمده است؛ و این به سود منافع پاکستان است.
– کدام تفاوت کلان دیدگاه در مناسبات روسیه – پاکستان در پیوند به اوضاع در افغانستان باقی نمانده است. در روابط ما بیشتر مشابهت ها را می توان دید. البته تفاوت ها می توانند در جزئیات و لایه ها باشند. باید در نظر داشت که پاکستان مستقیما با افغانستان همسرحد است؛ بنابرین مبرهن است که بروز هرگونه بی ثباتی در افغانستان در پاکستان نیز انتشار میابد. عصبیت پاکستان در رابطه به فعالیت گروه تحریک طالبان پاکستان نیز ریشه در همین جا دارد.
– با آنکه، نظام سیاسی در پاکستان ملکی است، لیکن حلقات دینی- مذهبی در این کشور نقش مهم را بازی می نمایند. عامل مذکور به نوبه خویش می تواند زمینه های بی ثباتی را در جامعه مسلمان این کشور به میان آورد. رادیکال های اسلامی نظام دیموکراتیک را در پاکستان می توانند تهدید نمایند.
توضیح :
* گردهمائی سالانه بین المللی اقتصادی سانکت پیتیرزبورگ امسال بین تاریخ ۱۴ الی ۱۷ جون دایر گردیده بود. قرار معلومات نمایندگان گروه طالبان در آن دیده نشده اند.
** شخص مذکور یکی از سیاست مداران پر نفوذ روسیه بوده و بین سال های ۱۹۹۶ الی ۱۹۹۸ تصدی وزارت خارجه فدراسیون را به عهده داشت